کارشناس ارشد تکتونیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال باختری کشور -مرکز تبریز – گفت: گسل تبریز تحت تاثیر حرکت صفحات بزرگ زمین قرار گرفته است
به گزارش دیده‌بان علم ایران الیاس‌زاده با بیان این‌که گسل تبریز با روند شمال باختری-جنوب خاوری بوده و میتوان آن را ادامه شمال باختری یک شکستگی قدیمی دانست ، گفت: این گسل از ماکو تا بستان آباد به صورت مشخص قابل پیگیری است و ادامه آن به سمت زنجان توسط رسوبات کواترنری پوشیده شده است.
به گفته وی با این وجود میتوان اثرات خطی آن را در تصاویر ماهواره ای مشاهده کرد؛ اما رخنمون اصلی گسل تبریز در بین شهرهای صوفیان و بستانآباد دیده میشود.
وی خاطرنشان کرد: حرکات جدید این گسل فعالیت “مورب لغز راست بر” را نشان میدهند و در بخش شمالی تبریز مؤلفه امتدادلغزی آن بیشتر است، در حالیکه شاخه های فرعی جدا شده از آن مؤلفه شیب لغزی بیشتری دارند.
این کارشناس افزود: در محدوده اطراف بستان آباد، شاخه فرعی از گسل تبریز جدا شده و در یک مسیر کمانی شکل به سمت شربیان و سراب ادامه پیدا میکند که به همراه گسلهای آستارا و دشت مغان در شکل گیری و چرخش بلوک سبلان نقش ایفا میکنند.
الیاس‌زاده با بیان این‌که تشکیل کوه بزقوش در بخش جنوبی سراب نیز نتیجه فعالیت این شاخه فرعی است، گفت: در سمت صوفیان نیز این گسل به دوشاخه جدا شده و شاخه فرعی در مسیر کمانی شکل به سمت خوی و سلماس امتداد مییابد که در شکل گیری و چرخش بلوک سهند نقش دارد و تشکیل کوه “میشو” نیز نتیجه فعالیت این شاخه فرعی از گسل تبریز است.
کارشناس تکتونیک سازمان زمین شناسی آذربایجان‌شرقی تصریح کرد: سیمای کنونی آذربایجان تحت کنترل گسل تبریز است که احتمالاً در به وجود آمدن آتشفشان‌های سهند و سبلان نقش اصلی داشته است.
وی یادآور شد: عقیده برخی از زمین شناسان بر این است که گسل تبریز موقعیت “سوچر زون” را نشان میدهد که محل بخیه شدن دو صفحه توران در شمال و عربی در جنوب است و به دلیل کروی بودن زمین، همگرایی این دو صفحه بصورت مورب انجام میگیرد.
الیاس‌زاده یادآور شد: همیشه لغزش در امتداد این گسل انجام میگیرد و چون انرژی در مسیر گسل توسط لرزه های کوچکتری که قابل احساس نیستند آزاد میشود، تصور میشود که گسل فعالیتی ندارد.
این پژوهشگر با بیان این‌که مطالعات اخیر نرخ لغزش هشت میلیمتر در سال را برای گسل تبریز نشان میدهند، عنوان کرد: از لحاظ فعال بودن و غیرفعال بودن گسل تبریز، عنوان کردن مرحله جدید فعالیت برای آن نمیتواند درست باشد.
به گفته وی، وقتی یک گسل با نام فعال شناخته میشود یعنی دائم فعالیت های لغزشی در پهنه آن صورت میگیرد و گاهی مواقع در مسیر پهنه گسلی به دلایل مختلف قفل شدگی اتفاق میافتد و در آن بخش تجمع انرژی صورت میگیرد که این عمل با آزادشدن انرژی آنی و زلزله همراه خواهد بود.
کارشناس تکتونیک سازمان زمین شناسی آذربایجان‌شرقی با بیان این‌که کروی بودن زمین به یک گسل اجازه نمیدهد تا فعالیت آن در امتداد خط مستقیم ادامه پیدا کند، خاطرنشان کرد: در نتیجه با ادامه فعالیت گسل شاخه هایی از آن جدا میشود که تمایل دارند مسیر حلقوی را در سطح زمین دنبال کنند.
وی افزود: فعالیت بیشتر شاخه های گسلی نیز میتواند یک محدوده را در مسیر حلقوی بریده و بلوک های جداگانه ای ایجاد کند که چنین فعالیتی در مورد گسل تبریز اتفاق افتاده و بلوک های سبلان در شمال و سهند در جنوب توسط شاخه های جدا شده از آن شکل گرفته‌اند.
کارشناس تکتونیک سازمان زمین شناسی آذربایجان‌شرقی در ادامه با اشاره به این‌که زمین به‌صورت یکپارچه است و بنابراین بلوک ها بصورت تکه های پازل در کنار هم قرار گرفته اند و حرکت یکی از آنها مثل حرکت دومینو باعث جابجایی در بلوک دیگر میشود، بیان کرد: در بحث پیشبینی زلزله باید رخدادهای لرزهای کل زمین را بصورت دقیق بررسی کرده و با استفاده از مدلهای دگرشکلی منطقه موردنظر، در مورد زمان وقوع زلزله نظر داد که بر همین اساس از این ویژگی میتوان برای پیش بینی زلزله های مرتبط استفاده کرد.
الیاس‌زاده در ادامه در خصوص زلزله های اخیر گفت: زلزله های ۳/۷ ریشتری ۲۹خرداد ماه تبریز و ۴/۵ ریشتری ۲ تیرماه خوی، بیانگر فعالیت بلوک سهند بوده و زلزله ۵/۲ ریشتری ۱۱مرداد ماه ایمیشلی در آذربایجان و زلزله های هفته اخیر شربیان، مرند و هادی شهر بیانگر فعالیت چرخشی بلوک سبلان هستند.
وی همچنین با اشاره به نقش زلزله های ۷/۵ ریشتری ۲۹ مرداد درSouth Georgia Island در وقوع زلزله‌های ۶/۴ ریشتری ۳ شهریور ایتالیا، زلزله ۶/۹ ریشتری ۳ شهریور میانمار و زلزله ۷/۱ ریشتری ۸ شهریور در شمال Island Ascension طی سال جاری، عنوان کرد: وقوع زلزله های کوچک مقیاس در طول سه هفته اخیر در منطقه، به زلزله‌های بزرگ مقیاس در خارج از مرزهای ایران مربوط میشود و مجموعه این زلزله های بزرگ در وقوع زلزله های ۴/۷ ریشتری مرز ایران و پاکستان،۴/۱ تا ۳/۷ ریشتری خاور ایران و ۳/۵ ریشتری شمال ایران در طول ۳ هفته اخیر و زلزله های این هفته شربیان، مرند، و هادی شهر در شمال باختری ایران نقش داشته اند.
این پژوهشگر در ادامه بر لزوم بهره گیری از شواهد غیرعادی در منطقه از جمله، قطع شدن آب چشمه ها، فرونشست های غیرعادی زمین، پیداشدن چشمه های جدید، زمین لغزه ای گسترده و سایر شواهد زمین شناسی برای پیش بینی وقوع یک زلزله تأکید کرد و گفت: زلزله‌های اخیر در جهان و داخل ایران نشان میدهد حرکت صفحات بزرگ زمین، گسل تبریز را تحت تاثیر قرار داده و بنابراین امکان وقوع زلزله مرتبط با این گسل در آینده دور از انتظار نیست ولی زمان و یا مکان دقیق آن مشخص نیست و شواهدی که نشان دهد این زلزله در محدوده اطراف تبریز اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟ در حال حاضر وجود ندارد.
کارشناس تکنوتیک سازمان زمین‌شناسی آذربایجان شرقی با بیان این‌که با این وجود وقوع زلزله‌های اخیر در محدوده بین خوی، مرند و تسوج و یا بین بستان آباد، میانه و سراب، احتمال بروز زلزله در این مناطق را نسبت به دیگر شهرهای شمال باختری ایران بیشتر کرده، تاکید کرد: مشاهده شواهد غیرعادی در منطقه مثل قطع شدن آب چشمه‌ها، فرونشست‌های زمین، پیدا شدن چشمه‌های جدید، زمین‌لغز‌های گسترده و سایر شواهد زمین‌شناسی و گزارش آن به مسئولان زمین‌شناسی میتواند کمک موثری در پیشبینی زلزله باشد.
انتهای پیام
* نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند