نتایج یک مطالعه در مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی حاکی از فراوانی بالای کروم در نواحی ساحلی رودخانه «مند» خلیج فارس است.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، رودخانه مند رودخانه‌ای است با شاخه‌های متعدد که شاخه اصلی آن به نام رودخانه قره‌آغاج از استان فارس سرچشمه می‌گیرد و پس از ورود به استان بوشهر به خلیج فارس می‌ریزد. نام قدیمی آن نهر سکان است. این رودخانه دائمی است و از نظر طول پنجمین رودخانه ایران است.
صدیقه امجدی ، کارشناس ارشد زمین شناسی مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و مجری این مطالعه، طی سخنانی، در خصوص «بررسی آلاینده های فلزی در دلتای رودخانه مند خلیج فارس» با اشاره به گسترش بی‌سابقه جمعیت و فعالیتهای صنعتی کشورهای حاشیه خلیج فارس در دهه اخیر، گفت: یکی از پیامدهای این گسترش، افزایش میزان قابل ملاحظه فلزات در اکوسیستم‌های آبی با تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت است.
وی افزود: علی‌رغم مطالعات زیادی که جهت مشخص کردن اثرات سوء فعالیتهای صنعتی در محیط های رسوبگذاری مختلف خلیج فارس صورت گرفته است و از طرفی مطالعات بسیار کمی در زمینه تفکیک آلاینده ها توسط فرایندهای بشرزاد و فرسایش – هوازدگی رخنمون‌های زمین شناسی – انجام پذیرفته است، خصوصیات رسوب شناسی و ژئوشیمیایی می‌توانند ابزار بسیار مناسبی برای تفکیک منشاء انسانی و طبیعی تمرکز فلزات در آب‌های ساحلی باشند.
وی در ادامه ضمن ارایه گزارشی از نتایج مطالعات خود در زمینه بررسی و ارزیابی مخاطرات آلودگی فلزات بر روی فعالیتهای شیلاتی در اطراف دلتای مند در زمان حال و آینده، اظهار داشت: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که گسترش عناصر به جز سرب توسط اندازه دانه ها، کانی شناسی رسوبات و فعالیتهای زیستی کنترل می‌شود.
به گفته امجدی، برای رسوبات، جورشدگی هیدرولیکی به عنوان موثرترین فاکتور کنترل کننده الگوی پراکنش و گسترش اندازه ذرات مشخص شده است. رسوبات دانه درشت‌تر با فراوانی بالای کروم در نواحی نزدیک ساحل مشاهده می‌شود. کروم به عنوان یکی از عناصر سازنده کانی‌های سنگین مانند کرومایت است. بلورمای کرومایت در ماتریکس سرپانتینیت بطور میانگین چیزی در حدود ۳۵ درصد از ذرات ماسه در ایستگاه های نمونه برداری شده نزدیک به ساحل را تشکیل می‌دهند.
وی گفت: براساس نتایج حاصل از مطالعات رسوب شناسی و ژئوشیمیایی، به نظر می‌رسد که افیولیتهای سازند نیریز به عنوان یکی از منابع اصلی فلزات در منطقه مورد مطالعه باشند.
امجدی معتقد است که رسوبات دانه ریز در نواحی عمیق‌تر دریا در محلی که تاثیر امواج ناچیز هستند نهشته شده‌اند. نیکل، روی، مس در نواحی عمیق‌تر همراه با سیلت، کانی های رسی و کلوئید رسوبگذاری کرده‌اند. جذب اتمی کانی‌های رسی و پوشش مواد آلی از عوامل تاثیرگذار برای تجمع نیکل در رسوبات دور از ساحل است. نیکل در نواحی ساحلی توسط رودخانه وارد دریا می شود و شامل هر دو منشا زمین شناسی و بشرزاد است.
این کارشناس ارشد زمین شناسی پژوهشگاه افزود: آرسنیک جذب پوسته آراگونیتی موجودات زنده نزدیک ساحل مي‌شود. همچنين سرب ناشي از فرآیندهای احتراق نفت و گاز در اطراف فیلدهای نفتی و گازی همراه با ريزگردها وارد آب‌هاي منطقه مورد مطالعه مي‌شوند.
امجدی با بیان این که نتایج این مطالعه در مجله Marine Pollution Bulletin به چاپ رسیده است، پیشنهاد کرد که مطالعات تکمیلی در زمینه امکان و میزان ورود این فلزات به زنجیره غذایی صورت گیرد.
انتهای پیام