اگر از اینترنت استفاده می‌کنید، احتمالا می‌دانید مودم چیست؛ اما شاید ندانید که مودم های امروزی، حاصل خلاقیت و جسارت یک مهندس ایرانی است که در دهه ۱۹۸۰ به دلیل مطرح کردن ایده مودم های کابلی، خیالباف و دیوانه خوانده می‌شد.
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، روزبه یاسینی فرد، مهندس ۶۷ ساله ایرانی که به‌عنوان «پدر مودم کابلی» شناخته می‌شود در دهه ۱۹۸۰ با استفاده از کابل‌های هم‌محور (coaxial) که پیش‌تر برای تلویزیون کابلی طراحی شده بودند، موفق به انتقال داده‌های دیجیتال شد. این نوآوری زمینه‌ساز توسعه اینترنت پرسرعت خانگی در آمریکا و جهان شد.
اندازه اولین مدل مودم ساخته‌شده توسط یاسینی، نصف یک یخچال بود و ۱۸۰۰۰ دلار قیمت داشت و ساخت هر دستگاه از آن، یک روز کامل طول می کشید.
یاسینی فرد که متولد ۱۹۵۸ در تهران است در سال ۱۹۷۷ از ایران به آمریکا مهاجرت کرد و پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه ویرجینیای غربی در رشته مهندسی برق در ۱۹۸۱ به شرکت جنرال الکتریک پیوست. او در این شرکت روی ساخت تلویزیون، VCR و دوربین کار می‌کرد و در این فرآیند با کابل‌های هم‌محور آشنا شد. این کابل‌ها که پیش‌تر برای پشتیبانی از تماس‌های تلفنی یا پخش تلویزیونی استفاده می‌شدند، به نظر یاسینی می‌توانستند برای انتقال داده‌های دیجیتال نیز مورد استفاده قرار گیرند.
وی در سال ۱۹۸۶، جنرال الکتریک را به مقصد شرکت پروتون (Proteon) ترک کرد. یک شرکت شبکه داده که مسیریاب‌ها و پل‌ها را می‌ساخت. اینها سخت‌افزار موردنیاز برای انتقال داده‌های اینترنتی هستند اما در روزهای اولیه اینترنت، این فناوری غیرقابل اعتماد و کند بود.
یاسینی در پروتون کشف کرد استفاده از کابل‌های موجود، کارآمدترین راه‌حل برای افزایش سرعت انتقال اینترنت است؛ بنابراین او ایده انقلابی و تحول‌گرایانه خود را برای انتقال داده‌های اینترنت از طریق خطوط کابل تلویزیون پیشنهاد کرد.او معتقد بود که اگر او می‌توانست سخت‌افزار و نرم‌افزار مناسب را توسعه دهد، اینترنت تجاری نوپا می‌توانست با ارائه دانلود سریع فایل‌ها، آموزش از راه دور، پزشکی از راه دور و بسیاری از کاربردهای دیگر که امروزه بدیهی تلقی می‌شوند، به پتانسیل خود دست یابد.
او استدلال کرد اگر شرکت‌های اینترنتی از خطوط کابلی موجود استفاده نکنند، باید همه شهرهای آمریکا را دوباره سیم‌کشی کنند و هر خیابان و هر خانه، نیاز به یک‌سری کابل دیگر دارد که دستیابی به آن نیازمند ده‌ها سال زمان و صرف صدها میلیارد دلار است.
در اوایل دهه ۱۹۸۰ که یاسینی ایده‌ای انقلابی برای استفاده از این کابل‌ها در انتقال داده‌های دیجیتال را ارائه داد، منتقدان او را به دلیل این ایده رادیکال «دیوانه» نامیدند. آنها به یاسینی گفتند هیچ‌کس به انتقال داده اهمیت نمی‌دهد. مشتریان فقط به تلویزیون علاقه داشتند. آنها معتقد بودند شرکت‌های کابلی نیز این ایده را قبول نمی‌کنند. به گفته آنها، انتقال داده‌های اینترنتی، باعث وقفه در تجارت تلویزیونی آنها می‌شودبا این حال، او با تلاش‌های خود موفق شد این ایده را به واقعیت تبدیل کند و زمینه‌ساز توسعه اینترنت پرسرعت خانگی شود.
تا سال ۱۹۹۰، یاسینی فر به عنوان معاون مهندسی در شرکت Applitek، یک شرکت شبکه‌سازی داده، مشغول به کار بود. این شرکت پس از آنکه سرمایه‌گذاران خطرپذیر اولیه‌اش از آن ناامید شدند، از نظر مالی در حال نوسان بود. گروه کوچک مهندسان آن با اولویت‌های متناقضی دست و پنجه نرم می‌کردند. اما فناوری مودمی که آنها توسعه می‌دادند، نویدبخش شبکه‌های دانشگاهی و سایر کاربردهای بخش عمومی بود، بنابراین او Applitek را از سرمایه‌گذاران آن خریداری کرد و به مدت چهار سال، هر سه ماه ۴۰ هزار دلار قسط پرداخت کرد.
یاسینی فرد با تغییر نام شرکت به LANcity و عهده دار شدن مدیرعاملی آن شروع به تطبیق این فناوری برای کار با زیرساخت‌های تلویزیون خانگی کرد.
اولین مشتریان LANcity پایگاه‌های نظامی، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها بودند، زیرا آنها تنها مشتریانی بودند که می‌توانستند مودم های کابلی ۱۸ هزار دلاری و دارای ابعادی بزرگ به اندازه نصف یک یخچال بودند خریداری کنند.
این شرکت مجبور شد برای کسب سهم بازار، مودم‌هایی را به صورت رایگان در اختیار کاربران بگذارد و در نتیجه، تقریبا سه‌بار ورشکست شد. طی پنج سال، این شرکت از تولید یک مودم کابلی اولیه ۸۰ پوندی و ۱۸ هزار دلاری به مدلی رسید که در سال ۱۹۹۵ با قیمت ناچیز ۲۹۹ دلار فروخته می‌شد. اگرچه در نهایت صنعت فناوری متوجه شد که مودم یاسینی یک راه‌حل شگفت‌انگیز برای انتقال داده است اما وی در سال ۱۹۹۶ ترجیح داد که شرکتش را به قیمت ۵۹ میلیون دلار به شرکت مخابراتی Bay Networks بفروشد و به شرکت CableLabs بپیوندد.
او در CableLabs به توسعه داده‌ها روی Cable Services Interface Specification) DOCSIS) کمک کرد و استانداردهای صنعتی را برای مودم‌های کابلی ایجاد کرد. اصطلاح DOCSIS، بیانگر پروتکلی است که به ISP اجازه می‌دهد سرویس اینترنت را از طریق کابل هم‌محور ارائه دهد؛ یعنی مودم می‌تواند دسترسی به پهنای باند اینترنت را فراهم کند.
وقتی یاسینی به دیگران گفت که هدفش ایجاد شبکه‌ای متشکل از ۱۰۰ میلیون کاربر DOCSIS است، باز هم همه به او خندیدند.
با این حال، امروزه تقریبا هر خانه و تجارت در آمریکا، مودمی دارد که تحت DOCSIS کار می‌کند و بیش از ۵ میلیارد نفر در سراسر جهان از اینترنت استفاده می‌کنند. برای دستیابی به این مقیاس پذیرش، قیمت مودم باید به شدت کاهش می‌یافت و به لطف کمک‌های یاسینی، این اتفاق افتاد.
وی در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۴ گفت: ۳۰ سال پیش، زمانی که ما در LANcity شروع به کار کردیم، هزینه یک مودم کابلی حدود ۱۸ هزار دلار بود و ساخت آن به معنای واقعی کلمه یک روز طول کشید. با گذشت زمان، با از بین رفتن مانع هزینه در حوزه مواد و تجهیزات، مقیاس به عاملی توانمند تبدیل شد؛ بنابراین ۱۵ سال بعد، قیمت عمده‌فروشی یک مودم، کمتر از ۲۵ دلار بود. هیچ دستگاه الکترونیکی مصرفی دیگری کاهش قیمت به این سرعت را تجربه نکرده است.
امروزه، مودم‌های کابلی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای اتصال به اینترنت پرسرعت در بسیاری از خانه‌ها و کسب‌وکارها استفاده می‌شوند و نقش مهمی در دسترسی به اطلاعات و خدمات آنلاین ایفا می‌کنند.
یاسینی امروز به عنوان پدر مودم کابلی و مخترع یکی از ستون‌های صنعت چند تریلیون دلاری اینترنت شناخته می شود.
مردم چندین سال، معتقد بودند مودم‌های کابلی کار نمی‌کنند. شکاکان می‌گفتند این مودم‌ها خیلی گران هستند. شرکت‌های کابلی فکر می‌کردند مودم‌ها، سرویس‌های تلویزیون موجود آنها را مختل می‌کنند. تحلیلگران می‌گفتند مصرف‌کنندگان آنها را نمی‌خواهند اما یاسینی همچنان به اعتقاد خود پایبند بود.
اگر او به سخنان مخالفان گوش می‌داد، اکنون شرکت‌هایی مانند گوگل، فیس‌بوک یا نتفلیکس را نداشتیم. آنها نمی‌توانستند با اینترنت تلفنی کار کنند. نمونه اولیه مودم او، زیرساختی را برای شرکت‌ها ایجاد کرد تا محصولات و خدمات خود را به میلیاردها نفر از طریق اینترنت پهن‌باند ارائه کنند.
یاسینی فرد در طول سالهای طولانی دوری از ایران از زادگاهش هم غافل نبوده است. در سال ۱۳۹۶ چند ماه پس از فوت مریم میرزاخانی، ریاضیدان نام آور ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد، یاسینی فرد به همراه انوشه انصاری، نخستین فضانورد ایرانی و نخستین زن فضاگرد جهان، یک بورس تحصیلی ۸۰۰ هزار دلاری را به یاد مریم در دانشکده ریاضیات دانشگاه استنفورد پایه گذاری کردند.
یاسینی فرد که مدیر اجرایی مرکز تعالی پهنای باند دانشگاه نیوهمپشایر آمریکاست، همچنین پایه گذار یک جشنواره شعر به نام «نصرت یاسینی» در این دانشگاه است.
از دید همکاران و دوستان آمریکایی روزبه، تأسیس یک جشنواره شعر با میراث حرفه ای او به عنوان مخترع مودم کابلی و مبدع استانداردهای صنعت مودم کابلی کاملا نامتجانس است اما یاسینی فرد انگیزه ای قوی برای انجام این کار دارد: تاسیس جشنواره شعر نصرت یاسینی توسط او، تجلیل و بزرگداشتی از زندگی مادرش است که در مارس ۲۰۲۲ درگذشت.
درست مانند یاسینی، گروهی از توسعه‌دهندگان، پیشگام راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری برای نسل بعدی اینترنت یعنی بلاک‌چین هستند. استفاده از فناوری بلاک‌چین برای بسیاری از صنایع امروزی میسر نیست. استفاده از آن دشوار است، مگر اینکه متخصص باشید.
اکنون ممکن است زمان تراکنش کند باشد و کارمزد تراکنش زمانی که ترافیک زیاد است، پرهزینه باشد اما توسعه‌دهندگان در حال کار روی راهکارهای مقیاس‌بندی هستند که هزینه‌ها را تا ۹۰ درصد کاهش و سرعت تراکنش را تا ۱۰۰ برابر افزایش می‌دهد. درست مانند مودم کابلی سالهای گذشته که داده‌های اینترنت را از طریق خطوط کابلی موجود حمل می‌کرد، اکنون پروژه‌هایی مانند آن، بلاک‌چین را برای توده‌های مردم به ارمغان می‌آورد.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند