شش سال پیش در نهم آذرماه ۱۳۸۹، جامعه علمی ایران با یکی از بزرگترین پیشگامان دانش هسته ای در ایران وداع کرد. استاد ابوالقاسم قلم سیاه که به حق پدر معنوی سازمان انرژی اتمی ایران لقب گرفته بود.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، دكتر علي اكبر صالحي، رييس وقت سازمان انرژي اتمي ايران در پيامي به مناسبت درگذشت استاد ابوالقاسم قلمسياه از وی به عنوان يكي از پيشگامان صنعت هسته‌اي كشور و پدر معنوي کارکنان سازمان انرژي اتمي ايران ياد کرد.
زنده‌ياد استاد ابوالقاسم قلمسياه، دوم اسفند سال ۱۲۹۹ در كرمان متولد شد. سوادآموزی را از پنج سالگی در مکتبخانه ای در محله چوپان محله کرمان آغاز کرد و دوره ابتدايي و دبیرستان را در كرمان گذراند و در سال ۱۳۱۸ از دانشسراي مقدماتي كرمان فارغ التحصيل شد.
پس از اتمام اين دوره به عنوان شاگرد اول وارد دانشسراي عالي شد و دوره لیسانس رشته فيزيك و شيمي را زیر نظر استادانی چون مرحوم دکتر محمود حسابى، مرحوم دکتر کمال الدين جناب، دکتر على اصغر آزاد، دکتر خمسوى، مرحوم دکتر اسمعيل بيگى، دکتر محمدباقر محموديان، مرحوم دکتر شيخ، مرحوم دکتر پريمن، دکتر توسلى، دکتر رادفر و دکتر تقوي به پايان رساند.
وی در سال ۱۳۲۲ به منظور تدریس راهی یزد – شهر زادگاه پدر و مادرش – شد و در دبیرستان ایرانشهر – بزرگترین دبیرستان شهر – مشغول خدمت شد و در همان سال با دختر عمویش ازدواج كرد.
قلمسیاه که تا سال ۱۳۳۵ در يزد و از آن سال به بعد در دبیرستانهای تهران تدریس می کرد در سال ۱۳۳۹ به دعوت دکتر آزاد به دانشگاه تهران منتقل و توسط مركز اتمي دانشگاه تهران بورسيه دولت فرانسه شد.
قرار بود وي شش ماه در آنجا بماند، ولى به سبب تحقيقاتى طولانى كه در آنجا داشت به وي پيشنهاد شد تا اخذ مدرك دكترى علوم فيزيك به مدت سه سال در آنجا بماند.
در پايان اين دوره تحصيلى، مركز اتمى فرانسه از وي خواست در آنجا بماند و پيشنهاد حقوق زيادى كردند اما دكتر قلمسياه به آنها گفت كه ايراني است و بايد برگردد: «من مديون و بدهكار كشورم هستم. آنها به من اجازه داده‌اند كه بيايم اينجا تحصيل كنم و الان تحصيلات من تمام شده است و بايد به كشورم برگردم. اگر من اينجا بمانم شما به من به عنوان فردى كه از يك كشور عقب افتاده است نگاه مى‌كنيد. من بايد به كشورم برگردم.»
قلمسياه در سال ۱۳۴۲ به ايران بازگشت و با جلب موافقت آموزش و پرورش به مركز اتمى دانشگاه تهران آمد و به عنوان عضو پژوهشى اين مركز مشغول خدمت شد.
يك سال قبل از جدا شدن مركز اتمى از دانشگاه تهران و تشكيل سازمان انرژى اتمى ايران به پيشنهاد دانشكده علوم دانشگاه تهران، عضو آموزشى اين دانشگاه شد تا اينكه در سال ۱۳۶۴ بازنشسته شد.
پس از بازنشستگى از دانشگاه دوباره در سازمان انرژى اتمى به عنوان مشاور آموزشى مشغول به كار شد كه تا اين اواخر ادامه داشت. البته با دو سازمان ديگر شامل مركز تحقيقاتى و پژوهشى برنامه‌ريزى كتاب هاى درسى وزارت آموزش و پرورش و بنياد دانشنامه بزرگ فارسى ايران كه رياست آنها به عهده احمد بيرشك بود همكاري مي كرد.
دكتر قلمسياه در سه زمينه آموزش، پژوهش و تهيه و تدوين كتاب‌هاى علمى فعاليت داشته و بيش از ۱۰ عنوان كتاب در زمينه هاي درسي، علمي و علوم هسته اي و مقالات متعددي در زمينه هاي علمي و درسي به چاپ رسانده است.
زمینه اصلی فعالیتهای پژوهشی دکتر قلمسیاه، کروماتوگرافى گازهاى موجود در هوا بود و علاوه بر این راهنمایی پایان نامه های متعدد دانشجویی در زمینه ميزان راديواکتيويته هوا، آب باران، مواد غذايى، برگ گياهان، برف، چاى، حبوبات، گندم و برنج و آبهاى معدني را عهده دار بوده است.
از جمله كتاب های استاد مي‌توان به زندگينامه علمي دانشوران، مكانيك بركلي، فرهنگ علم، فرهنگ اندیشه نو، مباني راكتورهاي هسته اي، حفاظت راديولوژيكى محيط زيست و اندازه‌گيرى راديواكتيويته طبيعى هواى تهران، فیزیک سال اول مرکز تربیت معلم، شش جلد فیزیک دوره های نظری و مکانیک سال چهارم ریاضی فیزیک اشاره كرد.
استاد قلمسیاه در نهم آذرماه ۱۳۸۹ در ۹۰ سالگی در تهران درگذشت و در قطعه نام اوران بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
انتهاي پيام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند