توليد فاکتور رشد عصب نوترکيب در گياه توسط پژوهشگران ایرانی

دكتر حميده افقي مجري طرح توليد فاکتور رشد عصب نوترکيب در گياه گفت: تحقيقات اوليه بر روي طرح انجام شد و پس از طراحي و برنامه‌ريزي‌هاي سيستم بياني گياه مراحل همسانه‌سازي انجام و بيان ژن و يا توليد پروتئين موردنظر ارزيابي شد.

وي اظهار داشت: اين طرح كه با همكاري دانشجويان دكتري و فوق ليسانس اين سازمان انجام شد تا كنون موفق به ارائه چندين مقاله داخلي و بين‌المللي در مجلات و سمينارهاي معتبر شده‌است.

مجري طرح توليد فاکتور رشد عصب نوترکيب در گياه در خصوص مشخصه‌هاي فني طرح گفت: فاکتور رشد عصب اولین بار در سال ۱۹۵۴ شناسایی شد و هم‌اكنون این پروتئین شناخته‌شده‌ترین عضو خانواده نوروتروفین‌ها است. فاکتور رشد عصب در سیر تمایز سلول های عصبی از سلول­های بنیادی جنینی نقش اساسی ایفا کرده و در توسعه و بقاي سیستم عصبی مرکزی و محیطی، تنظیم رشد اکسون ها و تنظیم فعالیت نورون­های بالغ به ویژه نورون های کولینرژیک اهمیت حیاتی دارد، بنابراين با توجه به اهمیت عملکرد این پروتئین، فاکتور رشد عصب به منزله دارو براي درمان بیماری های ناشی از تخریب نورون های عصبی نظیر آلزایمر، پارکينسون و اسکلروز مطرح شده است این پروتئین های کوچک ترشحی به عنوان مولکول­های پیام رسان عمل کرده و برای رشد، حفظ، بقا و تمایز سلول های عصبی مهم هستند.

وي با بيان اينكه اين مطلب كه NGF بر فعالیت سلول های سیستم ایمنی و اندوکرین نیز تأثیرگذار است گفت: گیرنده  های NGF در اندام های ایمنی بیان شده و امکان تمایز سلولی و تنظیم پاسخ های ایمنی را در سلول های ایمنی فراهم می کنند، و همچنين NGF بر بقا، تمایز و ویژگی های فنوتیپی سلول های بنیادی خون ساز، گرانولوسیت ها، لمفوسیت ها و مونوسیت ها تأثیرگذار است. غلظت NGF در بافت ها طی التهاب تغییر کرده و واسطه های التهاب باعث القا سنتز NGF در انواعی از سلول ها می گردند. افزایش تولید NGF در بافت های ملتهب بیماران التهابی و خود ایمنی گزارش شده است اما دلیل و نیز تأثیر آن بر پاسخ­های التهابی کاملاً شناخته شده نیست. NGF همچنین در توسعه بیماری­های قلبی عروقی، عصبی، آلزایمر، دیابت و بهبود زخم دخیل بوده و به همراه گیرنده های خود در کنترل تکثیر و آپوپتوز سایر سلول ها درگیر می باشد که باعث شده در تحقیقات سرطان نیز مورد توجه قرار گیرد.

دكتر افقي در توضيح اين مطلب كه یکی از موانع اصلی گسترش استفاده از فاکتور رشد عصب انسانی در تحقیقات، عدم امکان تولید آن به میزان کافی و با قیمت پایین است اظهار داشت: واضح است که تهیه آن به صورت طبیعی از طریق استخراج از بافت انسانی ممکن نیست، لذا تولید نوترکیب آن مد نظر قرار گرفته است و به علت پیچیدگی مراحل تبدیل پلی پپتید پیش ساز به پروتئین بالغ و همچنین ساختار فضایی پیچیده این پروتئین و وجود سه پیوند دی سولفیدی، سیستم های پروکاریوتی مانند باکتری E. coli قادر به تولید پروتئین فعال نبوده و به سیستم بیانی یوکاریوتی جهت تولید آن نیاز است.

عضو هيئت علمي پژوهشكده زيست فناوري يادآور شد: براي تهيه ميزان کافي از اين فاکتور به منظور مصارف تحقيقاتي و کلينيکي از تکنيک­هاي مهندسي ژنتيک بهره گرفته مي­شود تا نوع نوترکيب توليد شود.

وي در پاسخ به سابقه اجراي طرح در كشور گفت: تا به امروز سیستم‌هایی برای تولید NGF انسانی نوترکیب مؤثر، با هزینه کم و با قابلیت افزایش در مقیاس تولید صنعتی گزارش نشده است. گياه به عنوان یک ميزبان امن از نظر عدم وجود پاتوژن هاي حيواني، ارزان بودن، تولید پروتئينی مشابه با پروتئين طبيعي و امکان توليد در مقیاس صنعتی، گزينه مناسبي براي تولید پروتئین نوترکیب NGF است و در مطالعه‌ ای که هم اکنون در سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران در حال انجام است پروتئین فاکتور رشد عصب انسانی در گیاه به روش موقت بیان شده است که امروزه به عنوان یک روش قابل صنعتی شدن مورد توجه شرکت های بزرگ تجاری تولید کننده پروتئین ها و داروهای نوترکیب قرار گرفته است.

انتهای پیام