مقامات بهداشتی دو پیام برای ما ارسال کرده‌اند: وقتی ویروس دارید، هیچ دارویی که بتواند آن را بکشد یا به شما در خلاص شدن از شر آن کمک کند وجود ندارد. اما اگر دست خود را بشویید انتشار ویروس متوقف می‌شود. به نظر عجیب می‌رسد که حتی با یک میلیون دلار نیز نمی‌توانید داروی ضد ویروس دریافت کنید اما صابون مادربزرگ شما ویروس را از بین می‌برد. چرا صابون به خوبی روی Sars-CoV-2، کرونای جدید و در واقع روی بیشتر ویروس‌ها اثر می‌کند؟
به گزارش دیده بان علم ایران، داستان کوتاه است: زیرا ویروس نانوذرات خود مونتاژ شده‌ای است که در آن ضعیف‌ترین پیوند لایه لیپیدی (چربی) است. صابون غشای چربی را حل می‌کند و ویروس از هم گسسته می‌شود – یا بهتر بگوییم غیرفعال می‌شود.
داستان کمی طولانی‌تر این است که اکثر ویروس‌ها از سه بلوک ساختاری کلیدی تشکیل شده‌اند: اسید ریبونوکلئیک (RNA)، پروتئین‌ها و لیپیدها. سلول آلوده به ویروس تعداد زیادی از این بلوک‌های ساختمانی را ایجاد می‌کند که به صورت خودجوش برای تشکیل ویروس جمع می‌شوند. اما هیچ پیوند کووالانسی قوی وجود ندارد که این واحدها را در کنار هم نگه دارد. این بدان معناست که شما برای جدا کردن آن واحدها لزوماً نیازی به مواد شیمیایی سخت ندارید.
پالی توردارسون، استاد شیمی دانشگاه نیو ساوت ولز سیدنی در مقاله خود در گاردین می افزاید: هنگامی که یک سلول آلوده می‌میرد، همه این ویروس‌های جدید فرار می‌کنند و می‌روند تا سلول‌های دیگر را آلوده کنند. برخی نیز در راه‌های هوایی و ریه‌ها پایان می‌یابند.
هنگام سرفه یا به خصوص هنگام عطسه، قطرات ریز از راه‌های هوایی می‌توانند تا۱۰ متر پرواز کنند. تصور می‌شود بزرگ‌ترین قطرات ناقلین اصلی ویروس کرونا هستند و حداقل می‌توانند تا دو متر را طی کنند.
این قطرات ریز روی سطوح می‌افتند و اغلب به سرعت خشک می‌شوند. اما ویروس‌ها همچنان فعال هستند. پوست انسان یک سطح ایده‌آل برای ویروس است. چون پوست یک ماده ارگانیک است و پروتئین‌ها و اسیدهای چرب موجود در سلول‌های مرده روی سطح با ویروس ارتباط برقرار می‌کنند.
وقتی مثلا یک سطح و یک ذره ویروس روی آن را لمس می‌کنید، ویروس به پوست شما می‌چسبد و از این رو به دستان شما منتقل می‌شود. در صورت لمس صورت، به خصوص چشم، سوراخ بینی یا دهان ممکن است آلوده شوید. و می‌دانیم که بیشتر افراد هر دو یا پنج دقیقه یک بار صورت خود را لمس می‌کنند.
شستن ویروس به تنهایی با آب ممکن است مؤثر باشد اما آب در از بین بردن تعامل قوی و چسبنده بین پوست و ویروس چندان خوب نیست.
آب صابون اما کاملاً متفاوت است. صابون حاوی مواد چربی مانند معروف به آمفیفیل‌ها است که برخی از آنها از نظر ساختاری بسیار شبیه به لیپیدهای موجود در غشای ویروس هستند. مولکول‌های صابون با چربی‌های موجود در غشای ویروس «رقابت» می کنند. این کم و بیش شبیه روشی است که صابون کثیفی‌های معمولی را از روی پوست از بین می‌برد.
صابون نه تنها «چسب» بین ویروس و پوست را سست می‌کند بلکه برهم‌کنش‌های چسبنده‌ای را نیز که پروتئین‌ها، لیپیدها و RNA را در کنار هم نگه می‌دارد، از بین می‌برد.
محصولات مبتنی بر الکل که تقریباً کلیه محصولات ضدعفونی‌کننده را شامل می‌شود، حاوی یک محلول درصد بالای الکل (معمولاً ۶۹ تا ۸۰ درصد اتانول) هستند که ویروس‌ها را با روشی مشابه از بین می‌برند. اما صابون بهتر است، زیرا فقط به مقدار کمی آب صابون احتیاج دارید و صابون با مالش، تمام دست شما را به راحتی می پوشاند. در صورت مالیدن ژل به دستان‌تان تضمین نمی‌کند که تمام قسمت‌های پوست دستان خود را به اندازه کافی و به شکل موثر با الکل خیس کرده باشید.
بنابراین، صابون بهترین روش تمیز کردن دست از ویروس‌هاست. صابون‌های حاوی الکل را در مواقعی که صابون مفید و کاربردی و در دسترس نیست استفاده کنید.
انتهای پیام