پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ایران موفق به سنتز نانوحامل‌های دارویی شدند که به حفظ باروری کودکان مبتلا به سرطان بیضه کمک می‌کنند. این نانوحامل قادر است با انتقال هدفمند دارو، سلول‌های سرطانی مخلوط با سلول‌های بنیادی اسپرم ساز را از بین ببرد. نتایج به دست آمده از این تحقیق در حوزه‌های مختلف درمان ناباروری، سلول درمانی و درمان سرطان کاربرد دارد. این تحقیقات در حال حاضر در مقیاس آزمایشگاهی صورت گرفته است.
به گزارش دیده بان علم ایران مردان بالغ مبتلا به سرطان بیضه شانس داشتن فرزند را دارند، حتی اگر بعد از شیمی درمانی دچار بی‌اسپرمی غیرقابل بازگشت شوند. اما در کودکان نابالغ مبتلا به سرطان، این امر ممکن نیست. طبق آمارها، علیرغم درمان موفق بیش از ۷۰ درصد سرطان‌های بیضه در کودکان با استفاده از رادیوتراپی و شیمی درمانی، ۲۰ تا۳۰ درصد از آن‌ها در بلوغ، دچار آزواسپرمی (بی اسپرمی) و یا کاهش چشمگیر تعداد اسپرم می‌شوند که این امر می‌تواند کیفیت زندگی آن‌ها را به خطر بیندازد.
به گفته‌ی دکتر مرتضی کروجی، دانشیار و عضو هیأت علمی گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی ایران ، برای رفع این مشکل، سلول درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی اسپرم ساز پیشنهاد مناسبی است که شامل جدا سازی، تکثیر، نگهداری و پیوند سلول‌های بنیادی اسپرم ساز برای این افراد است.
وی در ادامه عنوان کرد: اما در صورت استفاده از سلول درمانی ، ریسک آلوده بودن سلول‌های بنیادی توسط سلول‌های تومورال در این نمونه‌ها وجود دارد که برای حل آن از روش‌هایی مثل غربالگری استفاده می‌شود. علاوه بر آن، کاربرد نانوذرات حامل دارو و هدایت هدفمند آن‌ها به طرف سلول‌های توموری نیز، به عنوان روشی جدید در درمان سرطان مطرح است. با توجه به مطالب ذکر شده، هدف ما ساخت نانوحامل داروی ضد سرطان سیس پلاتین برای حذف سلول‌های سرطانی از مخلوط سلول‌های بنیادی اسپرم ساز در محیط آزمایشگاهی بوده‌است. برای ساخت این نانوحامل از نانوذرات PLGA استفاده شده‌است.
کروجی در خصوص نوآوری این طرح در مقایسه با تحقیقات گذشته گفت: اگرچه استفاده از نانوذرات هوشمند در از بین بردن سلول‌های توموری سرطان تخمدان، پروستات و در استئوسارکوما(سرطان استخوان) نتایج خوبی داشته است، ولی در هیچ یک سلول سرطانی به‌صورت ترکیب با سلول‌های سالم نبوده و حفظ سلول‌های بنیادی مهم نبوده‌است.
نتایج آزمایش‌های انجام شده نشان داده که به کمک این روش میزان مصرف دارو و اثرات مضر آن بر روی سلول‌های بنیادی به میزان زیادی کاهش می‌یابد.
این محقق در توضیح کامل‌تر نتایج حاصل شده افزود: استفاده از این نانوحامل برای ترکیب سلولی توموری و سلول بنیادی اسپرماتوگونی، منجر به حذف تقریبی سلول‌های توموری در مقایسه با گروه دریافت کننده‌ی داروی خالص سیس پلاتین شده است؛ به گونه‌ای که تنها کمتر از ۱ درصد آن‌ها زنده باقی ماندند. همچنین این نانوحامل علیرغم اینکه موفق به حذف کامل سلول توموری از ترکیب سلولی نشده، ولی بعد از پیوند هیچ مورد تومورزایی مشاهده نشده‌است. بنابراین، این روش در کنار روش‌های غربالگری می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.
کروجی در خصوص نحوه‌ی عملکرد این نانوحامل نیز عنوان کرد: فناوری نانو به ما کمک کرد که دارو تنها در مجاورت سلول‌های سرطانی آزاد شود. در واقع مکانیزم نانوحامل سنتز شده بدین صورت است که با نصب گیرنده‌ی اسیدفولیک بر سطح نانوذره، توانستیم آن را بیشتر به طرف سلول‌های سرطانی هدایت کنیم تا با اتصال به گیرنده‌ی اسیدفولیک که در سلول‌های سرطانی به وفور یافت می‌شود، رهاسازی دارو در مجاور سلول‌های توموری انجام گیرد.
گفتنی است در این طرح اندازه، توپوگرافی سطح نانوذرات، ساختار شیمیایی و میزان رهاسازی داروی آن‌ها به ترتیب توسط DLS، میکروسکوپ الکترونی TEM، SEM، FTIR وUV-vis spectometery اندازه گیری شده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر مرتضی کروجی ، عضو هیأت علمی و عضو شورای علمی مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی ایران و جمعی از همکارانشان با تخصص‌های مختلف در حوزه‌ی نانو است.
انتهای پیام