نتایج تحقیقات محققان دانشگاه آزاد و دانشگاه علوم پزشکی شیراز نشان داد عصاره گیاه دارویی زنجبیل اثرات مضر یک داروی مهم شیمی‌درمانی موثر بر باروری افراد را تعدیل کرده و به جبران کاهش تعداد اسپرم در افراد تحت درمان کمک می کند.
به گزارش دیده بان علم ایران با افزایش روند صنعتی شدن جوامع بشری، شمار مبتلایان به سرطان رشد چشمگیری داشته و استفاده از داروهای ضدسرطان در درمان بیماران، کاربرد وسیعی پیدا کرده است.
داروی دوکسوروبیسین یا Dox یکی از رایج‌ترین داروهایی است که به طور گسترده برای درمان انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان خون، سرطان بیضه و تومورهای جامد کاربرد دارد. ولی متأسفانه اغلب داروهای ضدسرطان علاوه بر سلول‌های سرطانی روی سایر سلول‌های دارای سرعت تقسیم بالا، مانند سلول‌های جنسی نیز اثر می‌کنند. لذا به دلیل نگرانی روزافزون در مورد عوارض داروهای شیمیایی و بیاثر بودن تعدادی از آن‌ها در مصرف طولانی‌مدت، استفاده از ترکیبات طبیعی ب صورت جایگزین یا مکمل درمان، بیش از پیش مور دتوجه قرار گرفته است. به همین دلیل مصرف گیاهان دارویی در کشورهای مختلف روزبه روز در حال افزایش است و دلیل آن، به اثبات رسیدن اثربخشی بسیاری از این مواد در مجامع علمی و مقبولیت آن در اکثر جوامع بشری است.
از آنجا که داروی «DOX» باعث کاهش تحرک، قابلیت زیستی و در نهایت باعث ناباروری میشود، پژوهشگران دانشگاه آزاد کازرون با همکاری دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پژوهشی که نتایج آن در مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ رسیده است، به بررسی استفاده از گیاه زنجبیل در کاهش مشکلات ناشی از درمان با DOXو اثرات جانبی آن بر اسپرم جانوران مدل پرداخته‌اند.
زنجبیل یا شنگویر یک گیاه خوراکی، ادویه‌ای و دارویی با نام علمی «Zingiber officinale» بوده و گیاهی است که به دلیل خواص دارویی گسترده و وسیع آن در سراسر دنیا استفاده میشود.
در این پژوهش، ۵۶ سر موش صحرایی نر بالغ تحت درمان با عصاره گیاه زنجبیل (به مدت چهار هفته) و داروی DOX (یک بار در هفته) قرار گرفتند. پس از این دوره، اسپرم‌های جانوران فوق جمع‌آوری شد و به تفکیک گروه‌ها براساس دستور سازمان بهداشت جهانی، قدرت زنده ماندن اسپرم (Viability) و تحرک اسپرم (Motility) آن‌ها به طور جداگانه محاسبه شد.
نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از دوکسوروبیسین سبب کاهش وزن بدن و وزن بیضه‌های موش‌ها شده است، اما مو‌ش‌هایی که تحت درمان با عصاره زنجبیل بودند، وزن بیشتری داشتند.
جویبار، محقق مجری این پژوهش و همکارانش خاطرنشان کرده‌اند: به دلیل وجود جینجرولها که ازجمله ترکیبات محرک اشتها و ضد تهوع در زنجبیل هستند و موجب حذف رادیکال‌های آزاد می‌شوند، این گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و موجب جلوگیری از تولید مواد اکسیدان شده و حذف متابولیت‌های فعال و مضر را به دنبال دارند. پس با حذف متابولیت‌های فعال و مضر حاصل از DOX در بدن، جلوی کاهش سنتز پروتئین و در نتیجه کاهش وزن بدن، با افزایش دوز زنجبیل گرفته میشود.
همچنین نتایج این مطالعه، کاهش شدید میزان اسپرم را در گروه شیمی‌درمانی گزارش می‌دهد. ولی بررسی‌ها نشان از آن دارد که تعداد اسپرم در گروه‌های دریافت‌کننده عصاره زنجبیل افزایش پیدا کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که گیاه دارویی زنجبیل می‌تواند اثرات مخرب DOX را روی تعداد اسپرم جبران کند.
در این زمینه تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که مصرف عصاره زنجبیل باعث افزایش هورمون تستوسترون میشود. با افزایش میزان هورمون تستوسترون، میزان اسپرم نیز در گروه دریافت‌کننده زنجبیل افزایش می‌یابد.
در این پژوهش میانگین درصد اسپرم‌های زنده در گروه دریافت‌کننده دوکسوروبیسین کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد که می‌توان گفت به دلیل مصرف این دارو باشد. ولی میانگین درصد اسپرم‌های زنده در گروه دریافت‌کننده عصاره زنجبیل افزایش پیدا کرد و درنتیجه مصرف زنجبیل می‌تواند درصد زنده‌مانی اسپرم‌ها را تقویت کند.
نتایج این پژوهش از جهت گسترش اهمیت داروهای گیاهی و طبیعی و استفاده هر چه بیشتر این داروها بجای داروهای صنعتی و همچنین از بین بردن و کاهش اثرات منفی داروهای صنعتی، اهمیت دارد. بر این اساس، استفاده از گیاه دارویی زنجبیل، می‌تواند تأثیرات منفی شیمی‌درمانی با داروی دوکسوروبیسین را بر توان باروری افراد کاهش دهد.
انتهای پیام