نتایج بزرگترین مطالعه محققان ایرانی درباره «میزان شیوع آنتی بادی علیه سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس / SARS-CoV-2 ، در جمعیت عمومی و پرخطر ۱۸ شهر ۱۷ استان ایران» که نتایج آن طی مقاله ای، دسامبر ۲۰۲۰ در مجله بین المللی « The Lancet Infectious Diseases » منتشر شده، نشان داد ۳۶ درصد «افراد آلوده به ویروس در جمعیت شهرهای مورد بررسی» بدون علامت بوده اند.
به گزارش دیده بان علم ایران، بیماری COVID-19، برای اولین بار در اواخر سال ۲۰۱۹ در «ووهان» چین گزارش شد و سپس در سراسر جهان گسترش یافت. بیماریSARS-CoV-2 تا کنون خود را در سطوح مختلفی از جمله « بدون علائم» ، «علائم خفیف»، «علائم شدید» و «مرگ» نشان داده است. علی رغم انجام مطالعات کارآزمایی بالینی گسترده از جمله مطالعه بسیار بزرگ کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی با همکاری ۳۰ کشور، هنوز هیچ درمان موثر و قطعی برای بیماری کووید-۱۹ شناخته نشده است.
مطالعه SARS-CoV-2 antibody seroprevalence in the general population and high-risk occupational groups across 18 cities in Iran: a population-based cross-sectional study که با همکاری ۴۲ محقق ایرانی به سرپرستی دکتر رضا ملک زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی انجام شده، در فاز نخست، «میزان شیوع آنتی بادی علیهSARS-CoV-2 در بین جمعیت عمومی و جمعیت پرخطر در معرض کووید-۱۹» را طی فروردین تا پایان اردیبهشت ماه ۹۹ بررسی کرده است.
مشخصات مطالعه
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و نویسنده اول مطالعه در تشریح مشخصات آن گفت: شرکت کنندگان، حدود ۹ هزار نفر از افرادی بودند که به طور تصادفی از بین «جمعیت عمومی» (ثبت نام شده ها در سیستم الکترونیکی سلامت ایرانیان یا مراکز مراقبتهای بهداشتی) و نیز «جمعیت پرخطر» (افرادی که بر اساس طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی، به دلیل تماس نزدیک اجتماعی با افراد آلوده از طریق محیط کار، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ۲SARS-CoV- هستند: شامل پزشکان و پرستاران خط مقدم درمان ، کارکنان بهداشتی غیر خط مقدم ، کارکنان داروخانه ها، رانندگان تاکسی ، کارمندان بانک ها و صندوقداران سوپرمارکت ها و فروشگاه های زنجیره ای) در ۱۸ شهر از ۱۷ استان ایران ( استانهای شمالی: گرگان، بابل، ساری، رشت،اردبیل، تبریز و ارومیه ؛ استانهای مرکزی: تهران، مشهد، قم، اصفهان، همدان، سنندج و کرمانشاه ؛ استانهای جنوبی : اهواز، کرمان، شیراز و زاهدان ) به عنوان استانهای شاخص میزان عفونت انتخاب شدند.
وی افزود: در این مطالعه ۵۳۷۲ نفر (۶۰ درصد شرکت کنندگان) جزو «افراد دارای مشاغل پرخطر در معرض ۲SARS-CoV-» و ۳۵۳۰ نفر ( ۴۰ درصد) از «جمعیت عمومی» بودند. همچنین ۵۶ درصد شرکت کنندگان ، مرد، سن اغلب افراد بین ۳۰ تا ۴۹ سال بوده است. ۲۸ درصد شرکت کنندگان همزمان با کووید -۱۹، حداقل یک بیماری زمینه ای مزمن، (دیابت، سرطان، تالاسمی، هموفیلی، زوال عقل، بیماری های التهابی روده، پیوند اعضا، و … ) داشته و ۳۰ درصد افراد مورد مطالعه، تماس اخیر خود با شخصی که دارای بیماری کووید-۱۹ بوده را تایید کرده بودند. سرفه ، تب ، لرز ، آنوسمی (از دست دادن بویایی) ، گلودرد ، سردرد ، تنگی نفس ، درد قفسه سینه ، اسهال ، ورم ملتحمه (قرمز شدن سفیدی چشم) ، ضعف ، میالژی (درد عضلانی) ، آرترالژی (درد مفصلی) و تغییر سطح هوشیاری نیز از جمله علائم مورد بررسی در این مطالعه بوده است.
به گفته نویسنده اول مطالعه حاضر، بررسی آنتی بادی های IgG و IgM علیه SARS-CoV-2 در نمونه های خون شرکت کنندگان در مطالعه نیز، با استفاده از کیت های Pishtaz Teb SARS-CoV-2 مورد تأیید سازمان غذا و داروی ایران صورت گرفته و شیوع سرمی، بر پایه نتایج آزمون ELISA برآورد شده است. همچنین تمام نمونه های خون ، از شهرهای مورد بررسی به تهران منتقل و تستها در یک آزمایشگاه انجام شده است.
یافته های مطالعه درباره «کل جمعیت عمومی و پرخطر» مورد بررسی
۳۶ درصد «مبتلایان آلوده به ویروس، بدون علامت
دکتر پوستچی سپس در تشریح یافته های به دست آمده از بررسی «کل جمعیت عمومی و پرخطر» در مطالعه گفت : از میان ۷ هزار و ۷۵۴ فردی که به سوالات مربوط به «علائم کووید-۱۹» پاسخ دادند، تست آنتی بادی علیه SARS- CoV-2 در یکهزار و ۱۶۴ نفر، مثبت بود.
به گفته وی، طبق برآورد این مطالعه، ۳۶ درصد «جمعیت مبتلایان آلوده به ویروس در ۱۸ شهر مورد بررسی»، «بدون علامت» بودند.
شیوع دو برابری آنتی بادی علیه SARS-CoV-2 در افراد دارای سابقه تماس با مبتلایان
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: شیوع آنتی بادی در بین افرادی که تماس با فرد مبتلا به SARS-CoV-2 را تایید کرده بودند، به طور قابل ملاحظه ای در مقایسه با افرادی که چنین تماسی نداشتند، بالاتر (دو برابر) بود.
نویسنده اول مطالعه همچنین گفت: بیشترین شیوع آنتی بادی مثبت در بین افراد دارای علامت بیماری مربوط به دارندگان علائم آنوسمی/ از دست دادن بویایی (۷۵ درصد) و تب (۶۱ درصد) بوده است.
دکتر پوستچی اعلام کرد: همچنین «شیوع آنتی بادی مثبت SARS-CoV-2 متناسب با تعداد علائم» در بین افرادی که خود، علائم را گزارش کرده بودند، به ترتیب ، در بین افراد بدون علامت ۱۴ درصد، در افراد دارای علامت خفیف ۲۰ درصد و در افراد دارای علامت شدید ۴۳ درصد بوده است.
یافته های مطالعه درباره «جمعیت عمومی»
شیوع ۱۷ درصدی آنتی بادی علیه SARS-CoV-2 در «جمعیت عمومی»
دکتر مریم درویشیان، فوق دکترای اپیدمیولوژی از دانشگاه «بریتیش کلمبیا» کانادا، محقق اپیدمیولوژی بیماری های عفونی و دیگر نویسنده اول مطالعه نیز با اشاره به یافته های به دست آمده درباره «جمعیت عمومی» شهرهای مورد بررسی گفت: میزان شیوع آنتی بادی علیه SARS-CoV-2 در بین جمعیت عمومی (۳۵۳۰ نفر) در ۱۸ شهر مورد بررسی از هفده استان ایران ، ۱۷ درصد بوده است.
بیشترین میزان شیوع آنتی بادی علیه SARS-CoV-2 در افراد ۶۰ سال و بالاتر «جمعیت عمومی»
وی اضافه کرد: بیشترین میزان شیوع آنتی بادی علیه SARS-CoV-2 ثبت شده در بین گروه های سنی مختلف «جمعیت عمومی» مورد بررسی، با ۲۹ درصد در بین افراد ۶۰ سال و بالاتر مشاهده شد.
شهرهای دارای بیشترین میزان شیوع آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 در بین «جمعیت عمومی»
متدولوژیست ارشد مرکز تحقیقات سرطان استان «بریتیش کلمبیا» کانادا، بالاترین میزان شیوع آنتی بادی علیه کووید-۱۹ در «جمعیت عمومی» مورد بررسی (۳۵۳۰ نفر) در ۱۸ شهر ایران را نیز مربوط به شهرهای رشت (۷۲ درصد)، قم (۵۸ درصد) ، گرگان (۴۳ درصد) و بابل (۲۲ درصد) اعلام و تاکید کرد: این نتایج بر اساس وزن دهی جمعیت هر شهر (جنس ، سن و اندازه جمعیت) و عملکرد تستها (حساسیت و ویژگی) تعدیل، برآورد و اعلام شده است.
دکتر درویشیان گفت: برآوردهای این مطالعه ، تفاوت قابل توجهی (۱٫۷ تا ۷۲ درصد) در میزان شیوع آنتی بادی های اختصاصی SARS-CoV-2 در بین «جمعیت عمومی شهرهای مختلف» نشان داده است.
یافته های مطالعه درباره «جمعیت پرخطر»
شیوع ۲۰ درصدی آنتی بادی علیه SARS-CoV-2در «جمعیت پرخطر»
نویسنده اول مطالعه حاضر، با استناد به یافته های حاصل از این بررسی، شیوع آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 در «جمعیت دارای مشاغل پرخطر در معرض بیماری» (۵۳۷۲ نفر) را ۲۰ درصد اعلام کرد.
صندوقداران فروشگاه ها دارای بیشترین شیوع آنتی بادی مثبت SARS-CoV-2 در «جمعیت پرخطر»
به گفته وی، تفاوت قابل توجهی از نظر میزان شیوع آنتی بادی در بین گروه های شغلی مشاغل پرخطر مشاهده نشده است؛ به طوری که تنوع شیوع آنتی بادی از ۱۸ درصد در بین غیرکارکنان مراقبتهای بهداشتی تا ۲۲ درصد در بین صندوقداران فروشگاه های زنجیره ای و سوپرمارکتها بوده است.
شهرهای دارای بیشترین میزان شیوع آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 در «جمعیت پرخطر»
دکتر درویشیان گفت: بیشترین میزان شیوع آنتی بادی در «جمعیت پرخطر در برابر SARS-CoV-2 » در شهرهای مورد مطالعه، مشابه «جمعیت عمومی» به ترتیب مربوط به شهرهای رشت ، قم، گرگان و بابل بوده است.
نگاهی تحلیلی به یافته های مطالعه
عملکرد سه نوع مقاومت سیستم ایمنی بدن در برابرعفونت ویروس کرونا
دکتر رضا ملک زاده، عضو کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی و نویسنده مسوول مطالعه « بررسی میزان شیوع آنتی بادی علیه سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس / SARS-CoV-2 ، در جمعیت عمومی و جمعیت پرخطر ۱۸ شهر از ۱۷ استان ایران» در تحلیل یافته های این مطالعه، ابتدا به سه نوع مقاومت سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس کرونا اشاره کرد و آن را شامل : مقاومت آنی یا دفع فوری ویروس از بدن که باعث می شود افراد اساسا بیمار نشوند؛ مقاومت آنتی بادی (تولید آنتی بادی IgG و IgM در بدن در برابر حمله ویروس) و مقاومت سلولی (سلول های خاطره که به هنگام ورود ویروس شروع به تولید آنتی بادی می کنند و تحقیقات جهانی در زمینه میزان و عمر آنتی بادی سلول های خاطره ادامه دارد) دانست و گفت: در این مطالعه، مقاومت آنتی بادی نوع دوم /IgG و IgM اندازه گیری شده است.
میزان دقت تستهای اندازه گیری «آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 » در مطالعه حاضر
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان این که یکی از اهداف مطالعه ما، دستیابی به نتایج دقیق تر در تستها و تخمین میزان ابتلا در جمعیت عمومی و پرخطر « دارای علامت» و «فاقد علامت» بوده است ، گفت: دقت تستهای سرولوژی در این مطالعه، تا ۹۵ درصد است.
بخش بزرگی از جمعیت عمومی ایران هنوز مستعد ابتلا به کروناست/خطر انتشار و یروس با جمعیت مبتلایان بدون علامت/
شیوع آنتی بادی اختصاصیSARS-CoV-2، احتمالاً بسیار بیشتر از شیوع گزارش شده بر اساس موارد تایید شده با تست پی سی آر در ایران
وی در ادامه با اشاره به شیوع ۱۷ و ۲۰ درصدی آنتی بادی اختصاصی SARS-CoV-2 به ترتیب در «جمعیت عمومی» و «جمعیت پرخطر» ۱۸ شهر مورد بررسی ایران در این مطالعه و همچنین پیش بینی «فاقد علامت بودن ۳۶ درصد کل جمعیت آلوده به ویروس در شهرهای مورد بررسی» گفت: این یافته، ضمن هشدار نسبت به خطر انتشار ویروس در سطح جامعه و خانواده ها توسط جمعیت مبتلایان بدون علامت، شواهد محکمی برای این نتیجه گیری ارائه می کند که شیوع آنتی بادی اختصاصیSARS-CoV-2 ، احتمالاً بسیار بیشتر از شیوع گزارش شده بر اساس موارد تایید شده با تست پی سی آر در ایران است و بخش بزرگی از جمعیت ایران هنوز با ویروس کرونا تماس نداشته و مستعد ابتلا هستند.
« شیوع یکسان آنتی بادی اختصاصی COVID-19 در بین دو جمعیت پرخطر و عمومی» چه هشداری می دهد؟
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر ملک زاده همچنین به شیوع مشابه آنتی بادی اختصاصی COVID-19 در میان جمعیت «مشاغل پرخطر در معرض کووید -۱۹» و جمعیت «عمومی» اشاره کرد و گفت: این یافته بیانگر آن است که مسیر انتقال و انتشار ویروس عمدتا از «جمعیت عمومی» به سمت « جمعیت پرخطر» است، بدان معنا که بیشترین عامل انتشار ویروس، اجتماعات خانوادگی یا اجتماعات وسیعتر است و کنترل جمعیت عمومی – بخصوص افراد فاقد علامت که در حال جابجایی ویروس و انتشار آن هستند – بسیار اهمیت دارد.
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: دیگر پیام یافته می تواند این باشد که اقدامات انجام شده برای کنترل عفونت در بین کارکنان مشاغل پرخطر در برابر کووید -۱۹ احتمالا کافی نبوده یا سیاستهای بهداشتی و پروتکلهای مصوب، به طور مناسب رعایت نشده که البته برداشت دوم از این یافته، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
نویسنده مسوول مطالعه، در همین باره همچنین تاکید کرد: برای جلوگیری از افزایش بالقوه بار بیماری کووید -۱۹ در بیمارستان های سراسر کشور از طریق کاهش موارد ابتلا و مرگ و میرها، به ویژه در موج های احتمالی بعدی، باید سیاست های بهداشت عمومی و تجهیزات محافظتی شخصی کافی در بین کارکنان خط مقدم درمان بیماری، به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
شناسایی و برآورد جمعیت مبتلایان بدون علامت SARS-CoV-2 بسیار مهم است
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر ملک زاده درباره اهداف و اهمیت مطالعه نیز گفت: بر اساس تاکید سازمان بهداشت جهانی، سنجش میزان آنتی بادی های اختصاصی SARS-CoV-2 در بین جمعیت می تواند روند انتشار بیماری با گذشت زمان را که به شدت به تعاملات اجتماعی و رعایت پروتکلهای بهداشتی بستگی دارد، نشان دهد. همچنین ارزیابی دائمی جمعیت مستعد ابتلا به ویروس که هنوز آلوده نیستند، سطوح مواجهه جمعیت با ویروس و نیز شمار مبتلایان بدون علامت، بسیار مهم است.
به گفته نویسنده مسوول مطالعه حاضر، اساسا، یکی از دلایل عدم مهار کامل عفونت کرونا ویروس در جهان، وجود شمار زیادی از افراد مبتلا به عفونت فاقد علائم بالینی است که در حال انتشار ویروس در سطح جامعه و خانواده ها هستند و بر خلاف افراد مبتلای دارای علائم بالینی و تحت قرنطینه، این افراد تحت هیچ قرنطینه ای هم قرار ندارند.
آیا مبتلایان بهبود یافته دوباره مبتلا می شوند؟
به گفته وی، شواهد علمی نشان داده که حتی برخی مبتلایان که تست آنها مثبت بوده، پس از بهبودی و منفی شدن تست ، علائم ابتلا به ویروس را مدتها بعد نیز نشان می دهند که این هم، به معنای ابتلای مجدد فرد نیست ، بلکه علائم قبلی بیماری است که همچنان نمایان می شود؛ هرچند که تحقیقات در این زمینه نیز برای نتیجه گیری کاملا قطعی ادامه دارد.
چرا بهبود یافتگان از کووید -۱۹ هم باید ماسک بزنند و پروتکلها را رعایت کنند؟
عضو کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی، درباره ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی مقابله با بیماری کووید -۱۹ توسط حتی بهبود یافتگان گفت: آنتی بادی در بدن فرد آلوده به ویروس، یک ماه بعد از ابتلا به عفونت افزایش می یابد و به اوج می رسد. این در واقع مرحله اول تولید آنتی بادی است که سیستم ایمنی فرد برای مبارزه با ویروس و دفع آن، تلاش می کند و پس از دفع ویروس، غلظت آنتی بادی کاهش می یابد، ولی تولیدش ادامه دار است و اصلا به صفر نمی رسد و اگر فرد مبتلا، با ویروس تماس مجدد داشته باشد، آنتی بادی دوباره افزایش می یابد. این حالت برای بسیاری از عفونت های دیگر نیز وجود دارد و معنایش ابتلای مجدد به عفونت نیست .
وی افزود: اما نکته مهم آن است که حتی افراد مبتلای بهبود یافته که تست آنها منفی شده و بدنشان دارای آنتی بادی است هم، ممکن است دوباره در معرض ویروس قرار گیرند و ویروس را بدون داشتن علائم بالینی، منتقل کنند. همچنین از آن جا که ویروس کرونا، تا کنون جهش های متعددی داشته، تحقیقات در حال بررسی این موضوع است که آیا احتمال ابتلای مجدد بهبود یافتگان به ویروس جهش یافته کرونا وجود دارد یا نه؟ به همین دلیل است که تاکید داریم همه افراد چه آنها که مبتلا شده و بهبود یافته اند و چه آنها که مبتلا نشده اند، باید ماسک بزنند، فاصله ها را رعایت کنند و دستها را به طور مرتب بشویند.
نامشخص بودن فراوانی موارد «ابتلای بدون علامت» و «میزان شیوع عفونت سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس » در غیاب این مطالعات
وی با بیان این که تا کنون، هیچ مطالعه ای در ایران، «شدت اپیدمی» و «میزان شیوع» در این حجم از نمونه را بررسی و برآورد نکرده است، به اهمیت این نوع مطالعات اشاره کرد و گفت: درغیاب این مطالعات، فراوانی موارد «ابتلای بدون علامت» و «میزان شیوع عفونت سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس » در جمعیت عمومی و جمعیت پرخطر در برابر بیماری، نامشخص و ناکافی بوده است. همچنین در بیشتر مطالعات قبلی، برآورد شیوع کلی، بر اساس مناطق جغرافیایی طبقه بندی نشده و به عنوان مثال ، شهرهای یک استان یا یک کشور و تغییرات بالقوه نرخ عفونت در مناطق مختلف را در نظر نگرفته اند. درحالی که در مطالعه حاضر، میزان شیوع آنتی بادی های اختصاصی SARS-CoV-2- برای کل جمعیت عمومی ، جمعیت عمومی بر اساس شهر ، جمعیت کلی و پرخطر بر اساس نوع شغل ، جمعیت پرخطر بر حسب شهر و همه افراد برآورد شده است.
تاثیر انجام این مطالعات در سیاستگذاری های بهداشتی دقیق تر
عضو کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی، با اشاره به انجام مطالعات اپیدمیولوژی مشابه در کشورهای دیگر برای تخمین جمعیت مبتلایان باعلامت و بی علامت، از جمله در هند، آمریکا و … گفت: این مطالعات به دلیل اهمیت نتایج آنها برای سیاستگذاری های بهداشتی دقیق تر، در بسیاری از کشورها در حال انجام است.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند