در فهرست ۹۲۲ برنده جوایز نوبل که از حدود ۱۱۶ سال پیش هر ساله اعطا شده، تنها هفت نفر حضور دارند که پدر یا مادرشان نیز موفق به دریافت این جایزه شده اند که نشان می دهد لااقل در عالی ترین سطح علمی دنیا، ژنتیک کمک چندانی به موفقیت افراد نمی کند.
به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران با احتساب برندگان جوایز نوبل معرفی شده در سال ۲۰۱۷ – به جز نوبل اقتصاد امسال – از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۷، جوايز نوبل ۵۸۴ بار به ۹۲۲ برنده اعطا شده که با احتساب انگشت شماری از برندگان که بیش از یک بار برنده این جایزه شده اند در مجموع ۸۹۱ نفر و ۲۴ سازمان مختلف موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند.
نكته جالب توجه اين كه در بين برگزيدگان جوایز نوبل تنها نام ۴۹ زن به چشم مي‌خورد كه در بین آنها ماري كوري، دوبار – یکی در سال ۱۹۰۳ در رشته فيزيك و بار دیگر در سال ۱۹۱۱ در رشته شيمي – برنده جایزه نوبل شده و در واقع ۴۸ زن در فاصله سالهای ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۷ برنده جوایز نوبل شده اند. البته بسیاری از زنان برنده نوبل خصوصا در سال های اخیر، برندگان جوایز نوبل صلح و ادبیات هستند و تعداد زنان دانشمند برنده این جایزه در رشته پزشکی ۱۳ نفر در شیمی پنج نفر و در فیزیک دو نفر است.
تعداد جوایز نوبل اعطا شده به زنان از سال ۱۹۰۱ تاکنون
مسن‌ترين برنده جايزه نوبل، لئونيد هارويكز، استاد فقيد دانشگاه مينوسيتاي آمريكاست كه در ۹۰ سالگي جايزه نوبل اقتصاد ۲۰۰۷ را دريافت كرد. در مقابل، جوانترين برنده جايزه نوبل، ملاله یوسف زای است که در سال ۲۰۱۴ در ۱۷ سالگی برنده جایزه صلح نوبل شد. رتبه دوم جوانترین برندگان جایزه نوبل هم در اختیار «لاورنس براگ» است كه در ۲۵ سالگي به همراه پدرش جايزه نوبل فيزيك سال ۱۹۱۵ را دريافت كرد.
جايزه نوبل امروزه صرف نظر از ارزش نقدي آن به عنوان يكي از بزرگترين و افتخار آميزترين جوايز جهاني مطرح است با اين حال دو نفر از برگزيدگان جايزه نوبل از دريافت اين جايزه خودداري كرده‌اند.
يكي از آنها «ژان پل سارتر» است كه در سال ۱۹۶۴ از دريافت جايزه نوبل ادبيات خودداري كرد. وي اصولا از دريافت چنين عناوين رسمي امتناع داشت.
Le Duc Tho نيز كه در سال ۱۹۷۳ به همراه «هنري كسينجر» به دليل تلاش براي برقراري صلح برنده جايزه ويتنام نوبل صلح شد از دريافت اين جايزه خودداري كرد.
اين دو نفر به دليل نقشي كه در مذاكره براي برقراري صلح در ويتنام داشتند به عنوان برنده جايزه صلح نوبل معرفي شدند كه Le Duc Tho گفت به دليل وضعيت خاص ويتنام در شرايطي نيست كه بتواند اين جايزه را بپذيرد.
علاوه بر دو نفري كه به خواست خود از پذيرفتن جايزه نوبل سرباز زدند چهار برنده جايزه نوبل هم با فشار دولت‌هاي خود ناچار به رد اين جايزه شدند.
«ريچارد كوهن»، «آدولف باتنانت» و «گرهارد دومگ» سه برنده آلماني جايزه نوبل بودند كه از سوي هيلتر از دريافت جوايز خود منع شدند؛ البته هر سه آنها بعدها ديپلم و مدال نوبل را دريافت كردند كه ارزش آنها به هر حال به اندازه جايزه نوبل نيست.
«بوريس پاسترناك» برنده جايزه نوبل ادبيات سال ۱۹۵۸ هم ابتدا جايزه را پذيرفت اما با فشار دولتمردان شوروي از دريافت آن خودداري كرد.
در مقابل شش نفري كه جايزه نوبل خود را دريافت نكردند شش برنده نوبل بيش از يك جايزه دريافت كرده‌اند.
كميته جهاني صليب سرخ سه بار در سال‌هاي ۱۹۱۷، ۱۹۴۴ و ۱۹۶۳ به عنوان برنده جايزه صلح نوبل معرفي شد. البته پيش از آن، بنيانگذار صليب سرخ جهاني ـ هنري دونانت ـ هم در سال ۱۹۰۱ جايزه صلح نوبل را دريافت كرده بود .
كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل هم در سال‌هاي ۱۹۵۴ و ۱۹۸۱ دوبار برنده جايزه صلح نوبل شد.
«جي باردين» فيزيكدان برجسته در سال‌هاي ۱۹۵۶ و ۱۹۷۲ دوبار برنده جايزه نوبل فيزيك شد و «اف. سنگر» نيز دوبار در سال‌هاي ۱۹۵۸ و ۱۹۸۰ موفق به دريافت جايزه نوبل شيمي شد.
«ماري كوري» دانشمند برجسته هم يك بار در سال ۱۹۰۳ در رشته فيزيك و بار ديگر در سال ۱۹۱۱ در رشته شيمي جايزه نوبل را دريافت كرد. البته «لوييس پائولينگ» تنها فردي است كه تاكنون در دو زمينه كاملا متفاوت برنده جايزه نوبل شناخته شده است.
وي در سال ۱۹۵۴ جايزه نوبل شيمي و در ۱۹۶۲ جايزه نوبل صلح را دريافت كرد.
نكته ديگري كه شايد درباره برندگان جايزه نوبل خالي از لطف نباشد، برندگان خانوادگي اين جايزه است كه نمونه شاخص اين خانواده‌ها كوري‌ها هستند؛ علاوه بر «ماري كوري» كه دوبار برنده جايزه نوبل شد، همسرش ـ پيركوري ـ، دختر آنها «ايرن» و دامادشان «فردريك بوليوت» هم موفق به دريافت اين جايزه شدند.
می بریت و ادوارد موزر، برندگان نوبل پژشکی ۲۰۱۴
آلوا و گونار «ميردال» و گرتن و كارل « كري» و می بریت و ادوارد «موزر» سه زوج ديگري بودند كه هر دو همسر برنده جايزه نوبل شده‌اند.
ويليام و لورنس «برگ»، Niels و Aage.n «بوهر»، هانس و چيپين اولف «ون ايولر»، مان و كي. ام «سيگباهن»، آرتور و راجر دي «كورنبرگ» و جي.جي و جرج پگت «تامسون» نيز شش پدر و پسري هستند كه تاكنون موفق به دريافت جايزه نوبل شده‌اند.
علاوه بر آنها جين و نيكولاس «تينبرگن» هم تنها برادران برنده جايزه نوبل هستند.
آلفرد نوبل در ۲۲ نوامبر ۱۸۹۵ آخرين وصيت خود را كه اختصاص اموال و ماترك خود به اعطاي مجموعه جوايزي در رشته‌هاي شيمي، فيزيك، فيزيولوژي يا پزشكي و صلح بود را مطرح كرد.
در سال ۱۹۶۸ بانك مركزي سوئد(Sveriges Riksbank) «جايزه Sveriges Riksbank در علوم اقتصادي» را به يادبود آلفرد نوبل پايه‌گذاري كرد.
انتهاي پيام