مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه از آغاز فاز احیای دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: امسال تنها در جنوبی‌ترین نقطه دریاچه ارومیه خشکی مشاهده می‌شود؛ درحالی که سال گذشته نصف دریاچه ارومیه خشک بود.
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر مسعود تجریشی افزود: سال گذشته ۲٫۳ میلیارد متر مکعب در پیک زمانی یعنی اردیبهشت ماه گذشته آب در دریاچه وجود داشت. الان این رقم ۱٫۴ میلیارد متر مکعب است یعنی تقریبا ۲ هزار کیلومتر مربع . بدین ترتیب سال ۹۴ ما شاهد ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب بودیم که امسال این رقم ۷۰۰ میلیون متر مکعب بیشتر شده است.
وی اظهار کرد : در حال حاضر ۲ هزار کیلومتر مربع دریاچه از ۴ هزار و۳۰۰ کیلو متر دریاچه آب دارد. در ضمن پیش بینی می شود در یکی دو ماه آینده نیز آب دریاچه چندان کاهش نخواهد یافت و آب قابل توجهی نیز به آن اضافه نخواهد شد. به علاوه پیش بینی می کنیم در فصل آبی آینده یعنی ماه های بهمن و اسفند شاهد افزایش تراز آب دریاچه باشیم.
رییس دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف یادآورشد: ما سطح تراز آب دریاچه ارومیه را از کاهش هرساله نجات دادیم و به مرحله تثبیت رساندیم؛ به‌گونه‌ای که در شهریورماه سال جاری سطح تراز این دریاچه در مقایسه با سه سال گذشته در میزان بالاتری قرار گرفت؛ بدین ترتیب نیز شرایط تثبیت به اتمام رسید.
تجریشی با اشاره به اینکه هنوز عده‌ای بارندگی‌های مناسب سال گذشته را دلیل افزایش سطح تراز دریاچه ارومیه می‌دانند، گفت: بررسی بارندگی‌ها در سال گذشته نشان می‌دهد که تنها دو درصد بیشتر از سال ۹۳ افزایش بارندگی داشتیم.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه اتصال رودخانه زرینه‌رود و سیمینه‌رود را مهم‌ترین و نخستین اقدام برای افزایش سطح تراز دریاچه ارومیه برشمرد و افزود: در گذشته آب در جنوب دریاچه پخش می‌شد که با این اقدام به جای پخش شدن آب، آن به سمت پیکر آبی دریاچه هدایت شد.
تجریشی ادامه داد: آب‌های رهاشده پشت سدها نیز در زمانی خاص یعنی ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین به جای رهاسازی به دریاچه هدایت شد.
وی تصریح کرد: اقدام بعدی که در گام اول خودجوش از سوی گروهی از مردم انجام شد، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز در فصول غیرزراعی بود که به موجب آن سدهای معیشتی که توسط کشاورزان در گذشته ایجاد شده بود و آب را به داخل اراضی کشاورزی هدایت می‌کرد، از بین رفت. البته ما از سال جاری جلوگیری از ایجاد سدهای معیشتی را رسمی آغاز می کنیم.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار داشت: کل آبی که در هر سال در حوضه آبریز تولید می‌شود، هفت میلیارد مترمکعب است که باید بتوانیم از این پس با صرفه‌جویی تمام آن را به دریاچه هدایت کنیم.
تجریشی همچنین گفت: کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید به انجام برسد، زیرا کشاورزان مناطق جنوب و غرب حوضه آبریز ۲۵ تا ۴۵ درصد از آنچه گیاه نیاز دارد، آب مصرف می‌کند که این امر باعث شده در جنوب حوضه آبریز دریاچه ارومیه سطح آب‌های زیرزمینی بالا بیاید و باعث نمکی شدن آب منطقه شود.
رییس دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف افزود: با همکاری وزارت نیرو هر سال هشت واحد درصد آب کمتر به اراضی کشاورزی ارسال شد و بدین‌ترتیب تاکنون ۱۸ واحد درصد در مصرف آب صرفه‌جویی شده است.
تجریشی خاطرنشان کرد: با همکاری بخش ترویج، توانستیم این مسئله را بین کشاورزان منطقه جا بیندازیم و بدین‌ترتیب به جای کاهش درآمد کشاورزان، با افزایش تولید روبه‌رو شدیم.
وی تاکید کرد : ما حاضر نیستیم به هر قیمتی از جمله نابودی کشاورزی ، اقتصاد و یا معیشیت مردم منطقه دریاچه را احیا کنیم. البته بنده تصور می کنم اگر مردم عمق فاجعه احیا نشدن دریا را می دانستند به هر قیمتی خواهان احیای دریاچه بودند.
تجریشی از همکاری با مؤسسه‌های بین‌المللی همچون یاسا و جایکا نیز خبر داد و تصریح کرد: فاز دوم پروژه تهیه مدل هیدرولوژیکی حوزه دریاچه ارومیه توسط آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) مورد توافق قرار گرفته و در این راستا کارشناسان فوق برای جمع‌آوری اطلاعات و تعیین شرح خدمات فاز دوم پروژه از تاریخ ۲۰ شهریورماه تا ۱۰ مهرماه در ایران حضور داشتند .
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به ورود مؤسسه بین‌المللی یاسا ، موسسه به ایران، ادامه داد: روز چهار شنبه هیأتی از این مؤسسه که در حال حاضر ۲۴ عضو از کشورهای مختلف دارد، به ایران می‌آیند تا در جریان اقدامات انجام‌شده در زمینه دریاچه ارومیه قرار گرفته و پس از بازدید از منطقه و پروژه‌ها در عصر جمعه جمع‌بندی نهایی انجام خواهد شد و براساس ان نوع همکاری ما با یاسا شکل خواهد گرفت.
وی ادامه داد: ستاد از یاسا خواسته در بعد معیشت، اقتصاد و اقتصاد با دانشگاه تبریز و ارومیه ، دانشگاه واخنینگن هلند و مهندس مشاوری که در جنوب دریاچه داریم همکاری کنند تا انتقال دانش به مهندسین مشاور و دانشگاه های ما صورت بگیرد.
رییس دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف پیش تر اظهار کرد: در سه سال اخیر ستاد همکارهایی را با سازمان ها و دانشگاه های بین المللی دنیا دنبال کرده است تا بتواند از تجارب آنها برای انتخاب بهترین روش ها در جریان کاهش مصرف ۴۰ درصدی آب کشاورزی و مباحث اجتماعی و اقتصادی و فنی استفاده کند.
تجریشی یادآور شد: با توجه به تشابه وضعیتی دریاچه ارومیه با دریاچه آرال در روسیه و سه دریاچه دیگر در آمریکا تلاش شد تا از تجارب دانشمندان این بخش بهره گرفته شود و در مرحله نخست تثبیت دریاچه مدنظر قرار گرفت؛ به‌گونه‌ای که پس از انجام دو سال تحقیق و بررسی، فاز نخست تثبیت شد.
وی از ایجاد زنجیره ارزش در دریاچه ارومیه نیز سخن گفت و افزود: با همکاری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، دانشگاه واخنینگن هلند، دانشگاه تبریز و ارومیه قراردادهایی منعقد شده تا بتوانیم ظرف مدت چهار سال مصرف آب را کم کنیم و اقتصاد پایداری را برای منطقه ایجاد کنیم.
تجریشی درباره همکاری ژاپن با ستاد نیز گفت : با همکاری دولت ژاپن در حوزه کاهش مصرف آب همکاری خواهیم داشت . براین اساس ۷,۷ میلیون دلار اعتبار برای احیای این دریاچه اختصاص خواهد یافت که ۳.۷ میلیون دلار آن از طرف دولت ژاپن و بالای ۴ میلیون دلار تا ۵ میلیون دلار دیگر نیز از طرف ایران تأمین شود.
وی ادامه داد: با دانشگاه ملبورن استرالیا نیز توافق نامه ای امضاء کردیم تا بتوانیم از تجربه ۳۰ ساله آنها در استرالیا استفاده کنیم. ما در جریان همکاری با دانشگاه ملبورن دو پایلوت یکی در منطقه عجب شیر ۱۰ هزار هکتار و دیگری پنج‌هزار هکتار در منطقه حسن‌لو داریم.
در این نشست مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه اکنون وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه تا حدودی بهبود یافته و در فاز تثبیت قرار گرفته است؛ افزود: امروز سطح تراز دریاچه در مقایسه با سه سال گذشته افزایش داشته است.
وی ادامه داد: اگر در این مدت به دنبال برنامه های ستاد تثبیت شن‌های روان در غرب دریاچه کنترل نمی‌شد، ۵۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغی و ۷۵۰ هزار نفر تحت تأثیر عواقب آن قرار می‌گرفتند . یعنی ۵۷ هزار هکتار از اراضی تخریب می شود و از سویی ۷۵۰ هزار نفر منطقه را تخلیه می کردند؛ البته در حال حاضر برخی از روستاهای ما تخلیه شده است.
رییس دفتر مطالعات آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف به وضعیت نامساعد شرق دریاچه نیز اشاره کرد و گفت: در شرق دریاچه ارومیه نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد روزهای غبارآلود طی ۱۰ ساله اخیر رو به افزایش بوده و تصاویر ماهواره‌ای نیز افزایش ۲,۵ برابری تشعشات ناشی از انعکاس بالای نور را نشان می‌دهد که می‌تواند باعث افزایش فشار خون مردم منطقه، سقط دام‌ها و خوردگی شدید تأسیسات زیرساختی و صنعتی شود.
وی خاطرنشان کرد: طی مطالعه ۸۸ نفر از دانش‌آموزان ۸ تا ۱۳ ساله سه روستا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه پی بردیم که ۱۰ نفر از این تعداد تا ۸۰ درصد دچار مشکلات ریوی شده بودند، ۳۰ نفر درصد دچار خس‌خس سینه و درصد دیگری دارای مشکلات تنفسی شدند.
تجریشی ادامه داد: مسئله سلامت مردم منطقه مورد توجه رئیس جمهوری قرار گرفت و اولویت نخست حل مسائل زیست‌محیطی شد؛ به‌گونه‌ای که دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد دریاچه ارومیه در دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفت و مسائل دانشی شناسایی شد تا با همکاری دستگاه‌های اجرایی این دریاچه احیا شود.
وی تصریح کرد: از ظرفیت‌های دانشگاه تبریز و ارومیه برای نظارت و پایش منطقه آذربایجان غربی و شرقی بهره گرفته شد و در مرحله نخست ظرف مدت پنج ماه، برخی راهکارها ارائه شد.
مدیر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت کشاورزی و تعداد کانون‌های موجود در منطقه افزود: ۳۶ کانون نمکی در دریاچه ارومیه وجود داشت که تمامی آنها تا سه سال آینده مدیریت می‌شود و علاوه بر آن توانستیم ۵۵۲ هزار هکتار از اراضی این بخش را قُرق کنیم.
تجریشی در خصوص عملکرد وزارت جهاد کشاورزی نیز خاطرنشان کرد: مصوبه هیأت وزیران دال بر ممنوعیت افزایش زیر کشت بوده، اما متأسفانه دستگاه‌های اجرایی هنوز این مسئله را جدی نگرفته‌اند.
وی ادامه داد: متاسفانه تاکنون سطح زیر کشت اراضی کشاورزی به جای کاهش، افزایش نیز داشته است.
تجریشی به اقدام مؤثر وزارت نیرو در کاهش هشت واحد درصدی آب برای ورود به اراضی کشاورزی تأکید کرد و یادآور شد: تاکنون ۱۸ درصد میزان مصرف آب کاهش داشته است و علاوه بر آن سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور پروژه‌های مؤثری را به انجام رسانده است.
مدیر دفتربرنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: دولت به رغم محدویت های مالی سال جاری کماکان برپایه قول دکتر روحانی به مردم آذربایجان و ایران از احیای دریاچه ارومیه حمایت می کند.
وی افزود: دو هفته پیش هیات وزیران به رغم محدویت های مالی سال جاری با تخصیص ۳۰۰ میلیارد تومان به پروژه های ستاد احیای دریاچه ارومیه موافقت کرد.
تجریشی درباره اینکه این منابع به کدام امور تخصیص می‌یابد گفت: طبق برنامه ما منابع مالی پروژه های همچون قرق و کاشت گیاهان که در راستای کنترل گرد و غبار است را کامل تامین می کنیم؛ پروژه های اجتماعی و آگاه رسانی و پروژه هایی که تغییر رفتار و الگویی کشت جدید را به دنبال دارند نیز با تامین منابع کامل روبرو خواهند شد. در ضمن پروژه های پایلوت نیز جزء پروژه هایی است که قصد داریم تامین منابع آنها کامل صورت بگیرد. سایر پروژه ها نیز برحسب منابع موجود درباره آنها تصمیم گیری خواهد شد.
انتهای پیام