عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: کشورهای آمریکا، چین و ایران در سرقت ادبی و انتشار تکراری مقاله در راس کشورهای جهان قرار دارند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، دکتر شعله ارسطوپور که در نشست ” راهکارهای جلوگیری از بی‌اخلاقی علمی با تاکید بر سرقت ادبی ” در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد سخن می‌گفت با بیان اینکه هسته اصلی در بی‌اخلاقی علمی، جعل و تحریف، سرقت ادبی و علمی است، اظهار کرد: کشورهای آمریکا، آلمان، ژاپن و چین در بی‌اخلاقی مرتبط با “جعل و تحریف” از اولین کشورها هستند؛ همچنین در “سرقت ادبی” کشورهای آمریکا، ژاپن، چین و ایران در راس کشورهای دیگر هستند و در “انتشار تکراری مقاله”، کشورهای آمریکا، چین و ایران از اولین کشورها هستند که گاهی به دلیل عدم آموزش زبان انگلیسی این اتفاق رخ می‌دهد.
وی جعل، دستکاری تصاویر، سرقت ادبی و چاپ مقاله در چندین نشریه را از مصادیق اصلی تحریف عنوان و تصریح کرد: در تحریف و جعل علمی، استنادهای متن بدون ارتباط واقعی با متن، تفسیرهای منحرفانه، خطا در نقل قول، استادهای تزریقی، پیگیری در استناد، افراط در نقل قول مستقیم، گردآوری و یا ترجمه با عنوان تالیف، استفاده از نویسنده‌های شبح مانند نویسنده‌های افتخاری و میهمان در آن دیده می‌شود.
وی ادامه داد: گاهی اساتید در مقاله دانشجویان نقش دارند و آگاهانه دخالت می‌کنند. در این دخالت آگاهانه دو حالت وجود دارد یا از این دخالت سود مادی می‌برند و یا از آن‌ها سوءاستفاده می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی خاطرنشانکرد: نتایج نادرست یک پژوهش به‌طور مستقیم به افراد و جامعه صدمه می‌زند. سرقت‌های علمی که در حوزه پزشکی است جان انسان را به خطر می‌اندازد. همچنین نتایج نادرست یک پژوهش به خود علم صدمه وارد می‌کند و تحلیل‌های علمی زیر سوال می‌رود همچنین اعتماد به علم از بین می‌رود. از سوی دیگر باعث هدر رفت زمان محققان دیگر می‌شود تا نتایج غلط را از صحیح تشخیص دهند.
وی گفت: تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۴ در اتحادیه اروپا صورت گرفته نشان می‌دهد که افزایش پژوهش‌ها با کاهش ضریب اعتماد مردم روبه‌روست.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی بیان کرد: از دلیل شکل‌گیری سرقت علمی، فشار اتمام دوره تحصیلی و عدم توجه به اخلاق‌مداری است. روشی که می‌تواند به کاهش فشار ایجاد مقاله به فرد کمک کند، همکاری‌های علمی با نویسنده‌های مختلف و تقسیم‌کار بین نویسندگان است. این همکاری می‌تواند پژوهشگران را به نتایج پژوهشی بهتری برساند و تا ۱۹ درصد افزایش میزان تولیدات علمی را در پی دارد.
وی افزود: از جمله عوامل سرقت علمی، عدم آموزش، وجود راهنمای ضعیف، قدرت‌طلبی و علاقه به شناخته شدن در میان دانشمندان، عدم داشتن تجربه در انجام پژوهش، فشار برای کسب درآمدهای پژوهشی، فشار برای انتشار نتایج پژوهشی، عدم آموزش صحیح و دوره‌های رسمی در خصوص آموزش پژوهشی و عرصه شدید رقابت بین محققان است.
وی خاطرنشان کرد: نوعی از سرقت ادبی هم “سرقت ادبی ساختاری” است که با بازنویسی کلمات از طریق ساخت جمله و یا انتخاب کلمه جدید است. نوعی دیگر از سرقت ادبی که “سرقت ادبی از خود ” نامیده می‌شود، به استفاده از پژوهش‌های کار قبلی برای یک تکلیف دیگر می‌گویند که منجر به امتیازدهی مجدد به مقاله می‌شود.
ارسطوپور بیان کرد: راهکارهای مبارزه با بی‌اخلاقی علمی اقدامات نظارتی و برخوردهای فرهنگی است. در این راستا در ۷۵ دانشگاه، کمیته اخلاق پژوهش تشکیل شده و همچنین بیش از ۲۰۰ کارگاه اخلاقی پژوهشی برگزار شده است.
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند