امنیت غذایی و روانی مردم، بازنده بازی قرمز و آبی در زمین تراریخته ها!

در شرایطی که در قوانین کشور بر کشت و مصرف محصولات تراریخته  مهر تایید زده شده  و پس از سالها کارشکنی و تاخیر در دولتهای گذشته  چند ماهی است که صدور مجوزهای رسمی برای  محصولات تراریخته وارداتی و تولیدی  در کشور آغاز شده، شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی ایران شامگاه شنبه میزگردی با عنوان «محصولات تراریخته آری یا خیر» برگزار کرد

به گزارش خبرنگار  دیده بان علم ایران از قرار در حالی که بیش از دو دهه از تجاری سازی و تولید انبوه محصولات تراریخته در کشورهای مختلف  جهان می گذرد و این محصول با سرعتی خیره کننده در سبد مصرف محصولات کشاورزی در سراسر  دنیا از جمله ایران جای می گیرند ، مسوولان شبکه خبر به این فکر افتاده اند که اصل مصرف این محصولات را مورد بحث و بررسی قرار دهند!

بهانه برگزاری این میزگرد هم اظهار نظر معمولی  چند روز پیش دکتر عیسی کلانتری، رییس جدید سازمان حفاظت محیط زیست در دفاع از محصولات تراریخته بوده است.

حضور دکتر بهزاد قره‌‌یاضی، رئیس انجمن علمی ایمنی زیستی و از مدافعان پیگیر استفاده از فناوری مهندسی ژنتیک و تولید محصولات تراریخته   به عنوان نماینده سازمان حفاظت محیط زیست در این برنامه با توجه به تجربه نه چندان خوب میزبانی این قبیل مناظره ها از سوی تلویزیون  عجیب بود اما می شد حدس زد که با درخواست دکتر کلانتری، قدم در این میدان نابرابر گذاشته است. عجیب تر، ولی ،سوی دیگر مناظره بود.

یک دانش آموخته حوزه که با توجه به سوابق تحصیلی غیرمرتبط، قاعدتا تخصص و توان علمی بحث و مناظره در مقوله مهندسی ژنتیک و دستورزی محصولات گیاهی با یک متخصص برجسته  این حوزه را نخواهد داشت و صرف حضور او در این برنامه، نشان از اتفاق نظر جامعه علمی بر سلامت و ایمنی محصولات تراریخته و نبود مخالفی جدی برای دعوت به این برنامه و مناظره علمی با قره یاضی دارد.

دعوای قرمز و آبی در میدان امنیت غذایی!

پس از مقدمه کوتاه مجری برنامه، دکتر بهزاد قریاضی، نماینده سازمان حفاظت محیط زیست صحبتهای خود را با انتقاد از صدا و سیما آغاز کرد که نفس برگزاری این میزگرد را بلاوجه و با هدفی خاص می دانست : گویا در صدا و سیما تمایل دارند که صحنه جنگی در تلویزیون ترتیب دهند و مردم را به جان هم بیاندازند. در مقوله علمی و تخصصی مثل استفاده از محصولات تراریخته  اساسا موافق و مخالف چه مفهومی دارد؟ مگر مسابقه فوتبال است که بعضی مثلا طرفدار  تیم استقلال باشند و بعضی طرفدار پرسپولیس! جامعه علمی در ایران و جهان به این باور رسیده اند که برای تامین امنیت غذایی و به طور ویژه حفاظت از محیط زیست  و سلامت  آن باید به سمت استفاده از علوم و فناوری برویم و یکی از این فناوری ها که اتفاقا مورد تاکید مسوولان عالی خصوصا مقام معظم رهبری هم بوده فناوری زیستی (بیوتکنولوژی) است.

کاهش بیش از ۸ درصدی مصرف سموم در پی کشت تراریخته ها

وی خاطرنشان کرد: استفاده گسترده از فناوری محصولات تراریخته طی دو دهه اخیر (۱۹۹۶ تا ۲۰۱۵) موجب افزایش تولید محصولات به میزان ۵۷۴ میلیون تن – به ارزش ۱۶۷ میلیارد دلار – شده و از طریق حفظ ۱۷۴ میلیون هکتار از اراضی و همچنین کاهش  مصرف ماده موثره آفت کش ها به میزان ۶۲۰ میلیون کیلوگرم و کاهش ۸٫۱ درصدی مصرف سموم آفت کش  به حفظ محیط زیست کمک کرده است.

این متخصص و صاحب نظر بین المللی مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی تصریح کرد: کشت وسیع تراریخته ها تنها در سال ۲۰۱۵ تا ۲۶٫۷ میلیارد کیلوگرم از انتشار دی اکسید کربن جلوگیری کرده که معادل خروج ۱۱٫۹ میلیون دستگاه خودرو از جاده ها طی یک سال است.

قره یاضی خاطرنشان کرد: فواید چشمگیر کشت محصولات تراریخته در تامین امنیت غذایی و حفاظت از محیط زیست غیر قابل انکار است. از سوی دیگر با توجه به گسترش فزاینده این فناوری در دنیا استفاده از آن اساسا اجتناب ناپذیر است.  در حال حاضر تقریبا سویای غیرتراریخته ای در بازارهای جهانی وجود ندارد و بیش از نیمی از ذرت مورد تبادل جهانی هم تراریخته است. ذرت و سویا که تقریبا ۹۰ درصد نیاز کشور به این محصولات را وارد می کنیم و عمده آن تراریخته است به روغن نباتی و خوراک دام و طیور و نهایتا مرغ و تخم مرغ و شیر و گوشت قرمز و ماهی و … ترجمه می شود.

رییس انجمن ایمنی زیستی خاطرنشان کرد: بیست سال است که حجم عظیمی از محصولات کشاورزی تراریخته به کشور وارد می شوند بی آن که از مخالفان امروز تولید محصولات تراریخته کوچکترین صدایی شنیده شود و  همه مخالفتها طی دو سال اخیر که بحث تولید داخلی و قطع واردات این محصولات جدی شده مطرح شده است.

حجت الاسلام علی کشوری که به عنوان مخالف فناوری تراریخته در مناظره با نماینده سازمان حفاظت محیط زیست حاضر شده بود اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب  در بند یک ماده ۸ سیاستهای زیست محیطی ابلاغی ۲۶ آبان ۹۴  بر حرکت کشور به سمت کشت محصولات ارگانیک تاکید دارند.

بیوتکنولوژی خوب است، استفاده از آن بد!

وی با بیان این که اصل تراریخته به عنوان یک تکنولوژی یک بحث است و آوردن آن سر سفره و بازی با سلامت مردم امری دیگر، اظهار داشت: در جلسه ای که به کمک دوستان حوزه طب اسلامی و مجموعه هایی تحول خواه در دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم برگزار شد پنج دسته استدلال علمی در مخالفت با محصولات تراریخته ارائه کردیم که امیدواریم در این مناظره  به آنها جواب داده شود. قبل از مناظره در مهرماه گذشته طی نامه ای به دکتر قره یاضی این پنج محور را مطرح کردیم در حالی که اگر دنبال جنجال بودیم نباید دست خود را رو می کردیم و محتویات خود را در اختیار آقایان می گذاشتیم.

دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در بیان محورهای مخالفت خود با تراریخته ها گفت:  ما با نگاه الگوی اسلامی پیشرفت،  بررسی تکنولوژی های جدید با روش های موجود را نمی پسندیم و  به سمت یک الگوی تخصیص تکنولوژی رفته ایم. دسته دوم اشکالات ما اشکالات امنیتی است، در یکی از روزهای سالهای اخیر پرزیدنت جایزه جهانی غذا اقای مایکل کویین که یک مقام امنیتی امریکایی است به ایران سفر کرده و طبق اسنادی که مکرر در رسانه ها منتشر کرده ایم با آقای قره یاضی جلسه ای برگزار کرده است. سوال ما این است که آقای کنت مایکل کویین در ایران چه می کرده است؟

ممنوعیت تراریخته ها بدون نیاز به اثبات ادعاها!

کشوری ادامه داد:مساله سوم این که ما نسبت به سلامت تراریخته ها مشکوک هستیم؛ ما نمی گوییم عدم سلامت تراریخته ها اثبات شده یا نشده بلکه می گوییم چون این محصولات با غذای مردم مربوط است مسائل مشکوک را احتیاط می کنیم و حکم می کنیم سر سفره مردم نیاید.

قره یاضی در پاسخ گفت: علی آقا کشوری ما متاسفانه خودشان را متخصص همه چیز می دانند و در همه امور ورود پیدا می کنند و برخلاف ادعایی که فرمودند مناظره را من به ایشان پیشنهاد دادم و چون  شهامت مناظره را نداشتند دست به مکاتبه زدند و نامه ای فرستادند که تردید دارم آن را هم خودشان نوشته باشند.

نماینده سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر این که سیاستهای کلان ابلاغی مقام معظم رهبری که در صحبتهای مهمان دیگر برنامه به آن اشاره شد ۱۰۰ درصد مورد تبعیت است  با نشان دادن نامه ای که آن را مربوط به موسسه پژوهشی فرهنگی بنیاد حفظ آثار آیت الله العظمی خامنه ای عنوان کرد گفت:  دراین نامه مجموعه بیانات و نظرات رهبر معظم انقلاب درباره مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی و محصولات تراریخته ذکر شده که هیچ مطلبی علیه محصولات تراریخته و بیوتکنولوژی در بیانات معظم له وجود ندارد. مراجع عظام هم نه تنها مطلبی علیه این محصولات ندارند که فتاوای صریحی در این زمینه صادر کرده اند و عجیب است که آقای کشوری در مقابل حداقل ۱۴ تن از مراجع عظام تقلید این گونه اظهار نظر می کنند..

قره یاضی اضافه کرد: ایشان باید بلد باشند که – به اصطلاح فقها – اثبات شیء، نفی ما ادا نمی کند (لازمه بودن چیزی، نبودن چیز دیگری نیست) . اگر در سیاستهای ابلاغی محیط زیست به درستی بر توسعه کشت ارگانیک تاکید شده در اسناد برنامه ششم، توسعه کشت محصولات  ارگانیک، سالم و تراریخته را آورده ایم. یعنی باید همه را در یک جا ببینید.

رییس انجمن علمی ایمنی زیستی  در پاسخ به  اشاره کشوری به سفر مدیر بنیاد جایزه  جهانی غذا به ایران که یکی از محورهای ایرادات علمی وی و همکارانش به فناوری تولید محصولات تراریخته  عنوان شد گفت:  در مورد مسائل امنیتی ما که پاسخگوی شما نیستیم. مقامات امنیتی در کشور هستند که ما هم به آنها ایمان داریم.  این شما هستید که به مقامات امنیتی مشکوکید که حضور هر فرد خارجی را در کشور یک توطئه تلقی می کنید و در واقع مسوولان امنیتی را زیر سوال می برید.

مشکوک شدن به فناوری، تخصص لازم ندارد!

وی در پاسخ به ایراد دیگر حجت الاسلام کشوری که بر عدم استفاده از فناوری تراریخته به دلیل مشکوک بودن تاکید داشت گفت: مشکوک بودن جنابعالی در مورد سلامت محصولات تراریخته هم از عجایب روزگار است! شما با چه تخصصی به سلامت محصولات تراریخته مشکوک هستید؟ مشکوک هستید که هستید! جز این است که مسوول سلامت غذا در کشور وزارت بهداشت است ؟

قره یاضی با ارائه نامه رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد که در آن با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در مورد برنج تراریخته تاکید شده که هیچ گونه اثر منفی ناشی از مصرف محصولات تراریخته  دیده نشده است گفت: دکتر ملک زاده، دکتر پزشکیان، دکتر لنکرانی – وزرای اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی – دکتر قاضی زاده هاشمی – وزیر بهداشت -، دکتر دیناروند – رییس سابق سازمان غذا و دارو –  بلااستثنا سلامت محصولات تراریخته تولید شده در کشور را تایید کرده اند  این استدلال هم که «اگر امروز مدرکی بر ناسالم بودن چیزی وجود ندارد، ممکن است فردا  ناسالم بودن آن ثابت شود» از لحاظ فلسفی کاملا درست است ولی اینجا نیامده ایم که فناوری تراریخته را از لحاظ فلسفی بررسی کنیم. از لحاظ علمی محصولات تراریخته از آنجا که سلامت و ایمنی آنها کاملا تایید شده و موجب حفاظت از موجودات مفید، افزایش تنوع زیستی و از قضا بهبود سلامت و کیفیت غذا می شوند مفید است.

کشوری در پاسخ به اظهارات قره یاضی گفت: در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری توصیه ای مبنی بر رفتن محصولات تراریخته سر سفره مردم وجود ندارد. ما معتقدیم باید بین پدیده ای به نام بیوتکنولوژی و آوردن آن سر سفره مردم تفاوت قائل شد.  اگر بخواهیم در بحث تغذیه حکم کنیم عقل و عقلای عالم می گویند اگر  چیزی مشکوک است، مصرف نکن چون مساله سلامت که امر اهمی است به خطر می افتد! از خود مادران گرامی که مدیریت سفره را در کشور ایران بر عهده دارند می پرسم، آیا اگر غذایی مشکوک بود استفاده می کنید؟

ممنوعیت تجاری سازی فناوری به دلیل سروصدای موافق و مخالف

وی با طرح این ادعا که ۲۰۱۷ مقاله  در اختیار دارد که در آنها سلامت محصولات تراریخته به چالش کشیده شده بدون اشاره به این که در این حجم انبوه مقالات چه ایراداتی به تراریخته ها مطرح شده است گفت: همین که در مورد تراریخته ها، موافق و مخالف وجود دارد ما را مشکوک می کند چون مساله تغذیه مردم و سفره مطرح است لازم نیست که مشکل دار بودن تراریخته ها اثبات  شود و مشکوک بودن کفایت می کند که حکم به عدم تجاری سازی آنها بدهیم! بحث سلامت بودن را روی مشکوک بودن بستم و قدر متقین داستان را گرفتم و در این مناظره فعلا سراغ گزارش های علمی درباره مضرات تراریخته ها نمی روم!

دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی افزود: آقای قره یاضی دائما می گویند چرا مخالفان تراریخته ۱۰ سال پیش که محصولات تراریخته وارد می شد و بحث تولید داخلی تراریخته ها مطرح نبود اعتراضی نمی کردند در حالی که سردبیر سابق روزنامه کیهان قبل از آن و در دهه ۱۳۷۰ در نشریه صبح درباره بحث بیوتروریسم مطالبی می نوشتند.

وی افزود: با شما و دوستانتان موافقم که واردات تراریخته ها هم می تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد اما این به این معنا نیست که چون وارد می شود باید در داخل هم کشت کنیم چون هردو خطرناک است.

شک شخصی را عمومی نکنید!

قریاضی در پاسخ گفت: آقای کشوری فرمودند مستند و علمی صحبت می کنند ولی هیچ مستندی ارائه نکردند. ظاهرا محافلی هم شکل گرفته که این طور نشان بدهند که در بحث تراریخته مخالفت ها و بحث های جدی بین موافقان و مخالفان – در جامعه علمی – مطرح است. اگر شما نسبت به سلامت تراریخته ها مشکوک هستید می توانید شک را برای خود حفظ کنید ولی حق ندارید در مورد مساله سلامت غذای مردم هراس افکنی کنید و
دولت هم نمی تواند در شک بماند. در مورد برخی محصولات هم که مثلا در تغذیه طیور مصرف می شوند اساسا نمونه غیرتراریخته ای وجود ندارد!

وی گفت:  سال گذشته محققان کشورمان برای اولین بار از مرز تولید ۵۰ هزار مقاله عبور کردند  دوستان می گویند همین طور مقاله تولید کنید اما مردم از حاصل این تحقیقات استفاده نکنند!

هراس افکنی، تروریسم است

قره یاضی در پاسخ به کشوری که مقالات منتشر شده درباره بیوتروریسم در دهه ۱۳۷۰ را نشانه توجه به مقوله تراریخته ها از سوی مخالفان کنونی محصولات تراریخته عنوان کرده بود، گفت: بیوتروریسم چه ربطی به تراریخته دارد؟! مفهوم ترور ایجاد وحشت است. هر کس در جامعه هراس افکنی می کند، ادای نگرانی برای مادران و فرزندان را در می آورد ناگهان هم نگران می شود و در مردم نسبت به سلامت غذا و محیط زیست ایجاد التهاب روانی می کند، تروریست است.

وی در پایان با بیان این که طبق صحبتی که با دکتر واعظ زاده، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت  داشته، شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی که حجت الاسلام کشوری به عنوان دبیر این شورا در مخالفت با محصولات تراریخته اظهارنظر می کند هیچ گونه ارتباطی با آن مرکز و شورای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ندارد از کشوری خواست درباره ماهیت این شورا، دفتر آن و این که از چه مرجعی مجوز گرفته توضیح بدهد که مجری برنامه با بیان این که بحث نباید به مسائل شخصی کشیده شود صحبت دکتر قره یاضی را قطع کرد.

در ادامه برخلاف اصل اولیه و بدیهی مناظره ها که رعایت برابری موافقان و مخالفان است، آزاد عمرانی، عضو انجمن ارگانیک ایران روی خط تلفنی آمد و با کذب خواندن اظهارات دکتر قره یاضی ادعاهای مختلفی را علیه محصولات تراریخته مطرح کرد و از فواید تراریخته ها تا دستاوردهای محققان کشور در زمینه تولید گیاهان تراریخته را یک سره زیر سوال برد!

وی با گلایه از این که دکتر کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست، مخالفان محصولات تراریخته را به ناآگاهی و سیاسی کاری متهم کرده گفت: ای کاش دکتر کلانتری قبل از اظهار نظر، نظرات مخالفان را هم می شنیدند!

عمرانی در حالی اظهارات کلانتری را ناشی از نشنیدن و عدم اطلاع وی از نظرات مخالفان تراریخته  عنوان کرد که رییس جدید سازمان حفاظت محیط زیست، سالها  به عنوان وزیر جهاد کشاورزی و بعدا دبیرکل خانه کشاورز و همچنین مشاور معاون اول رییس جمهور در امور آب، کشاورزی و محیط ‌زیست در دولت یازدهم  کاملا با مباحث مطرح در حوزه کشت محصولات تراریخته  آشنایی دارد.

وی با بیان این که کشت  تراریخته ها برخلاف ادعای کمپانی های خارجی باعث افزایش مصرف علف کش ها و سموم می شود شیوع مگس های سفید در تهران را نمونه ای از مقاومت یک موجود زنده در برابر افت کش ها و سموم عنوان کرد که در گونه های تراریخته مقاوم به آفت هم این اثرات در درازمدت بروز می کند.

عمرانی دستاوردهای مراکز پژوهشی کشور در زمینه تولید محصولات تراریخته را نیز که گزارش ها و مقالات مربوط به مراحل مختلف تحقیقات آنها هم موجود است زیر سوال برد و گفت: خروجی ما در تولید تراریخته ها که این همه از آن صحبت می شود خروجی چشمگیری نیست. برنج تراریخته با حمایت بنیاد راکفلر در موسسه بین المللی تحقیقات برنج تولید شده و پنبه تراریخته هم در واقع ایرانی نیست و والد خارجی دارد و خروجی ما چیزی است که در نهایت به مصرف سموم بیشتر منجر می شود.

عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک درباره گزارش دانشگاه علوم پزشکی یزد درباره سلامت محصولات تراریخته هم گفت: این گزارش هیچ چیزی از لحاظ ایمنی برنج تراریخته ایرانی  ندارد. چرا ملت ما باید اولین کشوری باشد که برنج تراریخته را وارد سفره می کند و چرا کشورهایی همانند ژاپن و آمریکا به تولید تجاری آن روی نیاورده اند؟

عمرانی افزود: توجه به ارگانیک در برنامه ششم کذب است و تولید تجاری و انبوه برنج و پنبه را در برنامه گنجانده بودند و تاکنون ریالی برای کشاورزی ارگانیک اختصاص داده شده است، ما حتی یک پژوهشگاه ارگانیک هم در کشور نداریم و به مراکز گیاهان دارویی هم که در پیشگیری از بیماری ها موثرند توجه نمی شود.

مدافعان محصولات تراریخته در شرکتهای خصوصی ذی نفع اند!

وی در ادامه انجمن های علمی، اساتید و صاحبنظران برجسته کشور را که همگی تولید محصولات تراریخته را تایید می کنند متهم کرد که  خیلی از آنها در شرکت های خصوص  ذی نفع هستند و تایید آنها اعتباری ندارد!

عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک با اذعان به تایید محصولات تراریخته از سوی وزارت بهداشت و وزرای سابق و فعلی آن گفت:: آیا به عنوان مثال دکتر پزشکیان تا حالا گواهی فوتی صادر کرده اند که علت مرگ در آن استعمال دخانیات یا الکل عنوان شده باشد؟ تغذیه اثر خود را در زمان نشان می دهد!

وی پس از این که تایید عالی ترین مراجع سلامت و پزشکی کشور بر سلامت محصولات تراریخته را با این استدلال بدیع زیرسوال برد مدعی شد مصرف محصولات تراریخته  خطر برخی سرطان ها را تا چندین برابر افزایش می دهد!

عمرانی در اظهارات تلفنی خود فناوری تراریخته را تکنولوژی ای در خدمت مصرف هر چه بیشتر سموم خطرناک و گسترش سرطان،  دستاوردهای ایران در این حوزه را مربوط به خارجی ها و تایید سلامت و ایمنی محصولات تراریخته از سوی وزارت بهداشت و جامعه علمی کشور را ناشی از بی اطلاعی از تاثیر تدریجی تغذیه در بروز بیماری ها یا منافع شخصی آنها خواند و در شرایطی که انتظار می رفت فرصتی برای پاسخگویی به این ادعاها به دکتر قره یاضی داده شود مجری برنامه علی رغم اعتراض رییس انجمن ایمنی زیستی و نماینده سازمان حفاظت محیط زیست به نحوه برگزاری مناظره، عدم رعایت عدالت و اختصاص حدود یک سوم زمان برنامه به یک مخالف دیگر بدون اطلاع قبلی و عدم امکان پاسخگویی به وی از پایان میزگرد خبر داد تا بینندگان این برنامه شبانگاهی، روز خود را نگران از تصویر خطرناکی که این مخالف تراریخته ها از این فناوری و محصولات آن که سالهاست در سفره مردم وارد شده به پایان ببرند.

انتهای پیام

ناظران مجلس در شورای ملی ایمنی زیستی چه رویکردی نسبت به زیست فناوری دارند؟

احیای صنعت پنبه فیلیپین با کشت پنبه تراریخته

تولید «بادمجان تراریخته» با «بتاکاروتن» بیشتر در ژاپن

کاشت درخت به یاد پایه‌گذار فقید بیوتکنولوژی کشاورزی ایران