۹ سال پیش در اواخر آذرماه ۱۳۸۷ استاد ميرشمسي از چهره‌هاي ماندگار علمي كشور كه به واسطه ساخت واكسن‌هاي مختلف و نجات جان ميليون‌ها انسان در كشورهاي مختلف و همچنين ارائه ده‌ها مقاله در معتبرترين مجلات علمي دنيا از چهره‌هاي علمي شناخته شده كشور در عرصه بهداشت جهاني به شمار مي رفت در سن ۹۲ سالگي در تهران دیده بر جهان فروبست.
به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران، در سالهایی نخ چندان دور، زماني كه بيماري‌هايي مرگبار چون ديفتري، كزاز، سياه سرفه، سرخك، فلج اطفال و … بي هراس از هر سد و مانعي، سايه شوم خود را در هر آبادي و ويرانه‌اي مي‌گستراند، همت عاشقانه ميرشمسي و معدود همكاران و همراهان نام‌آشنا و گمنامش بود كه كابوس شوم بيماري و مرگ را به روشناي سلامت و بهزيستي پيوند زد.
واكسن‌هايي كه با تلاش دكتر ميرشمسي و همكارانش در موسسه رازي تهيه شد نه تنها جان ميليون‌ها نفر از هموطنانشان را نجات داده و مي‌دهد، بلكه جهان بشريت را از اروپا گرفته تا اردن و از تونس تا ويتنام و آفريقا و آسيا وامدار خود كرده است.
استاد حسين ميرشمسي، فرزند مرحوم سيد محمد در سال ۱۲۹۳ در اصفهان متولد شد. پس از دريافت مدرك ديپلم در سال ۱۳۱۴ تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران آغاز كرد. پس از اخذ مدرك دكتري در سال ۱۳۲۰ به عنوان كارمند فني در موسسه سرم و واكسن سازي رازي در حصارك به خدمت پرداخت.
پس از طي ۹ سال در اين موسسه با عناوين كارمند فني، كارورز و دستيار آزمايشگاه، در سال ۱۳۲۹ براي كسب تخصص عازم كشور فرانسه شد.
ميرشمسي پس از طي دوره ميكروب شناسي و ايمني شناسي در انستيتو پاستور پاريس در سال تحصيلي ۱۹۵۱ – ۱۹۵۰ ديپلم اين رشته را دريافت كرد؛ سپس، در همين سال در دانشكده دامپزشكي آلفرد وابسته به دانشگاه پاريس به عنوان دانشجوي اكسترن ثبت نام كرد و پس از طي دوره و شركت در امتحانات نهايي آن دانشكده، مدرك دكتري دامپزشكي دانشگاه پاريس را اخذ كرد.
وي به مدت چهار ماه در سه موسسه در آمريكا دوره هايي را در زمينه تهيه واكسن هاي ميكروبي و توكسوئيدها گذراند و پس از مراجعت به ايران به عنوان رييس بخش به توليد واكسن‌هاي باكتريايي (توكسوئيدها) و سرم‌هاي درماني به خدمت خود در موسسه رازي ادامه داد. در سال ۱۳۳۴ پست معاونت فني موسسه و مسئول واحد توليد مواد زيستي مصرف پزشكي موسسه رازي را احراز كرد.
در سال ۱۳۳۹ (۱۹۶۰) پس از آنكه توليد واكسن هاي ضد ديفتري، كزاز و سياه سرفه به مرز توليد انبوه رسيده بود و با توجه به علاقه شخصي وي به پژوهش در زمينه ويروس‌ها، براي استفاده از دو بورس در كشور آمريكا عازم اين كشور شد.
طي يك سال اول با استفاده از بورس موسسه بهداشت آمريكا و در چهار ماه بعد با استفاده از بورس سازمان خواربار و كشاورزي جهاني (F.A.O) به فراگيري علوم جديد در زمينه ويروس شناسي پرداخت. از اولين روزهاي سال ۱۹۶۰ تا سال ۱۹۶۱ در واحد ويروس‌شناسي موسسه بهداشت ايالت نيويورك به فراگيري ويروس‌شناسي ادامه داد و از آن پس، به مدت چهار ماه در موسسه Medical Research Council لندن در يك برنامه پژوهشي ويروس‌شناسي شركت كرد و سپس به ايران مراجعت كرد.
پس از مراجعت به وطن، فعاليت‌هاي وسيعي را در زمينه پژوهش‌هاي ويروس شناسي انجام داد و در اوايل تيرماه ۱۳۴۶ (۱۹۶۷) به منظور ادامه تحقيقات خود و همچنين تهيه مقدمات توليد واكسن ضد سرخك، با استفاده از بورس پژوهشي از طرف سازمان جهاني بهداشت دوره‌اي ۹ ماهه را در دانشكده پزشكي دانشگاه بايلور در شهر هوستون آمريكا گذراند.
دكتر ميرشمسي سپس سه ماه ديگر در دانشگاه توكيو و موسسه واكسن سازي شيبا كارآموزي كرد. از اواسط سال ۱۳۴۸ به توليد واكسن ضد سرخك در موسسه رازي پرداخت و از سال ۱۳۵۲ پژوهش در زمينه توليد واكسن ضد فلج اطفال را نيز آغاز كرد، به طوري كه توليد انبوه اين واكسن نيز به فهرست واكسن‌هاي تهيه شده در اين موسسه افزوده شد.
دكتر ميرشمسي در ادامه خدمت خود، در سالهاي ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ به توليد دو واكسن جديد ضد اوريون و ضد سرخجه نيز در اين موسسه توفيق يافت.
ايشان در طول مدت فعاليت هاي علمي – پژوهشي خود بارها به عنوان نماينده و مشاور سازمان جهاني بهداشت مسئوليت مشاوره يا راه اندازي را در مراكز توليد واكسن كشورهاي مختلف عهده دار بوده اند.
در سال ۱۹۶۲ به نمايندگي از طرف سازمان جهاني بهداشت، مركز توليد واكسن كشور اردن را تاسيس كرد.
همچنين از سال ۱۹۸۰ در انستيتو پاستور كشور تونس به عنوان مشاور و كارشناس سازمان بهداشت جهانی همكاري داشته و از سال ۱۹۷۰نيز به عنوان نماينده سازمان جهاني بهداشت در منطقه خاورميانه و خاور نزديك در كميته استانداردهاي بيولوژيك وابسته به اين سازمان فعاليت كرد.
وي همچنين در سالهاي پيش از انقلاب به عضويت آكادمي علوم نيويورك و مجمع بين‌المللي زيست‌شاسان درآمد. در سال ۱۹۸۴ از طرف يونيسف براي بررسي مشكلات موسسه واكسن سازي كشور كره‌شمالي واقع در پيونگ يانگ، ماموريت يافت. اين طرح به وسيله استاد طراحي شد و سپس توسط يونيسف به اجرا درآمد.
دكتر ميرشمسي طي ۵۷ سال خدمت صادقانه خود در موسسه رازي به دفعات در كنفرانسهاي علمي و فني در نقاط مختلف جهان شركت كرد و تنها بين سالهاي ۱۹۴۶ تا ۱۹۹۱ بالغ بر ۱۲ مقاله علمي و تخصصي به زبانهاي فرانسه يا انگليسي با دستياري همكاران خود در مجلات بين‌المللي يا در آرشيو موسسه رازي منتشركرده اند. ضمنا تعداد ۱۷ مقاله ايشان در مجلات داخلي به چاپ رسيده است و ۸ مقاله را نيز در كنفرانسهاي داخل ارائه كرده‌اند.
دكتر ميرشمسي همچنين طي هفت سال به عنوان استاد مدعو در دانشكده پزشكي، دامپزشكي و كشاورزي دانشگاه تهران به امر آموزش ويروس‌شناسي اشتغال داشت.
از سه عنوان كتاب تاليف شده توسط ايشان، كتاب «ويروس شناسي عمومي»، در سال ۱۳۴۸ و «اصول ايمني‌شناسي»، در سال ۱۳۵۲ به عنوان بهترين تاليف سال انتشار خود معرفي شدند.
استاد، كتابي نيز با عنوان «پيشگيري و درمان با واكسن و سرم» تاليف كرده كه ويرايش سوم آن در سال ۱۳۷۵ به چاپ رسيده است. در سال ۱۳۷۴ پس از ۵۴ سال خدمت صادقانه در زمينه‌هاي علمي – پژوهشي، لوح تقدير و نشان درجه اول پژوهشي توسط رييس جمهور وقت به استاد اعطا شد.
دكتر ميرشمسي طي سالهاي اخير به دفعات در جشنواره خوارزمي شركت و جوايزي اخذ كرد، از جمله در سال۱۳۷۰، به عنوان همكار طرح پژوهشي «تهيه واكسن جديد ضد اوريون با ويروس تعديل حدت يافته محلي»، برنده جايزه دوم پژوهش ، در سال ۱۳۷۳، به عنوان مجري طرح پژوهشي «ايمن سازي به ضد دو عفونت ديفتري و كزاز با توكسوئيدهاي مايع ضد اين دو عفونت از راه خورانيدن واكسن»، برنده جايزه اول پژوهش و درسال ۱۳۷۴به عنوان همكار طرح پژوهشي «تهيه آنتي ژن سرخجه جهت آزمايشگاههاي تشخيص طبي» برنده جايزه دوم پژوهش شد.
استاد از سال ۱۳۷۵ نيز به عنوان داور در جلسات بررسي طرح‌هاي جشنواره خوارزمي شركت مي‌كرد.
انتهاي پيام