بازگشت توانایی راه رفتن معلولان با ربات جایگزین ویلچر محققان دانشگاهی
شبنم شکری
محققان دانشگاه شریف و تربیت مدرس رباتی را طراحی کرده‌اند که به گفته آنها جایگزینی مناسب برای ویلچر بوده و رویای راه رفتن دوباره را برای بیماران کم توان و ناتوان در استفاده از اندامهای پایین تنه محقق می‌کند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران جمعی از محققان و فارغ التحصیلان دانشگاههای صنعتی شریف و تربیت مدرس توانستند طی تحقیقات و فعالیت های سه ساله ی خود، رباتی را طراحی کنند که امکان راه رفتن، نشستن و برخاستن را برای افراد دچار کم توانی و ناتوانی در استفاده از اندامهای پایین تنه ایجاد کند.
دکتر سعید بهزادی پور، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر گروه مکانیک این پروژه در خصوص ساخت این ربات گفت: ربات اسکلت خارجی اکسوپد یک ربات توانبخشی ویژه راه رفتن افراد دچار کم توانی و ناتوانی در استفاده از اندامهای پایین تنه است. این ربات به کاربر در راه رفتن، نشستن و برخاستن کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان جایگزین ویلچر استفاده شود.
وی افزود: فناوری اسکلتهای خارجی به عنوان یکی از فناوریهای پیشرفته و به روز رباتیک در دنیا شناخته می‌شود و تا کنون شرکتهای معدودی تنها در کشورهای آمریکا و ژاپن موفق به تجاری سازی آن شده‌اند.
این پژوهشگر در خصوص نحوه ی استفاده از ربات گفت: ربات اسکلت خارجی اکسوپد در قالب دو نسخه درمانگاهی و نسخه شخصی ارائه می‌شود. نسخه درمانگاهی به همراه حامل نگهدارندۀ کاربر، کیوسک رایانه و نرم‌افزار ویژۀ کنترل ربات ارائه می‌شود. در نسخۀ درمانگاهی، کاربر زیر نظر پزشک یا کارشناس توانبخشی از دستگاه استفاده می‌کند. در نسخۀ شخصی، ربات به همراه عصا، باتریهای قابل شارژ و رایانۀ کنترل کنندۀ داخلی ارائه می‌شود و کاربر می‌تواند از آن در منزل و بیرون از خانه آزادانه استفاده کند. اکنون نسخه درمانگاهی این محصول در حال اخذ مجوزهای لازم از اداره کل تجهیزات پزشکی به منظور استفاده گسترده در درمانگاههای توانبخشی است.
مهندس حوائجی، مدیرعامل شرکت سازنده ربات نیز با اشاره به مزایای استفاده از این ربات می گوید: بازگرداندن توانایی راه رفتن به افراد کم توان و ناتوان پایین تنه بیش از هر چیز بر روحیه، اعتماد به نفس و امید آنان به زندگی اثر قابل توجهی دارد. افزون بر این امکان ایستادن، نشستن و راه رفتن کاربران به آنان استقلال بیشتری در زندگی می‌دهد. همچنین تحرک بیشتر موجب بهبود وضعیت فیزیکی از جمله بهبود گردش خون، تنظیم فشار خون، بهبود تنفس، جلوگیری از مشکلات گوارشی و کلیوی، زخم بستر، دردهای مزمن و تضعیف ماهیچه ها می‌شود. از اکسوپد می‌توان برای توانبخشی افرادی که دچار اختلال در الگوی راه رفتن هستند استفاده کرد.
دکتر ازگلی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و مدیر گروه کنترل در این پروژه میگوید اکسوپد یک ربات اسکلت خارجی پایین تنه است که قادر است وزن بیمار را تحمل کرده و به زمین انتقال دهد. این ربات بر روی لباسهای کاربر پوشیده می‌شود. اکسوپد از چهار موتور الکتریکی پر قدرت در مفاصل لگن و زانو بهره می‌برد که قادرند پاهای بیمار را با الگوهای حرکتی متناسب با شرایط بیمار و سرعت دلخواه حرکت دهند. بدین ترتیب کاربر قادر است بدون نیاز به صرف انرژی چندانی به کمک اکسوپد راه برود.
مهندس نقی پور، مدیر فروش این پروژه در مورد حوزه کاربرد دستگاه گفت: افرادی که دچار فلج پایین تنه (paraplegia) هستند و همچنین افراد دچار ضعف عضلانی و یا اختلال حرکتی در ناحیه پایین تنه می‌توانند از ربات اسکلت خارجی اکسوپد استفاده کنند. برای استفاده از دستگاه لازم است کاربر توانایی کافی در کنترل بدن خود به کمک دستهایش را داشته باشد. نسخۀ درمانگاهی این محصول می‌تواند در آزمایشگاههای علوم اعصاب، توانبخشی، کاردرمانی و ارتوپدی فنی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مراکز تحقیقاتی می‌توانند از این وسیله استفاده کنند.
وی تصریح کرد؛ در حال حاضر خرید این ربات از کشورهای تولید کننده ی خارجی با هزینه هایی گزاف امکان پذیر است و پژوهشگران ایرانی توانسته اند با ساخت چنین رباتی هزینه ی آن را به یک سوم مشابه خارجی آن برسانند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران این گروه تحقیقاتی که متشکل از اعضای هیئت علمی، دانشجویان و فارغ التحصیلان با سابقۀ عملی در حوزه سیستم های رباتیک کمک حرکتی و توان بخشی از دانشگاه های صنعتی شریف و تربیت مدرس است و هم اکنون در مرکز تحقیقات فناوری های هوشمند عصبی جواد موفقیان وابسته به دانشگاه صنعتی شریف مستقر است و در حال ادامۀ فعالیت در حوزۀ رباتهای اسکلت خارجی کمک حرکتی است.
