فراخوان هفدهمین دوره جایزه ترویج علم ایران اعلام شد.
به گزارش دیده بان علم ایران، انجمن ترویج علم ايران آبان ماه امسال براي هفدهمین دورة متوالي «جايزة ترويج علم ايران» را به بهترين و خلاقانه‌ترين كوشش‌هايي كه از سوي معلمان، روزنامه‌نگاران، نويسندگان، مترجمان، پژوهشگران، مروجان علم، برنامه‌سازان و فعالان رسانه‌اي، فعالان زيست‌محيطي، دانشجويان، استادان دانشگاه، سياست‌گذاران، سرمايه‌گذاران و حاميان مالي، رسانه‌ها، مدارس، نهادها، ناشران، مراكز علمي، سايت‌ها، كتابخانه‌ها، موزه‌ها، انجمن‌هاي علمي، فرهنگ‌سراها، نشريات، سازمان‌هاي مردم‌نهاد و همة افراد حقيقي و حقوقي ديگر، اعم از انتفاعي،غيرانتفاعي، دولتي و غير دولتي، در راه ترويج علم صورت گرفته، اهداء می‌كند.
هر فرد يا نهادي كه خود نامزد دريافت «جايزة ترويج علم ايران» است يا مي‌خواهد فرد يا نهادي ديگر را براي دريافت اين جايزه معرفي کند تا ۱۵ شهریورماه مهلت دارد مدارك و مستندات لازم را براي دبيرخانة جايزه در انجمن ترویج علم ایران ارسال كند.
منظور از «ترويج علم» چيست؟
داوران «جايزة ترويج علم ايران»، ترویج علم را در گسترده‌ترين معناي آن شامل هر کوششی می دانند كه به يكي از موارد زير پرداخته باشد: قابل فهم كردن مفاهیم، روش‌ها، دستاوردها، تاريخ، نقش اجتماعي و امكانات علم و فنّاوري براي عموم مخاطبان؛ بالا بردن سواد علمي جامعه؛ برقراري و گسترش ارتباط ميان توليدكنندگان علم و فنّاوري و عموم مردم و پيشبرد گفتگوهايي دو جانبة ميان آنان براي آشنايي با نقطه‌نظرات يكديگر؛ معرفي فرهنگ و تفكر علمي و انتقادي و كاربرد آن در همة حوزه‌هاي تصميم‌گيري فردي و اجتماعي؛ معرفي علم به دانش‌آموزان و نسل‌هاي آينده به عنوان كندوكاوي لذت‌بخش در راه شناخت طبيعت و جامعه؛ جلب توجه عموم مردم به مقولات زيست‌محيطي و دعوت از طراحان و پديدآورندگان فنّاوري در رعايت كردن استانداردهاي زيست‌محيطي؛ معرفي فناوري‌هاي نوپديد به عموم مردم و بحث انتقادي دربارة مزايا و معايب آن‌ها؛ پژوهش نظري و تاريخي دربارة مفاهيم ترويج علم و سواد علمي و بررسي انواع الگوهاي بين‌المللي و ملّي موجود در ارتقاء آن‌ها؛ مطالعة سير تاريخي ترويج علم در ايران و جهان.
روش‌هاي ترويج علم كدام است؟
در «جايزة ترويج علم ايران»، محدوديتي در مورد «روش» بكار برده شده براي ترويج علم وجود ندارد و نامزد دريافت جايزه مي‌تواند از يكي از شيوه‌هاي زير يا هر شيوة خلاقانة ديگري استفاده كرده باشد: تدريس، نگارش كتاب و مقاله، سخنرانی‌هاي عمومي، انتشار مجله، ساخت برنامه‌هاي تلويزيوني و راديويي، راه‌اندازي سايت، نمایش آزمایش¬های علمی، برگزاری بازدیدهای علمي، تهیه فیلم و لوح فشرده، ساخت وسايل و ابزار، نگارش پايان‌نامة دانشگاهي و … . همان‌گونه كه محدوديتي دربارة شيوه‌هاي ترويج علم وجود ندارد، مواد، مصالح و ابزارهاي بكار رفته در فعاليت‌هاي ترويجي نيز مي‌تواند شامل هر مورد خلاقه‌اي باشد.
چه كساني مي‌توانند براي جايزة «ترويج علم ايران» نامزد شوند؟
اصلي‌ترين شرايط اهداي «جايزة ترويج علم ايران» عبارتند از نوآورانه و مستمر بودن فعاليت‌هاي انجام شده. نوآورانه بودن به آن معنا است كه فعاليت‌هاي انجام شده صرفاً در قالب وظايف سازماني/ حرفه‌اي از قبيل تدريس، ترجمه و … نباشند و كانديداي دريافت جايزه با برداشتن گامي فراتر از وظايف حرفه‌اي، در حوزة كاري خود اقدام تازه‌اي براي ترويج علم كرده باشد. استمرار نيز بدان معنا است كه مدارك ارائه شده از جانب نامزد دريافت جايزه، يا معرفي‌كنندگان او، نشان دهند كه نامزد در بازة زماني قابل ملاحظه‌اي دغدغة ترويج علم داشته و در طي زمان با بهبود كيفيت كاري خود توانسته تجربياتي را در اين زمينه گرد آورد.
به دليل نبود محدوديت بر روي شيوه‌هاي ترويج علم، نمي‌توان فهرست كاملي از همة فعاليت‌هايي كه ممكن است برندة «جايزة ترويج علم ايران» شوند، ارائه داد اما در زير به برخي از حوزه‌هايي كه در سال‌هاي پيش موفق به كسب جايزه شده‌اند، اشاره مي‌شود.
• جايزة معلم مروج علم در مناطق محروم (جايزة بهمن‌بیگی): انجمن ترويج علم به منظور قدرداني از كوشش‌هاي معلمان مروج علم در مناطق محروم كه در راه ارتقاي بينش علمي دانش‌آموزان فعاليت كرده‌اند يا طرح‌هاي مؤثري را براي علاقه‌مند‌كردن آنان به علم به اجرا درآورده‌آند يا به هر شكل در راه همگاني كردن علم و فرهنگ علمي كوشيده‌اند، «جايزة بهمن‌بيگي» به بهترين معلم معرفي شده اهداء مي‌كند. عملكرد معلم دريافت‌كنندة اين جايزه بايد مبتكرانه و فراتر از وظايف رسمي باشد و منجر به علاقه‌مندشدن دانش‌آموزان يا ديگر گروه‌هاي مخاطب به علم شده باشد. به دليل ملاحظات حامي مالي اين بخش از جايزه، فقط معلمان مناطق محروم و خارج از مراكز استان‌ها مي‌توانند نامزد دريافت اين جايزه شوند. ساير معلمان كشور نيز ممكن است به دليل فعاليت‌هاي ترويجي خود برندة جايزة ترويج علم شوند، اما جايزة بهمن‌بيگي به آنان اهداء نخواهد شد. معيارهاي اصلي داوري در اين بخش عبارتند از خلاقانه بودن فعاليت‌هاي ترويجي، استمرار و تكميل فعاليت‌ها در طي زمان، تناسب و سازگاري فعاليت‌ها با محيط انجام آن‌ها و سرانجام نهادينه شدن فعاليت‌ها كه به معناي گسترش دامنة آن‌ها فراتر از فعاليت‌هاي فردي است.
• جايزة نهاد مروج علم: انجمن ترويج علم مايل است به منظور قدرداني از كوشش‌هاي نهادها و سازمان‌هاي مروج علم، از جمله خانه‌هاي علم، موزه‌هاي علم، كاوش‌كده‌ها، رصدخانه‌هاي عمومي، آسمان‌نماها، پژوهش‌سراها، انجمن‌هاي علمي، باغ علم و ديگر نهادها و مؤسسات حقوقي‌اي كه فعاليت‌هاي شاخصي در زمينة ترويج علم داشته‌اند، به بهترين نامزد معرفي شده، جايزه‌اي اهداء نمايد. براي دريافت اين جايزه كه مخصوص اشخاص حقوقي (دولتي و غيردولتي) است، لازم است كه نهاد نامزد شده يا معرفي‌كنندگان علاوه بر مستندات و مدارك عمومي كه در بخش مربوطه ذكر شده‌اند، موارد زير را هم تا آنجا كه موجود است براي انجمن ارسال كنند: خلاصه گزارش فعاليت نهاد در سال گذشته (فروردين تا اسفند ۹۳)؛ برنامة مدون سالانه كه نشانگر تنوع فعاليت‌ها و روش‌هاي بكار رفته و اطلاع‌رساني مناسب باشد؛ مستندات دال بر تنوع و شمول مخاطبان؛ مستندات مربوط به انتشارات، دوره‌هاي آموزشي، كارگاه‌ها، همايش‌ها و سمينارها؛ مستندات مربوط به تورهاي علمي و فعاليت‌هاي گروهي؛ مستندات مربوط به ساختار سازماني و كارشناسان نهاد؛ مستندات مربوط به طرح‌ها و نمايشگاه‌هاي برگزار شده؛ مستندات مربوط به فعاليت‌هاي باشگاهي؛ مستندات مربوط به كيفيت مديريت، آموزش كاركنان و فعاليت‌هاي كتابخانه‌اي.
• جايزة رسانة مروج علم: انجمن ترویج علم مايل است به منظور قدردانی از کوشش‌هاي فعالان و سازمان‌هاي رسانه‌اي (اعم از مطبوعات، رادیو ، تلویزیون ، خبرگزاری‌ها، وب‌گاه‌های خبری و …)، به بهترين نامزد معرفي شده، جايزه‌اي اهداء نمايد. اين جايزه مي‌تواند به روزنامه‌نگاران شاغل در مطبوعات، راديو، تلويزيون، خبرگزاري‌ها و وب‌گاه‌هاي خبري و همچنين روزنامه‌نگاران عكاس، طراحان و گرافيست‌ها، نويسندگان، مترجمان و دست‌اندركاران توليد برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني كه به شكل حرفه‌اي به ترويج علم مي‌پردازند، اهداء شود. سازمان‌هاي رسانه‌اي (اعم از چاپي، آن‌لاين، راديويي و تلويزيوني) و زيرمجموعه‌هاي آن‌ها (صفحه يا برنامه) نيز مي‌توانند در زمرة نامزدهاي احتمالي قرار گيرند. همچنين داوران نامزدي كساني را كه در قالب وب‌گاه و وبلاگ شخصي به‌طور مستمر به ترويج علم پرداخته‌اند مورد توجه قرار مي‌دهند.
• جايزة پژوهشگر و مترجم مروج علم: انجمن ترويج علم مايل است به منظور قدرداني از كوشش‌هاي پژوهشي و علمی- دانشگاهی‌اي كه با موضوع ترويج علم و بررسي ابعاد نظري، اجتماعي، اقتصادي، تاريخي و عملي آن انجام يافته است، جايزه‌اي را به بهترين پژوهش معرفي شده اختصاص دهد. همچنين ناشران و مترجماني كه به شكل مستمر در راه عرضة محصولات مروج علم كوشيده‌اند، مي‌توانند نامزد دريافت اين جايزه باشند. لازم است كه مترجمان و ناشران اصل متون ترجمه شده را نيز به همراه ترجمة فارسي آن‌ها ارسال نمايند. هر پايان‌نامة دانشگاهي، کتاب و مقالة اصيل علمي كه حاوي ايده‌هايي نو دربارة ترويج علم باشد، مي‌تواند در اين بخش نامزد دريافت جايزه شود.
• جايزة فعالان محيط‌زيستي مروج علم: انجمن ترويج علم مايل است به منظور قدرداني از تلاش‌هاي فعالان و كوشندگان محيط‌زيست كه براي پيشبرد اهداف خود از فعاليت‌هاي ترويجي در زمينة علم و فناوري استفاده كرده‌اند، جايزه‌اي را به بهترين نامزد معرفي شده، اهداء نمايد.
چه كساني جايزة «ترويج علم ايران» را دريافت نخواهند كرد؟
«جايزة ترويج علم ايران» به كساني كه به صورت تخصصي مشغول توليد، انتشار و تدريس علم يا محصولات فناورانه هستند، اما در كنار اين اشتغال حرفه‌اي، گامي در راه عمومي‌سازي و ترويج علم برنداشته‌اند، اهداء نخواهد شد. به عنوان نمونه، معلمان و استاداني كه صرفاً به تدريس علم مشغول‌اند، اما روش‌هايي نوآورانه براي ترويج علم بكار نبسته‌اند، از دايرة نامزدهاي دريافت اين جايزه بيرون خواهند بود. همچنين پژوهشگران، نويسندگاني، مترجمان، برنامه‌سازان، مخترعان، نهادها و همة افراد حقيقي و حقوقي ديگري كه در چارچوب‌هاي رسمي كشور صرفاً به توليد محتواي تخصصي علمي و فناورانه مشغول اند، اما به ارتباط ميان مردم و علم نمي‌پردازند، از دايرة شمول اين جايزه بيرون خواهند بود. علاوه بر اين، اگر نامزد دريافت جايزه در قيد حيات نباشد، جايزه به او تعلق نخواهد گرفت. افرادي كه پيش از اين «جايزة ترويج علم ايران» را دريافت كرده باشند نيز براي بار دوم نمي‌توانند اين جايزه را كسب كنند.
مدارك لازم براي نامزد شدن چيست؟
هر فرد يا نهادي كه خود نامزد دريافت «جايزة ترويج علم ايران» است يا مي‌خواهد فرد يا نهادي ديگر را براي دريافت اين جايزه معرفي نمايد، لازم است مدارك و مستندات عمومي زير را براي دبيرخانة جايزه ارسال كند.
• رزومة فرد يا نهاد نامزد شده شامل نام كامل و رسمي، نشاني و شمارة تلفن، شرح سوابق و فعاليت‌هاي انجام شده و همچنين مشخصات و شمارة تلفن فرد يا نهاد معرف (در صورت وجود)
• نامه‌اي در شرح فعاليت‌هاي فرد يا نهاد نامزد شده شامل بيان دلايل اصلي معرفي، صلاحيت‌هاي نامزد و گسترة تأثيرگذاري فعاليت‌ها
• مستندات، مدارك و مشخصات كامل فعاليت‌ها و طرح‌هاي اجرا شده شامل اصل آثار توليد شدة مكتوب و هر گونه گزارش، فيلم، عكس و ديگر اطلاعات تكميلي كه به فعاليت‌هاي ترويجي نامزد مربوط باشند.
در صورت نياز به مستندات بيشتر، دبيرخانه در تماس با نامزدها شرح موارد درخواستي و همچنين زمان و نحوة ارسال آن‌ها را اطلاع خواهد داد.
زمان ارسال مدارك، اهداء جايزه و نشاني دبيرخانه چيست؟
آخرین مهلت ارسال مدارک ۱۵ شهریور ماه ۱۳۹۵ است و جايزه در آبان ماه ۱۳۹۵ اهداء خواهد شد.
علاقمندان می توانند برای کسب اطلاعات بیشتر و ارسال مدارک با دبیرخانة انجمن ترویج علم به نشانیتهران، خیابان کریم‌خان زند، نبش خیابان عضدی، ساختمان دانشگاه علامه طباطبایی، طبقة دوم، اتاق ۲۲۵یا شماره تلفن ۸۱۰۳۲۲۵۱ یا دورنگار ۸۱۰۳۲۲۵۱ تماس بگیرند.
اطلاعات تکمیلی در وب‌گاه انجمن به نشانی www.popscience.ir نیز موجود است.