مجله نیچر از حذف ۵۸ مقاله محققان ایرانی از چند مجله علمی معتبر خبر داد

مجله نیچر از حذف ۵۸ مقاله محققان ایرانی از هفت نشریه علمی چاپ شده توسط دو ناشر علمی خبر داد که ادعا شده این مقالات که فهرست آنها نیز منتشر شده حاوی نشانه هایی از سرقت علمی یا دستکاری در روند داوری یا نام نویسندگان بوده اند.

به گزارش دیده بان علم ایران، مجله علمی نیچر، اول نوامبر(دیروز) از جمع آوری بخشی از این مقالات خبر داد که در ادامه روند شناسایی موارد مشابه در سال ۲۰۱۵ شناسایی شده اند.

انتشارات علمی Springer Nature که نسبت به حذف این مقالات که نام ۲۸۲ محقق ایرانی در آنها ذکر شده اقدام کرده مدعی شده که نشانه هایی از تقلب در روند ارزیابی علمی و انتشار این مقالات شناسایی شده است.

حذف ۲۸ مورد از مقالات توسط موسسه BioMed Central(BMC) صورت گرفته که اعلام کرده ۴۰ مقاله دیگر را نیز مورد بررسی قرار داده است. در همین حال موسسه Springer نیز ۳۰ مقاله منتشر شده در سه مجله اش را تعلیق و ۹ مورد دیگر را مورد بررسی قرار داده است.

این دو موسسه تحت مدیریت Springer Nature هستند که همچنین ناشر مجلات Nature است.

ادعا شده که این اقدام در پی یک تحقیق و توسط یک افشاگر انجام شده که به شواهدی دال بر سرقت ادبی، دستکاری در نام نویسندگان و نیز دستکاری درفرایند ارزیابی علمی دست یافته که به منظور فریب سیستم ارزیابی علمی و انتشار و اختصاص جعلی نویسندگی مقاله صورت گرفته است.

به ادعای مجله آمریکایی نیچر، مقالاتی که توسط اشپرینگر (Springer) جمع آوری شده اند، دارای دستکاری هایی در نام نویسندگان و در فرایند داوری و ارزیابی علمی بودند و در ۷۰ درصد آنها نشانی از سرقت ادبی و علمی دیده شده است. تمام مقالات حذف شده توسط BMC نیز که در چهار نشریه موسسه چاپ شده بودند حاوی نشانه هایی از دستکاری در نویسندگی، ۵۷ درصد آنها دارای نشانه هایی از دستکاری در روند داوری و ارزیابی علمی و ۹۳ درصد نیز حاوی نشانه هایی از سرقت ادبی و علمی بوده اند.

انتشارات اشپرینگر پارسال هم ۶۴ مقاله دیگر را به دلیل آنچه نگرانی هایی در مورد ارزیابی علمی تقلبی خوانده حذف کرده بود. به ادعای این ناشر گزارش های داوری و ارزیابی علمی از طریق ایمیل های جعلی منتسب به نام دانشمندان واقعی در آن مقالات ثبت شده بودند. BMC نیز سال گذشته ۴۳ مقاله دیگر را به دلایل مشابه تعلیق کرده بود. چند ناشر بزرگ دیگر نیز کشفیات مشابهی از ارزیابی های علمی جعلی را گزارش کرده بودند.

موسسه BMC در راستای پیشگیری از چنین مواردی به فرایند پیشنهاد مستقیم داوران و ارزیابی کنندگان مقاله از سوی خود نویسندگان پایان داده است. از این پس این پیشنهادها عموما از طریق یک نامه ضمیمه ارایه می شود که در آن سندیت و اعتبار داور و ارزیابی کننده محرز شده باشد. همچنین این موسسه شرایط سختگیرانه تری را برای تغییر نام نویسنده در طول فرایند انتشار وضع کرده است.

بنابر اعلام نیچر نویسندگان مقالات حذف شده که فهرست آنها نیز اعلام شده از این موضوع آگاه شده و برخی پاسخهایی داده اند. ۲۵ مورد از مقالات تعلیق شده از سوی اشپرینگر در نشریه Tumour Biology چهار مقاله در Journal of Parasitic Diseases و یک مقاله دیگر در Comparative Clinical Pathology چاپ شده بودند.

در بین ۲۸ مقاله حذف شده از سوی موسسه BMC نیز ۲۳ مقاله در Diagnostic Pathology، دو مقاله در هر یک از مجلات Cancer Cell International و Journal of Ovarian Research و یکی در World Journal of Surgical Oncology چاپ شده بودند.

به گزارش دیده بان علم ایران تخلف در زمینه انتشارات علمی پدیده ای است که تمام کشورها با آن مواجه اند و هر ساله صدها مورد از این قبیل تخلفات شناسایی می شود. با توجه به رشد پرشتاب تولیدات علمی ایران در سالهای اخیر که در برخی سالها بیشترین شیب رشد را در جهان داشته است طبعا بروز چنین مواردی در ایران نیز اجتناب ناپذیر است که البته بخشی از مواردی که مثلا به عنوان سرقت ادبی و علمی در مقالات ایرانی گزارش شده سهوی و ناشی از نااشنایی برخی دانشجویان و محققان با نحوه استاندارد ارجاع دهی و استناد به مقالات دیگر عنوان شده است. در این شرایط اعلام حذف ۵۸ مقاله از هزاران مقاله محققان ایرانی از چند نشریه علمی که البته ۴۸ مورد آنها مربوط به دو نشریه بوده به عنوان خبر فوری (breaking news) در سایت نیچر قابل تامل است.

انتهای پیام

گزارش ارزیابی اثرگذاری اقتصادی و فنّاورانه بروندادهای علمی ایران/ ایران از لحاظ«سهم مقالات کاربردی از کل مقالات»در رتبه پنجم کشورهای اسلامی

رتبه چهارم ایران در منطقه در شاخص «اچ»/ جایگاه جهانی هفدهم ایران در انتشار مقالات داغ

ایران در رتبه چهارم تولید مقالات نانو دنیا/اختصاص یک پنجم کل مقالات ایران به نانو، منطقی است؟

زیست‌شناس جوان ایرانی، برنده جایزه دستاورد علمی ۲۰۲۰ نیچر شد