دبیر ستاد توسعه فناوری سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی اعلام کرد: نخستین ژن‌درمانی موفق در ایران به روش «کارتی‌سل تراپی» (CAR T-cell Therapy) در شهریور ماه ۱۴۰۱ در مرکز طبی کودکان روی «آرمان»، بیمار ۵ ساله مبتلا به سرطان خون نوع لوکمی لنفوبلاستیک حاد که سه بار سابقه برگشت یا عود بیماری داشته اجرا شد.
به گزارش دیده بان علم ایران، دکتر حمیدیه با بیان این مطلب اظهار داشت که این بیمار به درمان‌های رایج شیمی درمانی پاسخ مناسب نداده بود. به دلیل نداشتن دهنده مناسب برای پیوند سلول‌های بنیادی و مقاوم بودن به شیمی درمانی، کاندیدای ژن درمانی شد. به گفته وی، بیمار پس از گذشت بیش از دو ماه از تزریق سلول های T گیرنده آنتی ژن کایمریک در استخوان، دارای شرایط بالینی مناسب بدون حضور سلول‌های بدخیم در خون و مغز است.
حمیدیه ادامه داد: با همکاری مرکز جامع سلول های بنیادی دانشگاه تهران و شرکت دانش بنیان مستقر به صورت مستمر، بسترسازی‌های لازم صورت گرفت تا آمادگی در بیمار برای تزریق سلول های کارتی ایجاد شود. با ارزیابی نهایی و کنترل کیفی کار، تزریق سلول های کارتی به بیمار تزریق شد. نتایج نشان داد محصول ایرانی ساخت این شرکت دانش بنیان بسیار کارآمد بوده است و ۲۸ روز بعد از تزریق، بلاست موجود در خون تا حد زیادی کاهش یافت و شرایط بیمار رو به بهبودی رفت.
این فوق تخصص خون، سرطان و پیوند سلول‌های بنیادی کودکان تصریح کرد: تلاش‌های مستمر در مسیر پژوهش و توسعه روش‌های فناورانه سلول‌درمانی و ژن‌درمان طی سال‌های اخیر به قدری خوب پیش رفته که زمینه کار روی درمان ۷۰ نوع دیگر از بیماری ها نیز فراهم شده است. در کنار تنوع بیماری هایی که تحت پیوند قرار می‌گرفتند پیوند سایر بخش ها نیز توسعه یافت از جمله بانک سلول های بنیادی با حمایت معاونت علمی راه اندازی شد. همچنین پلتفرم شبکه ملی اهداکنندگان راه اندازی و بعد به وزارت بهداشت منتقل شد. بخش پیوند سلول های بنیادی کودکان از سال ۹۵ به مرکز طبی کودکان منتقل شد و فعالیت‌ها از آن زمان ادامه دارد.
وی با بیان این‌که توسعه روش‌های درمانی، فرآورده‌ها و تجهیزات این حوزه امروز توسط شرکت های دانش بنیان صورت تامین می‌شود، ادامه داد: اگر سه شاخه این حوزه را سلول درمانی، ژن درمانی و مهندسی بافت بدانیم بخش ژن درمانی بخش بازارساز و اولویت دار این حوزه است و در شمار اولویت‌های حمایتی برای ایجاد ارزش افزوده و ارتقای سلامت قرار می‌گیرد.
روشی نوآورانه برای درمان یک بیماری صعب‌العلاج
این روش درمان که مبتنی بر سلول‌های T گیرنده آنتی ژن کایمریک است به لنفوسیت‌های T کمک می‌کند تا با انواع خاصی از سرطان مبارزه کنند. لنفوسیت‌های T بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن هستند که سلول‌های خارجی را شناسایی کرده و به کشتن آنها کمک می کنند.
از مزایای سلول درمانی با سلول‌های CAR-T این است که می‌تواند بیمارانی را که سرطان خون یا لنفوم آنها به شیمی درمانی و پیوند سلول‌های بنیادی خون ساز پاسخ نداده است، درمان کند. به نوعی یک درمان موفق و طولانی مدت برای افرادی به شمار می‌رود که مبتلابه سرطان خون یا لنفومی باشند که به هیچ درمان دیگری پاسخ نداده اند.
از دیگر مزایای این روش، می‌توان به هدف گیری طیف وسیعی از آنتی ژن‌های توموری، توانایی شناسایی سلول‌های بدخیمی که از دست شناسایی سیستم ایمنی فرار کرده‌اند، عدم وقوع بیماری پیوند علیه میزبان (GVHD) در مقایسه با پیوند سلول‌های بنیادی خون ساز، کوتاه شدن زمان بستری بیمار در بیمارستان، کمتر شدن محدودیت‌های غذایی و ارتباطات اجتماعی بیمار بعد این درمان اشاره کرد.
CAR T-cell Therapy فرآیند دست ورزی سلول‌های T برای مبارزه با سرطان است که در واقع نوعی ژن درمانی است. با این روش، سلول‌های T بیمار، گیرنده‌های مناسب برای اتصال به سلول‌های سرطانی را پیدا می کنند و بنابراین سیستم ایمنی می‌تواند سلول های سرطانی را از بین ببرد.