نتایج بزرگترین مطالعه جهان در زمینه فشار خون که با همکاري سازمان بهداشت جهاني و صدها پژوهشگر جهان انجام شده است نشان داد تعداد مبتلایان این بیماری در دنیا به يک ميليارد و ۱۳۰ ميليون نفر رسيده و شمار مبتلایان طي ۴۰ سال گذشته بيش از دو برابر شده است؛ در این بین تعداد ایرانیان مبتلا به فشار خون نیز به مرز ۱۰ میلیون نفر رسیده است.
به گزارش دیده بان علم ایران اين مطالعه در نوع خود بزرگترين مطالعه‌اي است که تاکنون بر روي فشار خون انحام شده و تعدادی از پژوهشگران ایران نیز شامل ۲۳ نفر از دانشگاه علوم پزشکي تهران و ساير دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور در این مطالعه همکاری داشته اند.
پژوهشگران در اين مطالعه روند شيوع فشارخون بالا را از سال ۱۹۷۵ تا ۲۰۱۵ در تمامي کشورهاي جهان از جمله ایران برآورد کرده‌اند.
علت افزایش آمار مبتلایان فشار خون در ايران
پروفسور رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت که از همکاران اصلی این مطالعه بزرگ بوده است در گفت‌و‌گو با خبرنگار دیده بان علم ایران با اشاره به نتایج این مطالعه گفت: طبق نتايج پژوهش حاضر، تعداد بالغين دچار فشار خون در ايران به ۹ ميليون و ۷۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ رسيده که بيش از ۵ ميليون و ۲۰۰ هزار نفر مرد و بيش از ۴ ميليون و ۵۰۰ هزار نفر زن هستند.
وی افزود: تعداد افراد مبتلا به فشار خون در ايران از ۴ ميليون نفر (۲ ميليون و ۱۰۰ هزار مرد و یک ميليون و ۹۰۰ هزار زن) در سال ۱۹۷۵ به بيش از ۹٫۷ ميليون در سال ۲۰۱۵ رسيده است که بخش عمده اين افزايش در تعداد، ناشي از افزايش جمعيت در ايران و افزايش اميد به زندگي و پير شدن جامعه ايران بوده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در عین حال به نکته مهمی در افزایش آمار مبتلایان به فشار خون در کشور نیز اشاره کرد و گفت: علي رغم افزايش تعداد مبتلايان به فشارخون در ايران، شيوع تطبيق شده سني فشارخون در کشور ما به شدت کاهش پيدا کرده است. بدان معنا که، شيوع تطبيق شده سني فشارخون بالا در زنان از بيش از ۳۰ درصد در سال ۱۹۷۵ به کمتر از ۲۶ درصد در سال ۲۰۰۰ و به ۱۸٫۹ درصد در سال ۲۰۱۵ کاهش پيدا کرده است. اين آمار در مردان از ۲۹٫۶ درصد در سال ۱۹۷۵ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۰۰ و به ۲۰٫۴ درصد در سال ۲۰۱۵ کاهش پيدا کرده است.
فشار خون عامل مرگ سالانه ۷٫۵ میلیون نفر در جهان
فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد تصریح کرد: فشار خون بالا، فشار مضاعفي بر رگ هاي خوني و اعضاي مهمي مانند قلب، مغز، و کليه ها وارد مي‌کند. فشار خون مهمترين علت بيماريهاي قلبي عروقي است که باعث ايست قلبي و سکته مغزي مي شود و به مرگ بيش از ۷٫۵ ميليون نفر در سال در سراسر جهان منتهي مي‌شود.
دکتر ملک‌زاده، درباره این بیماری توضیح داد: فشار خون از دو جزء تشکيل شده است: فشار خون سيستوليک، که ناشي از فشاري است که قلب بر عروق وارد مي کند تا خون را به داخل آنها پمپاژ کند.. جزء دوم، فشار خون دياستوليک است که نشان دهنده مقاومت عروق در برابر جريان خوني است که از قلب پمپاژ مي شود. هر دو جزء فشارخون با واحد ميلي متر جيوه اندازه گيري مي شوند و فشار خون بالا زماني تشخيص داده مي شود که فشارخون سيستوليک ۱۴۰ ميليمتر جيوه يا بيشتر يا اينکه فشار خون دياستوليک معادل ۹۰ ميليمتر جيوه يا بالاتر باشد. بدين ترتيب، ميانگين فشار خون سيستوليک در زنان ايراني از سال ۱۹۷۵ تاکنون از ۱۲۴٫۳ به ۱۱۸٫۲ ميليمتر جيوه کاهش پيدا کرده است. اين کاهش در مردان ايراني از ۱۲۴٫۳ به ۱۲۳ ميليمتر جيوه بوده است. ميانگين فشار خون دياستوليک در زنان ايراني از سال ۱۹۷۵ تاکنون از ۷۶٫۹ به ۷۵٫۶ ميليمتر جيوه کاهش پيدا کرده است. اين کاهش در مردان ايراني از ۷۸٫۱ به ۷۷٫۶ ميليمتر جيوه رسیده است.
موفقیت نظام بهداشتی ایران در کاهش شیوع فشار خون بالا
به گفته رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد، کاهش معني داري که در شيوع فشار خون بالا و ميانگين فشار خون سيستوليک و دياستوليک در ايران مشاهده مي‌شود به عوامل متعددي قابل انتساب است ؛ از جمله افزايش آگاهي مردم نسبت به مضرات و عوارض فشارخون بالا، کاهش مصرف نمک چه در ميزان نمک اضافه شده به مواد غذايي و چه در ميزان نمک مصرفي در سفره، و دسترسي به خدمات و درمان بهتر فشارخون بالا.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: يافته ها حاکي از آن است که نظام بهداشت در زمينه کنترل فشارخون موفق عمل کرده است و سياستهايي که تاکنون در اين زمينه به اجرا درآمده صحيح بوده اند.
نیمی از افراد ۵۰ سال به بالای ایران مبتلا به فشار خون می‌شوند
وی خاطرنشان کرد: در ايران، تاکنون مطالعات محلي متعددي بر روي شيوع فشارخون انجام شده است از جمله مطالعه بزرگ کوهورت در استان گلستان و مطالعه کوهورت پارس در شهرستان کازرون استان فارس که توسط پژوهشکده بيماريهاي گوارش و کبد از دانشگاه علوم پزشکي تهران انجام شده است. اين مطالعات بر روي جمعيت ۴۰ سال و بالاتر صورت گرفته و طبعا شيوع گزارش شده در اين جمعيت بالاتر از شيوع تطبيق شده سني است.
اهمیت آمار استانی فشار خون بالا
رییس پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: مطالعات نشان مي‌دهند که حدود نيمي از افرادي که به سن ۵۰ سالگي و بالاتر مي رسند داراي فشارخون بالا هستند. شيوع فشارخون در مطالعه کوهورت گلستان حدود ۴۲ درصد ولي در مطالعه پارس حدود ۲۷ درصد بوده است. اين تفاوت نشان مي دهد که گذشته از گزارشها در سطح ملي، آمار در سطوح استاني نيز براي سياستگذاري صحيح ضرورت دارند.
شیوع فشار خون در ایران از اکثر کشورهای همسایه و خاورمیانه پایین‌تر است
دکتر ملک زاده در ادامه این گفت‌و‌گو به مقایسه شیوع فشار خون در ایران و جهان پرداخت و گفت: شيوع فشارخون در ايران از اکثر کشورهاي همسايه ايران و ساير کشورهاي خاورميانه پايين تر است. شيوع فشارخون تطبيق شده سني در زنان ايراني در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۸٫۹ درصد بوده است که از اکثر کشورهاي خاورميانه پايين تر است. شيوع فشارخون بالا در زنان در اين کشورها شامل قطر و بحرين ۱۹٫۱ درصد، ترکيه ۲۰٫۱ درصد، کويت ۲۰٫۳ درصد، فلسطين ۲۰٫۵ درصد، عربستان سعودي ۲۰٫۸ درصد، عمان ۲۲٫۵ درصد، ارمنستان ۲۲٫۹ درصد، آذربايجان ۲۳ درصد، سوريه ۲۳٫۸ درصد، ترکمنستان ۲۴٫۱ درصد، عراق ۲۴٫۴ درصد پاکستان ۲۹٫۵ درصد و افغانستان ۳۰٫۷ درصد بوده است.
شیوع فشار خون زنان ایرانی از برخی کشورهای منطقه بالاتر است
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در عین حال به این نکته نیز اشاره کرد که شيوع فشارخون در زنان ايراني از برخي از کشورهاي منطقه بالاتر است؛ این کشورها شامل رژيم اشغالگر قدس است که شیوع فشار خون در زنان آن، ۱۲٫۸ درصد، لبنان ۱۷٫۸ درصد، امارات متحده عربي ۱۸٫۳ درصد و اردن ۱۸٫۸ درصد بوده است.
وی با اشاره به سایر نتایج این تحقیق ادامه داد: شيوع فشارخون تطبيق شده سني در مردان ايراني در سال ۲۰۱۵ حدود ۲۰٫۴ درصد بوده که از تمامي کشورهاي منطقه به غير از ترکيه با ۲۰٫۳ درصد پايين‌تر است.
پاکستان و افعانستان دارای بیشترین مبتلایان فشار خون بالا
به گفته وی، شيوع فشارخون در مردان ساير کشورهاي منطقه عبارت است از: رژيم اشغالگر قدس ۲۰٫۶ درصد، امارات متحده عربي ۲۲٫۱ درصد، بحرين ۲۲٫۵ درصد، قطر ۲۲٫۹ درصد، اردن ۲۳٫۱ درصد، لبنان ۲۳٫۳ درصد، فلسطين ۲۳٫۸ درصد، عربستان سعودي ۲۴٫۷ درصد، سوريه ۲۵٫۱ درصد، کويت.۲۵٫۵ درصد، عراق ۲۵٫۶ درصد، عمان ۲۵٫۷ درصد، آذربايجان ۲۵٫۸ درصد، ترکمنستان ۲۶٫۶ درصد، ارمنستان ۲۷٫۸ درصد، افغانستان ۳۰٫۴ درصد و پاکستان ۳۱٫۵ درصد است؛ ضمن آن که پاکستان و افغانستان که بالاترين آمار فشار خون را در سال ۲۰۱۵ دارا هستند، کمترين شيوع را در منطقه در سال ۱۹۷۵ داشتند؛ به طوری که شيوع فشار خون در زنان و مردان افغاني در سال ۱۹۷۵ به ترتيب ۲۳٫۲ درصد و ۲۵٫۱ درصد بوده است. اين آمار در زنان و مردان پاکستاني به ترتيب ۲۶٫۹ درصد و ۲۸٫۶ درصد بوده است.
شيوع فشار خون در ساير کشورهاي جهان
دکتر ملک‌زاده در ادامه، شيوع فشار خون در کره جنوبي، ايالات متحده، و کانادا را طبق نتایج این پژوهش بزرگ، از ساير کشورهاي جهان پايين‌تر دانست و گفت: شیوع فشار خون در انگلستان از ساير کشورهاي اروپايي پايين‌تر است.
فشار خون مردان در اکثر کشورها بالاتر از زنان
وی اضافه کرد: اين پژوهش همچنین نشان مي‌دهد که در سال ۲۰۱۵ در اکثر قريب به اتفاق کشورهاي جهان، فشار خون در مردان بالاتر از زنان است. در سطح جهان، ۵۹۷ ميليون مرد و ۵۲۹ ميليون زن دچار فشار خون بالا هستند. بيش از نيمي از افرادي که داراي فشار خون بالا هستند در آسيا زندگي مي کنند. حدود ۲۲۶ ميليون نفر در چين و ۲۰۰ ميليون نفر در هندوستان داراي فشار خون بالا هستند.
به گفته معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، طبق ننایج این مطالعه افزايش تعداد افراد دچار فشار خون بالا طي ۴۰ سال اخير ناشي از افزايش تعداد جمعيت و پير شدن جوامع است.
انگلستان دارای کمترین شیوع فشار خون در میان اروپایی‌ها
رییس پژوهشکده گوارش و کید به سایر نتایج این پژوهش اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۱۵ در ميان کشورهاي اروپايي، انگلستان کمترين شيوع فشار خون را در ميان مردان و زنان داراست اما در سال ۱۹۷۵، قبرس کم ترين فشار خون در مردان و زنان را داشته است.
پنج کشور دارای بیشترین شیوع فشار خون در مردان
به گفته وی پنج کشور با بالاترين شيوع فشار خون در مردان در سال ۲۰۱۵ همگي در اروپاي مرکزي و شرقي واقع شده اند و این کشورها شامل کروآسي، لتوني، ليتواني، مجارستان، و اسلووني بودند. در اين کشورها، از هر ۵ مرد يک نفر دچار فشارخون بالاست.
پنج کشور دارای بیشترین شیوع فشار خون در زنان
دکتر ملک‌زاده به خبرنگار دیده بان علم ایران گفت: پنج کشوري که بالاترين شيوع فشار خون را در زنان در سال ۲۰۱۵ داشتند، همگي افريقايي و شامل نيجريه، چاد، مالي، بورکينافاسو، و سومالي هستند که در اين کشورها، از هر ۳ زن، يک زن دچار فشارخون بالاست.
پنج کشور دارای کمترین شیوع فشار خون در جهان
وی اضافه کرد: پنج کشوري که کم ترين شيوع فشار خون را در سال ۲۰۱۵ داشتند نیز شامل کره جنوبي، ايالات متحده امريکا، کانادا، پرو، و سنگاپور بودند که در اين کشورها، يک نفر از هر ۶ مرد و يک نفر از هر ۱۰ زن دچار فشارخون بالا هستند.
به گفته سرپرست تیم پژوهشگران ایرانی حاضر در این تحقیق جهانی، در سال ۲۰۱۵، ۲۵۸ ميليون نفر (معادل ۲۳درصد) از ميان بيش از يک ميليارد نفر دچار فشار خون بالا ساکن آسياي جنوبي (۲۰۰ ميليون نفر در هند) بودند و ۲۳۵ ميليون نفر ديگر نيز در آسياي شرقي (۲۲۶ ميليون نفر در چين)زندگي مي کنند.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: همچنین در ايالات متحده امريکا، شيوع فشار خون در سال ۲۰۱۵ معادل ۱۵ درصد در مردان و ۱۱ درصد در زنان بود. اين ارقام در انگلستان به ترتيب ۱۸ درصد در مردان و ۱۲ درصد در زنان بود.
تيم پژوهشگران این تحقیق بزرگ بر اين باور هستند که عوامل مختلفي بر فشار خون تاثير دارند از جمله عوامل تغذيه اي، مصرف زياد نمک و مصرف کم ميوه و سبزيجات، چاقي، ناکافي بودن فعاليت بدني، و عوامل محيطي شامل مواجهه با سرب و آلودگي هوا. شيوع فشار خون در افراد سالمند بيشتر است.
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر مجيد عزتي، پژوهشگر اول اين مطالعه در دانشکده بهداشت امپريال کالج لندن نیز در همین باره خاطرنشان کرده است: «بر خلاف سال‌هاي دهه ۱۹۷۰، فشار خون بالا ديگر ارتباطي با ثروت ندارد و در حال حاضر، فشار خون بالا يک معضل سلامتي در جوامع فقير است.»
به گفته وی، دليل اين يافته مشخص نيست. ممکن است با بهبود کلي سطح سلامت يا افزايش مصرف ميوه و سبزيجات ارتباط داشته باشد. علاوه بر اين، فشار خون بالا در کشورهاي پردرآمد زودتر کشف شده و بهتر درمان مي شود. اين عوامل ممکن است در کاهش روند چاقي نيز موثر باشند که خود چاقي هم از عوامل خطر فشار خون بالاست.
دکتر عزتي اضافه کرده است: «در کشورهاي کم درآمد، تغذيه ناسالم در کودکي ممکن است از عوامل موثر بر فشار خون باشد.»
وی با اشاره به این که بيشترين شيوع فشارخون بالا در مردان کشور کروآسي با ۳۸ درصد و در زنان کشور نيجريه با ۳۶ درصد مشاهده شده است تصریح کرده است: اپيدمي فشار خون بالا در کشورهاي کم درآمد و کشورهاي با درآمد متوسط يکي از سخت ترين چالش ها در حيطه سلامت است.
عزتی می‌گوید: « ما براي بهبود دسترسي به غذاي با کيفيت بالا، به ويژه ميوه و سبزيجات، و کاهش نمک اضافي در غذا به قوانين و استراتژي هاي اقتصادي نيازمند هستيم. ما همچنين به نظام هاي بهداشتي قويتر نياز داريم تا بتوانيم افراد دچار فشار خون بالا را زودتر شناسايي کنيم و دسترسي مردم به درمان و داروها را بهبود بخشيم. بدون اين اقدامات، بسيار نامحتمل است که جهان به هدف سازمان بهداشت جهاني براي ۲۵٪ کاهش شيوع فشار خون تا سال ۲۰۲۵ دست پيدا کند.»
گفتنی است نتايج این مطالعه بزرگ در مجله لنست به چاپ رسيده و بودجه آن از ولکام تراست تامين شده است.
انتهای پیام
سلام
لطفا” لینک اصلی این مقاله را در مجله لنست جهت مطالعه بیشتر ارسال فرمائید.
با تشکر