اگر کوهنورد باشید، احتمالاً بارها در مسیر صعود کودکانی را دیدهاید که همراه پدر و مادرشان راهی ارتفاعات شدهاند. حتی اگر اهل کوه هم نباشید، تصاویر حضور کودکان در ارتفاعات را دستکم یکبار در شبکههای اجتماعی دیدهاید. تفاوتی ندارد؛ هر دو به یک اندازه نگران کنندهاند. این بیاطلاعی را چه میتوان نامید تا عمق خطر را نشان دهد؟ شاید «بازی با جان کودکان» تعبیر دقیقی باشد.
به گزارش دیدهبان علم ایران، آنچه افسانه حسامیفرد، پزشک و کوهنورد در گفتوگو با ایسنا مطرح میکند، زنگ خطری جدی برای خانوادههاست؛ خطراتی واقعی و گاه جبرانناپذیر که نادیده گرفته میشوند. هشدارهایی که نهتنها آگاهی خانوادهها را میطلبد، بلکه ضرورت ایجاد محدودیت و نظارت از سوی مسئولان برای حضور کودکان در ارتفاعات را بیش از پیش برجسته میکند.
افسانه حسامیفرد پزشک و اولین زن کوهنورد ایران که وارد باشگاه ۸۰۰۰ متریهای جهان شد تاکید کرد: حضور در طبیعت قطعا برای کودکان هم از نظر ارتباط با محیط زیست بسیار ارزشمند است و هم از نظر روانشناختی بسیار کمک میکند، یعنی دوست داریم کودکانمان در طبیعت حضور داشته باشند اما این طبیعت تا حد و مرزی برای کودکان مجاز است.
او به سن کودکی اشاره کرد و گفت: باید تعریفی برای رده سنی کودک داشته باشیم. در تعریف بینالمللی فرد زیر ۱۸ سال هنوز وارد بلوغ نشده است اما در تعریف دقیقتر تا ۱۲ سال را کودک و ۱۲ سال به بعد را نوجوان در نظر میگیریم. مخاطبی که ما هم در مورد آن صحبت میکنیم همان تا ۱۲ سال است.
حسامیفرد درباره محدوده ارتفاعی مجاز و خطرناک برای کودکان بیان کرد: تقریبا ۱۵۰۰ متر به بالا منطقه مرتفع محسوب میشود اما این منطقه برای کودک خطرناک نیست. چیزی که احتیاط را ایجاد میکند حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا است که بچهها نباید در این ارتفاع حضور داشته باشد و برای آنها میتواند عارضه ایجاد کند.
او در پاسخ به این سوال که بر این اساس کودکان ۷ تا ۱۲ ساله میتوانند تا ارتفاع ۲۵۰۰ متر صعود کنند؟ بیان کرد: صعود به این ارتفاع هم بستگی به سبک زندگی دارد. صعود ناگهانی کودکی که در سطح صفر (سطح ارتفاع صفر نسبت به دریا مثل سواحل شمالی و جنوبی) زندگی میکند، به این ارتفاع میتواند خطرساز باشد اما برای کودکی که مثلا در تهران با ارتفاع ۱۵۰۰ متر زندگی میکند، خطرساز نیست و میتواند تحمل بهتری داشته باشد اما بالای ۲۵۰۰ متر از هر سطحی آمده باشد، میتواند خطرساز باشد.
این پزشک به خطرات کوهنودی در ارتفاع غیرمجاز برای کودکان اشاره کرد و گفت: بخشی خطرات جسمی است؛ صفحات رشد استخوانی که تقسیم سلولی زیادی دارند، خیلی به کمبود اکسیژن حساس هستند. در ارتفاع بالای۲۵۰۰ متر افت اکسیژن محیط میتواند آسیبرسان باشد و گاها آسیبهای غیرقابل جبرانی در بزرگسالی داشته باشد. جدا از این، آسیبهایی هم متوجه سلولهای عصبی میشود. همچنین کودکان استقامت عضلانی کمتری دارند و نسبت به بیان علائم خطر مثل افت دمای بدن و ارتفاعزدگی آسیبپذیرتر هستند. از طرفی کودکان قدرت تصمیمگیری مستقل ندارد و بیشتر تحت فشار یا تشویق اطرافیان یا جوهایی همچون ثبت رکورد اقدام به صعود میکنند که میتواند آسیبهای روانی جدی را برایشان ایجاد کند چرا که اگر برنامه آنها موفق نباشد، اعتماد به نفسشان را تحت تاثیر قرار میدهد و نمیتواند در آینده تصمیمات درستی برای خود داشته باشد.
او در واکنش به اینکه گاهی نوزاد یا کودکان چند ماهه در آغوش پدر و مادرهایشان در کوهستان دیده میشوند، گفت: خطرات برای کودکان در آن سن غیرقابل باور است. میبینیم که کودکان در ایستگاههای بالای توچال دچار عوارض و آسیبهای جدی میشوند و خانوادهها واقف نیستند که چه آسیبها و خطراتی متوجه کودک آنها میشود، حتی اگر طولانیتر هم در آن محیط باشند منجر به ورم مغزی و مرگ مغزی میشود.
حسامیفرد در پاسخ به این سوال که کودکان با این سن و سال میتوانند تا پیست اسکی هم نباید بروند؟ گفت: به هیچ عنوان چون آنجا ارتفاع بالای ۳۰۰۰ متر است و میتواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد، حتی اگر در آن زمان واضح و آشکار نباشد در راز مدت سلولهای بدن کودک آسیب میبینند.
او از تجارب خود در این زمینه بیان کرد: هم در فضای مجازی و هم بارها در توچال کودکانی را دیدهام که نباید حضور داشته باشد؛ کودکانی که دچار خطرات زیادی حتی ورم مغزی شدهاند. یکی از همکارانم در مورد دختر ۱۰ ساله خود تعریف میکرد که برای اسکی به توچال برده بودند. بعد از چند ساعت حضور در ارتفاع بیاختیاری ادرار پیدا کرده و بعد هم هوشیاریاش کم شده بود. پدرش که پزشک بود متوجه شده که حالت عادی ندارد و سریع او را به پایین و بعد هم بیمارستان منتقل میکند. خدا را شکر آسیب ماندگاری نداشته است.
دلمان میخواهد شرایطی را فراهم کنیم که کودکانمان به خیلی از آرزوهای برآورده نشده ما برسند اما متوجه نیستیم که اجبار و اصرار ما میتواند برای کودک چه آسیبی ایجاد کند. حضور کودکان در ارتفاع بالای ۲۵۰۰ متر ممنوع است و نباید اصرار، تشویق و ترغیبی به حضور آنها داشته باشیم. باید بلوغ را طی و تصمیمگیری خود را انجام بدهند و بعد اقدام به حضور در ارتفاع بالا کنند. این تصمیمگیری قطعا میتواند بعد از ۱۲، ۱۳ سالگی اتفاق بیفتد. در جامعه بینالملل حضور افراد زیر ۱۶ سال در ارتفاع بالای ۵۰۰۰ هزار کاملا ممنوع است و کسی که میخواهد قدم در آن ارتفاع بگذارد باید کاملا به سن لازم رسیده باشد. امیدوارم در ایران هم دستگاههای مرتبط اطلاعرسانی لازم را انجام بدهد. به نظرم در توچال باید محدودیتهای لازم برای انتقال کودکان در نظر بگیرند و به خانوادهها هم اطلاع دهند که چه خطراتی وجود دارد.
او ادامه داد: بیشتر راهکارها آموزش و آگاهی جامعه است. در کنار آن محدودیت انتقال هم لازم است. باید مرز و محدودیتی برای ایستگاههای بالاتر توچال که یک ارتفاع ناگهانی میگیرند وجود داشته باشد.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند