«در حالی که سرانه بودجه تحقیق و توسعه در آمریکا، هزار و ۳۰۰ دلار در سال و در ۳۰ کشور اول علمی جهان حداقل بالای هزار دلار است سرانه بودجه تحقیقاتی ایران تنها حدود ۲۰ دلار است که با این وضعیت هدفگذاری برای رسیدن به جمع چند کشور اول علمی دنیا در چهار، پنج دهه آینده کاملا غیر واقع بینانه است.»
به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران، دکتر رضا منصوری که عصر دوشنبه در مراسم بزرگداشت هفتاد سالگی اش در پژوهشگاه دانش های بنیادی سخن می گفت با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: اگر چه در حال حاضر از لحاظ تعداد مقالات علمی در رتبه پانزدهم دنیا هستیم ولی قطعا از لحاظ شاخص های کیفی جزو ۳۰ کشور اول هم نیستیم و تا زمانی که مفهوم مدرن علم در نظام اداری کشور وارد نشود، محال است که سهم تحقیقات از تولید ناخالص ملی حتی به یک درصد برسد چه برسد به دو، سه درصد که در برنامه های پنج ساله توسعه کشور در دوره های متوالی بر آن تاکید شده است.
محقق نشدن سهم تحقیقاتی بودجه برنامه اول توسعه در نیمه برنامه پنج ساله ششم!
وی تصریح کرد: اتفاقات مثبتی که در سالهای پس از انقلاب اسلامی در زمینه توجه به پژوهش در کشور افتاده حاصل تلاش معدود دانشگاهیانی بوده که بدون این که منتظر سیاستگذاران و دولت و حتی تایید و حمایتی از آنها بمانند، ایده ها و طرح هایی را که بعضا از اوایل دهه ۱۳۵۰ داشتند با جدیت پیگیری کرده و با دشواری های زیاد مسوولان را به اجرای این برنامه ها متقاعد کرده اند. تنها موردی که به یاد دارم با استقبال و تشویق مسوولان مواجه شد، حدود سال ۱۳۶۵ و در دوره ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب بود که در تدوین بخش پژوهش اولین برنامه پنج ساله توسعه به میرسلیم – مشاور عالی رییس جمهور وقت – پیشنهاد کردم که سهم اعتبارات پژوهشی از تولید ناخالص ملی در پایان برنامه پنج ساله اول به ۰٫۶ درصد برسد که در قانون برنامه تصویب شد. با این حال تاکنون که در اواسط برنامه ششم توسعه، سهم اعتبارات پژوهشی عملا از نیم درصد هم بالاتر نرفته است.
بودجه تحقیقاتی سالانه ایران به ازای هر نفر ۱٫۵ درصد آمریکاست!
منصوری خاطرنشان کرد: اگر بودجه تحقیقاتی آمریکا را که در مقایسه با رژیم صهیونیستی و کشورهایی نظیر کره جنوبی سرانه تحقیقاتی کمتری دارد، مبنا قرار دهیم، سرانه تحقیق و توسعه ایران، حدود ۱٫۵ درصد سرانه تحقیق و توسعه آمریکاست که در این شرایط دلخوش کردن به رتبه های تک رقمی کشور از لحاظ تعداد مقالات چاپ شده در برخی رشته ها منطقی نیست.
دلبری از مسوولان عالی با آمار گمراه کننده!
استاد دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: اشکال اصلی به خود دانشگاهی ها بر می گردد که در گزارش وضعیت علمی کشور به مسوولان عالی به جای بیان همه واقعیت ها، صرفا بخشی از آمار و شاخص های دلخوش کننده را ارائه می دهند. این قبل رفتارها نشان می دهد که دانشگاهیان ما تا چه حد با مفهوم امروزی دانشگاهی فاصله دارند.
مفهوم علم را به خواندن کتاب فروکاسته ایم!
عضو دائم فرهنگستان علوم جهان (TWAS) با تکرار تعبیر معروف خود مبنی بر «تلقی غلط و بیگانگی جامعه و حتی دانشگاه های ما با مفهوم علم مدرن» گفت: عدم درک صحیح ما از علم به معنای مدرن آن شاید ناشی از رسوبات ذهنی بعد از نظامیه ها باشد که مفهوم علم را به خواندن کتاب فروکاسته ایم و هنوز این تلقی را داریم که منظور از علم چند کتاب است که هر کس آنها را خوانده باشد، علم دارد! علم چیزی نیست که آن را از جایی کسب کنیم و به کشور بیاوریم بلکه حاصل یک معماری مشخص و روندی اجتماعی است.
کسب رتبه برتر چاپ مقاله را پیشتازی در علم دنیا جا نزنیم!
معاون پژوهشی وزیر علوم دولت اصلاحات که بیشترین نقش را در طراحی و اجرای سیاست رشد حضور مکتوب علمی ایران در سطح جهانی داشته با تاکید بر این که سیاست منعطف تشویق مقالات در ابتدای دهه ۱۳۸۰ در حقیقت، «مشقِ علم» یعنی تمرین کار علمی کردن و نوشتن علمی بوده تاکید کرد: کسب رتبه های علمی بالا در تولید مقالات نباید این توهم را در ما ایجاد کند که جزو بازیگران اصلی علم دنیا هستیم. جایگاه ما در شرایط فعلی، حداکثر در حد کارکنان علمی دنیا است ولی معماری اصلی را ۳۰ کشور اول دنیا انجام می دهند و نباید به صرف انتشار مقاله یعنی تعداد آجرهایی که پرت کرده ایم خود را در زمره پیشتازان علمی دنیا بدانیم.
با جفت پا گرفتن برای همکاران به توسعه علمی نمی رسیم!
به گزارش دیده بان علم، استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به این که اصطلاحاتی مثل «جامعه علمی» تازه چند دهه است که در کشور مطرح شده و هنوز با مفاهیمی مثل دیسکورس (Discourse) و دانش ضمنی حاصل از آن، بیگانه ایم، تاکید کرد: پیشرفتهای قابل توجهی که به رغم همه مشکلات و ناآشنایی با مفاهیم علمی در چند دهه اخیر در کشور داشته ایم نه از جنس سیاستگذاری که مرهون همدلی و همکاری بنیانگذاران علوم فیزیکی در ایران است که با همه اختلاف نظرها، دوستانه به یاری یکدیگر آمده اند و هیچ وقت سد راه فعالیتهای دیگری نبوده اند که امیدوارم نسل جوان ما هم با همین روحیه راه را ادامه داده و اجازه ندهند که اختلاف سلیقه ها و نظرها آنها را در برابر هم قرار بدهد.
در جا زدن در انتظار دگرگونی جامعه پذیرفتنی نیست!
منصوری که علی رغم واقع بینی و صراحت لهجه خود در بیان واقعیت ها نگاهی خوش بینانه و امیدبخش به آینده علمی ایران دارد در ادامه به رواج برخی تصورات منفی و دلسردکننده در خصوص ضعف های فرهنگی و اجتماعی موجود اشاره کرد و گفت: این که دست روی دست بگذاریم تا مثلا رفتار اجتماعی ما مدنی تر شود یا تحولی از سطوح بالای سیاستگذاری و دولتی شروع شود، گرهی از مشکلات باز نمی کند و تنها راه حل این است که جوانهای ما هر یک از خودشان شروع کنند و با کنار گذاشتن اختلاف ها در مسیر رشد و پیشرفت کشور همکاری کنند.
تحول بنیادی در پژوهشگاه دانش های بنیادی با نگاه به آینده
موسس و استاد پیشکسوت پژوهشکده نجوم پژوهشگاه دانش های بنیادی در پایان با تاکید بر ضرورت آینده نگری و توجه به شتاب خیره کننده تحولات در حوزه های مختلف علوم و فناوری اظهار داشت: از پژوهشگاه دانش های بنیادی انتظار می رود فارغ از روزمرگی ها و با توجه به مسوولیتی که نیروهای متفکر و علمی نسبت به تامین امنیت و رفاه مردم دارند برای پاسخگویی به دغدغه ها و نیازهای حال و آینده کشور برنامه ریزی کند و در حوزه هایی مثل هوش مصنوعی نیز که به شدت مورد توجه کشورهای پیشرفته است فعال شود.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند