جمعی از پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف با استفاده از فناوری هوش مصنوعی، ربات‌های هوشمند پستی را طراحی و تولید کردند.
به گزارش دیده بان علم ایران، گروه ماشین‌های هوشمند تنسور، به‌عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف، پس از ۲ سال، موفق به طراحی و ساخت ربات جداساز مرسولات پستی مجهز به فناوری هوش مصنوعی شد.
ساسان محمدی، مدیرعامل گروه تنسور درباره این ربات‌ها گفت: ایده اصلی ساخت ربات‌های جداساز مرسولات پستی در اسفندماه ۱۴۰۰ و پس از بازدید از مرکز تجزیه و مبادلات چهارراه لشگر و در پی اصلاح فرآیند سنتی سورت مرسولات توسط نیروی انسانی به ذهن ما رسید. سپس متناسب با نیاز این پروژه که تنها دو کشور چین و آمریکا فناوری آن را در اختیار دارند، ۷ گروه فنی مختلف تشکیل و سرپرستی هر گروه به یکی از مهندسان سپرده شد. آغاز رسمی این پروژه مردادماه ۱۴۰۱ در مجتمع فناوری دانشگاه اتفاق افتاد که در هدف‌گذاری یک ساله به ۵ عدد ربات که به صورت گروهی با همدیگر فعالیت می‌کردند رسیدیم و سپس در مهرماه ۱۴۰۲ و با توجه به بازدید وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ملی پست از این ربات‌ها، قول ساخت ۴۰ عدد از این ربات‌ها تا آخر ۱۴۰۲ گرفته شد که این اتفاق در اسفندماه ۱۴۰۲ محقق شدو ربات‌ها به صورت عملیاتی وارد مدار سورت (جدا کردن و طبقه‌بندی) مرسولات شدند.
ویژگی‌های ربات‌های جداساز مرسولات پستی
وی افزود: ویژگی این ربات‌ها که به عنوان آخرین و به‌روزترین سیستم سورتنیگ در دنیا شناخته شده‌اند، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری، دقت صددرصد و قابل اعتماد آن است. همچنین مهم‌ترین ویژگی بارز نسبت به سیستم‌های قدیمی نوار نقاله و نوار نقاله سینی چرخان، محدود نبودن سقف سورت مرسولات در ساعت است.
محمدی با ارائه مثال‌هایی از دو شرکت چینی گفت: به عنوان مثال در شرکت JD.com (یکی از دو خرده‌فروش اینترنتی عظیم که از نظر حجم تراکنش و درآمد بر بازار خرید آنلاین چین تسلط دارند)، سیستم ربات‌های کوچک زرد رنگ، شرکت لیبیائو را در مرکز مرتب‌سازی MaChong خود در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی کرد. به طوری که در منطقه‌ای به مساحت تنها ۱۰۸۴ متر مربع، با ۲۰۰ ربات کوچک زرد توانستند حدود ۹۰۰۰ بسته را در هر ساعت در مرکز MaChong مرتب کنند.
وی ادامه داد: STO Express یکی دیگر از مشاغل تدارکات چینی است که از ربات‌های زرد کوچک بهره می‌برد. این شرکت در شانگهای مستقر است. STO یکی از شرکت‌های پیشرو پیک چین است و راه‌حل‌های تحویل سریع داخلی و بین‌المللی را به گروه متنوعی از مشتریان ارائه می‌دهد. در تأسیسات STO در تیانجین نزدیک به ۵۰۰ ربات زرد کوچک در حال فعالیت هستند. این ربات‌ها ظرفیت مرتب‌سازی ۲۲۰۰۰ بسته در ساعت را ارائه می‌دهند و مساحتی به اندازه کمی بیش از ۲۳۵۰ مترمربع را اشغال می‌کنند.
وی یادآور شد: یکی از بزرگترین شرکت‌های پستی جهان نیز از فناوری شرکت لیبیائو برای افزایش کارایی عملیاتی خود استفاده می‌کند. شرکت پست گروه چین (پست چین) با رتبه ۱۰۱ در فهرست جهانی ۵۰۰ مجله فورچون از بزرگترین شرکت‌های بین‌المللی در سال ۲۰۱۹، بیش از یک میلیارد بسته را هر سال مدیریت می‌کند. این سازمان سیستم ربات کوچک زرد رنگ شرکت لیبیائو را در پنج مورد از شلوغ‌ترین هاب‌های مرتب سازی خود، از جمله سایت خود در هانگژو، نصب کرده است.
این دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف افزود: در سیستم ناوبری ربات کوچک، هر ربات بار خود را به چاه اختصاص داده شده هدایت می‌کند و در بدو ورود، بسته از طریق یک سوراخ در شبکه به داخل ناودان اختصاص داده شده هدایت می‌شود. بسته به یک کیسه پستی انتظار در سطح زیر می‌رود. سیستم کنترل نشان می‌دهد که کیسه پر است و اطلاعات تحویل دقیق چاپ شده و قبل از اینکه به منطقه اعزام و به خودروهای تحویل منتظر منتقل شود به کیسه پستی متصل می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: از زمان نصب فناوری ربات کوچک زرد در سایت پست چین در هانگژو، هزینه‌های نیروی کار به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. جایی که زمانی ۵۰ کارگر برای انجام تقسیم‌بندی ۱۵ هزار بسته در ساعت نیاز داشتند، اکنون فقط ۱۰ نفر مورد نیاز هستند. یعنی تعداد کارگر، به یک پنجم تقلیل پیدا کرده است. علاوه بر این، از آنجایی که ربات‌های لیبیائو نسبت به تسمه نقاله‌های ثابت، انرژی کمتری مصرف می‌کنند، هزینه‌های انرژی در سایت تا ۴۰ درصد کاهش یافته است. هر ربات به طور خودکار خود را به نزدیک‌ترین نقطه شارژ باتری می‌برد و زمانی که شارژ باتری لازم است، شارژ پنج دقیقه‌ای تمام چیزی است که برای دستیابی به چهار ساعت کارکرد لازم است. اعتبار سبز ربات کوچک زرد با این واقعیت که باتری بدون نیاز به تعمیر و نگهداری به مدت پنج سال دوام می‌آورد، بیشتر افزایش یافته است.
نیاز به سرمایه‌گذاری نیم میلیارد دلاری در بازار رباتیک ایران
محمدی یادآور شد: با توجه به گسترش فرهنگ استفاده از ربات در سراسر جهان و بازار ۷۸ میلیارد دلاری آن تا سال ۲۰۱۸، پیش‌بینی شده است که این بازار تا سال ۲۰۲۶ به عدد ۱۴۰ میلیاد دلار برسد. با توجه به اقتصاد ایران، در صورتی که یک درصد از این بازار جهانی را به کشورمان ایران اختصاص دهیم، مبلغی حدود نیم میلیارد دلار باید به بازار رباتیک ایران اختصاص پیدا کند که در حال حاضر این رقم بسیار ناچیز است و نیازمند سرمایه‌گذاری و توجه است. علاوه بر این، ارزش بازار حمل و نقل هوشمند و لجستیک در جهان بالغ بر ۹۶ میلیارد دلار است. صنعت تجزیه و مبادلات مرسولات نیز از این قاعده مستثنا نیست و بخش بزرگی از این ارزش را به خود اختصاص می‌دهد.
وی در مورد سهم شرکت پست در جابه‌جایی بسته‌ها در ایران گفت: در شرکت ملی پست ایران سالانه بالغ بر ۳۰۰ میلیون بسته جابه‌جا می‌شود، که البته بنا به گفته رئیس مرکز نوآوری پست و عضو هیئت مدیره شرکت ملی پست، پست ایران فقط حدود ۵ درصد این بازار را برعهده دارد و بقیه بازار برعهده شرکت‌های رقیب همچون تیپاکس، دیجی‌کالا و باربری اتوبوس‌رانی و قطار است.
مدیرعامل شرکت مستقر در پارک شریف خاطرنشان کرد: با توجه به بازدیدی که از پست مرکزی چهارراه لشکر صورت گرفت و بررسی دقیق نیاز این ارگان، هوشمندسازی یکی از مهم‌ترین نیازهای اساسی این مجموعه است. جهت ساخت موفقیت‌آمیز این ربات‌ها ۷ گروه فنی شامل؛ گروه هوش مصنوعی، کنترل و ناوبری، مکانیک، مدیریت باتری و طراحی برد الکترونیکی، فرانت اند و بک اند و شبکه، طراحی صنعتی و مدیریت راس تشکیل شده است. نقطه قوت اصلی این پروژه روش‌های به‌کار رفته در مدیریت راس و بکارگیری هوش مصنوعی در دو فاز از این پروژه است. تمام کدنویسی‌های گروه‌های مختلف در پلت‌فرم راس بهم پیوسته می‌شوند و نتیجه نهایی بر روی حرکت ربات نمایش داده می‌شود.
وی افزود: در دو بخش از این پروژه از هوش مصنوعی کمک گرفتیم. ابتدا در تشخیص مقصد بسته‌های پستی و پس از تشخیص مقصد بسته پستی سوار شده روی هر ربات، در طی کردن کمترین مسیر برای رسیدن ربات به خروجی مورد نظر از فناوری هوش مصنوعی استفاده شده است.
هسته شکل‌گیری شرکت ماشین‌های هوشمند تنسور در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در شتاب‌دهنده دانشگاه صنعتی شریف و توسط مهندس ساسان محمدی، دانش‌آموخته مقطع کارشناسی‌ارشد دانشکده مهندسی برق دانشگاه، به‌عنوان بنیان‌گذار استارت‌آپ ذهن‌های زیبا بوده است. در این شرکت ۷ گروه فنی مختلف متشکل از گروه هوش مصنوعی، طراحی مدارات و مدیریت توان، مکانیک، طراحی صنعتی، کنترل و ناوبری، شبکه و بک‌اند و فرانت‌اند و بالغ بر ۲۰ نفر مشغول به فعالیت هستند.