رییس پژوهشکده حفاظت خاك و آبخیزداری وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به وجود ۳۷ آبخوان در حال مدیریت در کشور از صفر شدن ردیف اعتبارات آبخوانداری در بودجه سنواتی کشور انتقاد و خاطرنشان کرد: با توجه به هزینه پایین استحصال آب از آبخوان‌ها که حدود ۱۷۰ تومان به ازای هر متر مکعب است، حمایت مسوولان از توسعه تحقیقات و برنامه های آبخوانداری در کشور را خواستار شد.
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، دکتر داوود نیک‌کامی که در دیدار صبح امروز (۲۹ شهریورماه) جمعی از استادان، مدیران و محققان بخش کشاورزی، آبخیزداری و زیست فناوری با رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: کشور ما دارای شش حوزه آبخیز کلان و ۳۰ حوزه آبخیز درجه ۲ است که تمام ۶۵۰ دشت ایران در داخل این حوزه ها – حوزه های آبخیز درجه ۲ – قرار دارند.
وی با اشاره به افزایش رخداد سالانه پدیده سیل از ۱۹۶ واقعه در دهه ۱۳۴۰ به دو هزار واقعه در دهه ۱۳۹۰ اظهار داشت: سیل با همه ویرانگری و مخرب بودنش می تواند ظرفیتی برای ذخیره و استحصال آب در آبخوان‌ها (سفره های آب زیرزمینی) باشد؛ فرصتی که البته خیلی زود از دست می رود. با پخش سیلاب ها در آبخوان‌ها می توان از آنها برای تامین آب کشاورزی استفاده کرد.
نیک کامی، آبخیزداری و آبخوانداری را بستر توسعه کشاورزی در کشور عنوان و تصریح کرد: بحث آبخوانداری از سال ۶۵ به همت دکتر سیدآهنگ کوثر در کشور مورد توجه قرار گرفت و تا سال ۱۳۸۲، بالغ بر ۳۷ ایستگاه پخش سیل ها در آبخوان‌ها در نقاط مختلف کشور ایجاد شد.کل اعتبارات صرف شده طی دو دهه توسعه آبخوانداری در کشور حدود ۳۴ میلیارد تومان بوده که به نفوذ ۱٫۲ میلیارد متر مکعب آب در آبخوان‌ها منجر شده یعنی هزینه استحصال هر متر مکعب آب به این روش سنتی تنها ۲۸ تومان و با لحاظ کردن تورم حدود ۱۷۰ تومان بوده است. از دیگر برنامه هایی که در این راستا انجام شده کاشت یک میلیون اصله درخت در این عرصه ها و اصلاح خاک مخروط افکنه های مشرف بر این آبخوان‌هاست که نتایج بسیار موفقی در پی داشته است.
رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری خاطرنشان کرد: در راستای این طرح ملی ۱۸۰ طرح پژوهشی، ۱۴۰ پایان نامه و ۴۰ رساله دکتری و ۵۰۰ مقاله تولید شده و همچنین نقشه های مختلفی از جمله نقشه مناطق مستعد پخش سیلاب تهیه شده است.
وی در عین حال گفت: متاسفانه از سال ۸۲، حمایتهای مالی و توجه به مقوله آبخوانداری و به طور کلی، آبخیزداری در کشور کم و کمتر شده به طوری که ردیف اعتبار آبخوان‌ها در بودجه ۹۴ صفر شده است. این در حالی است که قرار بود یک میلیارد دلار از صندوق ذخیره ملی به این بخش اختصاص یابد.
وی از آیت الله هاشمی رفسنجانی – به عنوان یکی از جدی ترین حامیان بحث آبخیزداری و آبخوانداری در کشور – و مسوولان عالی دولتی درخواست کرد با توجه به این که تجربه نشان داده طرح های آبخوانداری با حداقل هزینه بیشترین بازدهی را در استحصال آب دارند با حمایت ویژه و اخنصاص ردیف مستقل زمینه توسعه طرح‌های آبخوانداری در کشور را فراهم کنند.
گفتنی است، سفره آب یا آبخوان قسمتی از پوستهٔ زمین است که سوراخ‌ها یا خلل و فرج سنگ‌های آن از آب مملو و اشباع شده باشد. معمولاً منافذ و سوراخ‌های سنگ‌ها بر اثر بارندگی‌های ممتد از آب پر شده و با رسیدن به سطح غیرقابل تراوشی مانند سنگ‌های رسی در همان‌جا متوقف می‌شود و به شکل چشمه‌سارهای مختلفی در سطح زمین آشکار می‌شود. بدیهی است متناسب با خارج شدن آب از این چشمه‌ها، سطح آب‌های زیرزمینی افت کرده و پائین می‌رود. قاعدتاً سطح آب‌های زیرزمینی در فصل‌های مرطوب بالا آمده و برعکس در فصل‌های خشک پائین می‌رود ولی هیچگاه از سطح معینی بالاتر و یا پائین‌تر نخواهد رفت.
منظور از آبخیزداری نیز تعادل در بهره برداری و پایداری منابع تجدید شونده در عرصه‌های تولید است كه در گویش فارسی حوزه آبخیز نامیده می‌شود.
حفاظت خاك و آبخیزداری به منظور ایجاد تعادل طبیعی در حوزه‌های آبخیز برای استمرار تولید آب با كیفیت و كمیت مطلوب و دستیابی به توسعه پایدار و پی‌آمدهای مرتبط آن نظیر مهار فرسایش و رسوب، پیشگیری و مهار تخریب منابع طبیعی تجدید شونده و محیط زیست، حفظ و احیاء رویشگاه گیاهان و زیستگاه حیات وحش و عرصه‌های تفرجگاهی، مبحثی علمی است كه امروزه در بسیاری ازكشورهای جهان به عنوان كلید حل مسائل این حوزه به کار گرفته شده است. وقوع خشكسالی های طولانی مدت، فراوانی وقوع سیل های مخرب و خسارات اقتصادی و اجتماعی سنگین ناشی از آن از یك طرف، نبود آب با كمیت و كیفیت مطلوب از طرف دیگر، مباحثی هستند كه پرداختن به آبخیزداری را درسیاست های محوری كشور قرار داده است
انتهای پیام