رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: لرستان و آذربایجان غربی بهترین سایت‌های مطالعه فسیلی در ایران هستند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران زهرا اورک اظهار کرد: ایران با توجه به موقعیت خاصی که دارد و از بلوک‌های مختلف زمین شناسی تشکیل شده است، وضعیت متنوعی برای مطالعات دیرینه شناسی خواهد داشت.
وی افزود: بسیاری از کشورهای دیگر از نظر وضعیت زمین شناسی، شرایط یکنواختی دارند اما ایران از چند قطعه زمین شناسی تشکیل شده است. قطعه البرز، زاگرس، ایران مرکزی، کپه داغ و غیره هر کدام ویژگی‌های خاص خود را داشته و فسیل‌های مربوط به خود در این قطعات یافت می‌شود.
رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: فسیل‌های بی‌مهرگان، مهره داران و گیاهان در همه جای ایران یافت می‌شود اما برای مطالعه مهره‌داران سایت‌هایی را مورد کاوش قرار می‌دهیم که حالت زیستگاهی برای حیوانات داشته باشد و حالت گله‌ای برای گوشتخواران و گیاهخواران در این مناطق وجود داشته باشد. در واقع زنجیره غذایی در آن منطقه شکل گرفته باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر سایت موجود در آذربایجان غربی که به سایت مراغه مشهور است و لرستان بهترین مکان‌ها برای مطالعه دیرینه شناسی است. البته به صورت پراکنده در اطراف چابهار فسیل جمجمه یک نهنگ یافت شده است. فسیل گاو دریایی هم به صورت تک در چند استان پیدا شده است.
به گفته اورک روزگاری ایران محل حضور کرگدن، زرافه، فیل، خوک و ماموت بی‌پشم بوده است که در جریان تکاملی زمین، دیگر اثری از این حیوانات در ایران باقی نمانده است. این در حالی است که زرافه نسل خود را در آفریقا حفظ کرده است.
وی اضافه کرد: در حفاری‌های مراغه و لرستان اسب‌هایی از خانواده آنتیلوپ‌ها که اجداد کل، بز، آهو و گوزن‌های امروزی است شناسایی شده است که به مرور زمان این حیوان تغییر فرم داده است.
رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین از شناسایی فسیل هیپاریون‌ها یا همان اسب‌های سه انگشتی در شمال غرب ایران خبر داد و افزود: بر اساس سیستم تکاملی، اسب‌ها از حالت پنج انگشتی به سمت سه انگشتی حرکت کرده‌اند. یعنی اجداد اسب‌ها دارای پنج انگشت بودند که به مرور انگشت‌های کناری تحلیل رفته و سه انگشت وسط به صورت سم درآمده است. اسب‌های سه انگشتی به مرور در جریان روند تکاملی تبدیل به اجداد اسب‌های امروزی شده‌اند.
انقراض یک روند طبیعی
به گفته اورک، انقراض روندی طبیعی است و همواره با دخالت انسان اتفاق نمی‌افتد. فیل‌ها و زرافه‌های ایران، میلیون‌ها سال قبل از پیدایش انسان به روی زمین از بین رفته‌اند.
وی ادامه داد: دایناسورها که از ۲۲۰ تا ۶۵ میلیون سال قبل روی زمین زندگی می‌کردند به دلیل فوران آتشفشانی، سیل‌ها و غیره به یکباره منقرض شده‌اند.
رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در ایران هنوز فسیل دایناسور پیدا نشده بلکه فسیلی از اثر پای این حیوانات عظیم الجثه کشف شده است. اخیرا برای اولین بار دکتر عباسی ردپای دایناسور پَردار گوشتخوار را شناسایی کرده است. این نشان می‌دهد ایران محل گذر یا زندگی دایناسورها بوده است.
وی عنوان کرد: مطالعات سازمان حفاظت محیط زیست بر روی نمونه‌های فسیلی جوان‌تر متمرکز شده است. نمونه‌هایی که این دفتر به روی آن ها کار می‌کند، مهره دارانی هستند که ۷ تا ۹ میلیون سال قدمت دارند. در حال حاضر مطالعاتی برای تعیین دقیق سن فسیل‌های کشف شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست در حال انجام است.
اورک گفت: اهمیت مطالعات دیرینه شناسی از این جهت است که می‌فهمیم در گذشته چه اتفاقاتی افتاده است. دلایل انقراض حیوانات را شناسایی می‌کنیم و احتمالات آینده را هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.
وی افزود: یکی دیگر از مسایلی که در موزه دیرینه شناسی به آن توجه می‌کنیم، تعیین اصالت بین نمونه‌های ایران و کشورهای همجوار است. در حال حاضر فسیل قوچ ارمنستان و اوریکس در ایران و ارمنستان شناسایی شده است. با مطالعات دیرینه شناسی می‌خواهیم بدانیم که این گونه از ایران به سمت ارمنستان رفته است یا روند مهاجرت بر عکس بوده است.
رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین از مطالعه مشترک ایران و کشور آذربایجان به روی تعیین مسیر مهاجرت فیل خبر داد و افزود: در بیله سوار اردبیل فسیل فیل شناسایی شده است. تلاش می‌کنیم بدانیم مسیر مهاجرت این گونه بین ایران و کشور آذربایجان چگونه بوده است.
وی بیان کرد: تبارشناسی و تعیین اصالت گونه‌های امروزی نیز در دفتر دیرینه شناسی سازمان حفاظت محیط زیست انجام می‌شود. البته تبار شناسی اولویت دوم برای دیرینه شناسان است اما چون ما در محیط زیست کار می‌کنیم به این مسئله هم می‌پردازیم.
به گفته اورک مهمترین مسئله‌ای که از مطالعه فسیل‌ها به آن پی می‌بریم، کشف شرایط آب هوایی دیرینه زمین و جغرافیای دیرینه آن است.
وی اضافه کرد: از مطالعه فسیل زرافه‌ها در مراغه در می‌یابیم که پوشش گیاهی منطقه چگونه بوده است در همه جای دنیا برای فسیل شناسان بازسازی شرایط گذشته زمین بسیار مهم است.
رئیس گروه دیرینه شناسی دفتر موزه تاریخ طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مطالعه فسیل فیل‌های ایران نشان می‌دهد که برخی از آن ها برگ خوار و برخی نیز علف خوار بوده‌اند.
انتهای پیام