تازه‌ترین و گسترده‌ترین مطالعه جهانی درباره شیوع اضافه وزن و چاقی ضمن هشدار نسبت به دو برابر شدن میزان شیوع چاقی در ۷۳ کشور جهان طی سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۵ و فاجعه‌بار شدن عوارض آن، نشان می‌دهد که شمار کودکان و بالغین دچار عوارض اضافه وزن و چاقی، به بیش از ۲ میلیارد نفر معادل ۳۰ درصد کل افراد جهان رسیده است!
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، این پژوهش گسترده جهانی تحت عنوان (Global Health Effects of Overweight and Obesity) توسط انستیتوی سنجش و ارزشیابی سلامت (Institute of Health Metrics and Evaluation) دانشگاه واشنگتن آمریکا ، با مشارکت ۲ هزار محقق از سراسر جهان شامل ۴۰ محقق ایرانی که دکتر اشکان افشین و دکتر محمد حسین فروزانفر استادان ایرانی دانشگاه واشنگتن به ترتیب نویسنده اول و دوم آن هستند، بر روی کودکان و افراد بالغ ۱۳۳ کشور انجام شده و در «نیوانگلند» ، معتبرترین مجله پزشکی جهان به چاپ رسیده است.
دکتر اشکان افشین و دکتر محمد حسین فروزانفر
شیوع چاقی در زنان بیشتر از مردان
نتایج این پژوهش معتبر بین‌المللی که دکتر رضا ملک‌زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز از نویسندگان اصلی آن به شمار می‌رود حاکیست : در سال ۲۰۱۵، ۱۰۸ میلیون کودک و ۶۰۴ میلیون فرد بالغ جهان گرفتار چاقی بوده‌اند.
این نتایج نشان می‌دهد: شیوع چاقی در کل، در بین کودکان، ۵ درصد و در بالغین جهان ۱۲درصد است. همچنین شیوع چاقی به طور کلی در زنان بیشتر از مردان بوده و بیشترین شیوع چاقی در زنان بین ۶۰ تا ۶۴ سال و در مردان بین ۵۰ تا ۵۴ سال مشاهده شده است.
روند افزایش شیوع چاقی در کودکان، سریعتر از بزرگسالان
نکته نگران‌کننده نتایج این پژوهش آن است که اگرچه شیوع چاقی در کودکان کمتر از بالغین است، اما روند افزایش شیوع چاقی در کودکان سریعتر از روند افزایش شیوع چاقی در بالغین است. شیوع چاقی در کودکان تا سن ۱۴ سالگی کاهش می‌یابد و بعد از آن روند افزایشی دارد و این درحالیست که شیوع چاقی و روند افزایش آن بین دختران و پسران تفاوت ندارد.
مرگ ۴ میلیون نفر بر اثر بالا بودن نمایه توده بدنی
بر اساس نتایج این پژوهش معتبر بین‌المللی، بالا بودن نمایه توده بدنی باعث ۴ میلیون مرگ در سطح دنیا شده است که معادل حدود ۷ درصد کل مرگ‌هاست و تقریبا ۴۰ درصد این مرگها در افرادی رخ داده که چاق نبوده‌اند.
سهم بیماریهای مختلف در مرگ افراد گرفتار چاقی
پژوهش تیم بین‌المللی محققان بر روی شیوع چاقی و اضافه وزن در جهان همچنین حاکی از آن است که بیش از دو سوم مرگ‌های جهانی قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی ، ناشی از بیماریهای قلبی عروقی بوده است. دیابت دومین بیماری قابل انتساب به بالابودن نمایه توده بدنی است که به این ترتیب، علت حدود ۶۰۰ هزار مرگ بوده است.
به طور کلی بار قابل انتساب به چاقی از سال ۱۹۹۰ افزایش پیدا کرده است و روند افزایشی آن با روند افزایشی در شیوع دیابت متناظر است. از بین تمامی مرگ‌های ناشی از دیابت، ۹٫۵ درصد در افراد چاق رخ داده و ۴.۵ درصد در افرادی بوده که نمایه توده بدنی زیر ۳۰ داشته‌اند. بیماری مزمن کلیوی و سرطان‌ها نیز علت کمتر از ۱۰ درصد مرگ‌های قابل انتساب به چاقی و اضافه وزن بوده‌اند.
همه‌گیری چاقی در جهان ادامه دارد
طبق این تحقیق ، اگرچه روند افزایشی شیوع چاقی در تعدادی از کشورهای پردرآمد متوقف شده است، اما شیوع چاقی در تمامی مناطق دیگر جهان هنوز روند افزایشی دارد. نتایج ناامید کننده حاکی از آن است که همه‌گیری چاقی در اکثر نقاط جهان رو به افزایش بوده و عوارض آن چه از نظر سلامتی و چه از نظر اقتصادی فاجعه‌بار است.
چین و هند دارای بیشترین تعداد کودکان چاق/ مصر و آمریکا رکورددار شیوع چاقی در بزرگسالان
در میان ۲۰ کشور پرجمعیت جهان ، بالاترین شیوع چاقی در «کودکان و بالغین» مربوط به آمریکا با ۱۳ درصد است. بالاترین شیوع چاقی در «بالغین» ، مربوط به مصر با ۳۵ درصد و کمترین شیوع چاقی مربوط به بنگلادش و ویتنام با ۱ درصد است.
در سال ۲۰۱۵، چین با بیش از ۱۵ میلیون و هند با بیش از ۱۴ میلیون کودک چاق، بیشترین تعداد کودکان دچار چاقی را در خود جای داده‌اند. بیشترین تعداد بالغین چاق در سال ۲۰۱۵ نیز در ایالات متحده با بیش از ۷۹ میلیون و چین با بیش از ۵۷ میلیون نفر بوده‌اند.
تنها خبر خوب: چاق‌های امروز بیشتر از چاق‌های دیروز عمر می‌کنند
در میان همه این نتایج نگران‌کننده، خبر خوب آن است که علی رغم افزایش شیوع چاقی، نرخ مرگ و میر و ناتوانی قابل انتساب به چاقی و اضافه وزن افزایش چشمگیری نداشته است. این یافته نشان می‌دهد افرادی که در حال حاضر چاق هستند در مقایسه با دهه‌های گذشته سلامت‌تر هستند و به دلیل مراقبت های بهتر، بیشتر عمر می‌کنند. هرچند باید این را هم اضافه کرد که متاسفانه، مجموع افزایش شیوع و کاهش مرگ و میر معادل است با افزایش بار ناشی از ناتوانی که از بیماریهای مزمن نظیر دیابت نوع ۲ و بیماری مزمن کلیوی ناشی می‌شود.
نکته بسیار نگران‌کننده: ۳ برابر شدن شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان و خطر انتقال بیماری‌ها به سالهای آینده
یکی از نگران‌کننده‌ترین نتایج پژوهش حاضر آن است که شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان در کشورهای با درآمد متوسط نظیر چین، برزیل و اندونزی، بیش از ۳ برابر شده است. درحالی که شروع چاقی در سنین پایین معادل است با افزایش بروز دیابت، پرفشاری خون و بیماری مزمن کلیوی و افزایش بروز دیابت در کودکان بار بسیار بیشتری را بر سنین میانی طی سال های آینده منتقل می کند.
دکتر اشکان افشین
اضافه وزن، زمانه ما را به چالش کشیده است
به گزارش دیده‌بان علم ایران، دکتر اشکان افشین، نویسنده اول این مقاله و استادیار ایرانی انستیتوی سنجش و ارزشیابی سلامت درباره بحران جهانی چاقی و اضافه وزن می‌گوید: «اضافه وزن از مهمترین چالش های سلامت در زمانه ماست که از هر سه نفر یک نفر به آن دچار است. طی دهه گذشته مداخلات متعددی برای مقابله با اضافه وزن مورد ارزشیابی قرار گرفته‌اند ولی شواهد مبتنی بر اثربخشی درازمدت آنها بسیار اندک است.
وی گفت: طی ۱۰ سال آینده با همکاری سازمان غذا و کشاورزی (FAO) در ایالات متحده، پیشرفت کشورها در زمینه کنترل اضافه وزن و چاقی را پایش خواهیم کرد. علاوه بر آن، ما داده‌ها و یافته‌های مطالعه جهانی بار بیماری‌ها را با دانشمندان، سیاستگذاران، و سایر ذینفعان به اشتراک خواهیم گذاشت و به جست‌وجوی استراتژی های موثر مبتنی بر شواهد برای مقابله با این مشکل خواهیم پرداخت.
افشین افزود: یافته‌های این مطالعه شواهد متقنی برای سیاستگذاری در کشورهایی فراهم می‌کند که داده‌ها و شواهد اندکی دارند.
دکتر کریستوفر موری
کاهش وزن باید در تعهدات جدی کشورها قرار گیرد
دکتر کریستوفر موری، رییس انستیتو سنجش و ارزشیابی سلامت و پژوهشگر اصلی این مطالعه نیز درباره فاجعه عوارض چاقی در جهان گفت: با نادیده انگاشته شدن اهمیت چاقی از سوی مردم، خطر بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، سرطان، و سایر بیماریهای کشنده و لاعلاج در آنها افزایش پیدا می‌کند. کاهش وزن و پیشگیری از افزایش وزن باید در فهرست تعهدات جدی کشورها قرار گیرد.
در این پژوهش، مطالعات قبلی در مورد ارتباط احتمالی بین اضافه وزن و سرطان‌های مری، روده بزرگ و مقعد، کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی، لوزالمعده، سینه، رحم، تخمدان، کلیه، و تیروئید و لوسمی ها مورد بررسی قرار گرفته اند و به گفته دکتر موری، انستیتو سنجش و ارزشیابی سلامت متعهد شده است که با همکاری سازمان ملل متحد مطالعات گسترده‌تر و عمیق‌تری بر روی عوارض اضافه وزن و چاقی انجام دهد و تبادل داده، دانش، و تجربه صورت گیرد.
وی گفت: هدف این است که درک جمعی در جهان در زمینه عوامل موثر بر همه گیری جهانی بیماری های قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی افزایش پیدا کند.
پایان بخش دوم