مدیر مرکز پژوهشی علوم اعصاب شناختی رفتار دانشگاه شهید بهشتی از تهیه دو بانک «هیجانی» و «هیجانی صورت» خبر داد و گفت: این تصاویر شامل ۳ عامل شناختی برانگیختگی، ارزش و تسلط می‌شود.
به گزارش دیده‌بان علم ایران وحید نجاتی درباره ایجاد بانک تصاویر هیجانی با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی اظهار کرد: مطالعات ما بر روی ارزیابی و تقویت کارکردهای شناختی در افراد سالم و همچنین افراد دارای اختلال به ویژه افراد دارای اختلالات تکاملی متمرکز شده است. بر این اساس طرح‌های تحقیقاتی ما در زمینه اختلالات تکاملی کودکان مبتلا به بیش فعالی و اوتیسم در حال اجرا است.
نجاتی اختلالات تکاملی را اختلالاتی دانست که بیشتر در روند مراحل مختلف تکامل مغز شامل مراحل زایش نورونی، مهاجرت و تمایز سلول‌های عصبی ایجاد می‌شود و ادامه داد: در هر کدام از این مراحل در صورتی که خللی وارد شود منجر به بروز اختلالات تکاملی خواهد شد. بیماری‌های اوتیسم و بیش فعالی به دلیل بروز اختلال در کارکردهای شناختی مغز ایجاد می‌شود و این کارکردهای شناختی باعث بروز مشکلات رفتاری در آنان خواهد شد.
وی در خصوص اینکه آیا افراد در بدو تولد با این اختلالات متولد می‌شوند یا خیر توضیح داد: این اختلالات از بدو تولد همراه فرد هست و «آلل‌های» ژنی مشخصی در بروز اختلال شناخته شده‌اند ولی شرایط محیطی نیز می‌تواند این اختلالات را تشدید کند. به عبارت دیگر صرف وجود یک توالی ژنی خاص نمی‌تواند موجب بروز اختلال شود و چه بسا این ژن‌ها خاموش باشند و فرصت بروز پیدا نکنند و یا ژن دیگری فعال شود و این ژن‌ها را مهار کند. محیط می‌تواند در روشن و یا خاموش شدن این ژن‌ها ایفای نقش کند.
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تحقیقات انجام شده گفت: تمام کار توانبخشی شناختی شامل غنی سازی محیط برای ترمیم و یا تقویت توانایی‌های شناختی است و از این رو طراحی و عرضه ابزارهای ارزیابی کارکردهای شناختی مغز کودکان از جمله پروژه‌های تحقیقاتی این مرکز است. در این طرح اقدام به عرضه ابزارهایی برای تقویت و توانبخشی و یا ارتقای کارکردهای شناختی مغز در کودکان با اختلال کرده‌ایم.
نجاتی ادامه داد: در این زمینه ابزارهایی برای تقویت توجه، حافظه، کارکردهای اجرایی، بازشناسی هیجانی و شناخت اجتماعی طراحی کرده‌ایم که در مطالعات مختلف، اثربخشی آن مورد بررسی قرار گرفته و یا در دست بررسی است.
این محقق از طراحی ابزاری برای ارزیابی شناختی به نام ابزار جامع ارزیابی توانایی های شناختی: “کاکا” خبر داد و افزود: طراحی و ساخت این ابزار از سه سال قبل آغاز شده است و حال حاضر درحال جمع آوری داده هستیم.
وی با بیان اینکه در مرحله جمع آوری داده‌ها، اطلاعات مرتبط با ۳ گروه خردسال، کودکان و بزرگسالان مرتبط با ارزیابی کارکردهای شناختی جمع آوری می‌شود، گفت: در بخش داده‌های مربوط به کودکان، داده‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ کودک جمع آوری شده است.
به گفته این محقق در هر کدام از این سه گروه هدف، داده‌های مربوط به ۱۰۰۰ نفر جمع آوری خواهد شد.
دانشیار علوم اعصاب شناختی دانشگاه شهید بهشتی به بیان جزئیات این ابزار به عنوان اولین ابزار بومی جامع برای سنجش کارکردهای شناختی مختلف مبتنی بر تکالیف شناختی پرداخت و گفت: برای این ابزار یک سرور مرکزی طراحی شده است که آزمونگران پس از ارزیابی داده‌های آزمودنی، بیمار خود را با داده‌های هنجار افراد همتا مقایسه خواهند کرد.
به گفته وی این طرح با هزینه شخصی در حال اجراست و در نظر است ابزار به صورت رایگان در اختیار درمانگران و پژوهشگران قرار گیرد.
تهیه دو بانک تصاویر هیجانی
این محقق از تلاش تیم تحقیقاتی برای تهیه بانک تصاویر هیجانی خبر داد و گفت: در این پروژه که از سوی ستاد توسعه علوم شناختی مورد حمایت قرار گرفته است ۱۸۰۰ تصویر هیجانی تهیه شده است.
وی این تصاویر را تصاویر هیجانی از طبیعت و منظره و موقعیت‌های اجتماعی دانست و ادامه داد: در این تصاویر مشخصات هیجانی مانند برانگیختگی، ارزش و تسلط که سه مشحصه شناختی تصاویر هیجانی است، تهیه شده است.
به گفته وی این تصاویر برای استفاده از پژوهشگران می‌تواند مفید باشد.
نجاتی تهیه بانک تصاویر هیجانی صورت را از دیگر پروژه‌های تحقیقاتی نام برد و گفت: در این طرح افدام به تهیه بانک تصاویر صورت‌های هیجانی کودکان و نوجوانان کرده‌ایم. این بانک تصاویر چهره‌ای در صورت تکمیل بزرگترین بانک تصاویر چهره‌ای کودک و نوجوان در دنیا خواهد بود.
مدیر مرکز پژوهشی علوم اعصاب شناختی رفتار، با بیان اینکه بخش تصویر برداری این پروژه به پایان رسیده است، اظهار کرد: در این طرح تصویر شش حالت هیجانی ۱۵۰ کودک و نوجوان در سه جهت با سه دوربین تصویر برداری شد و بر این اساس بانک تصاویر مشتمل بر حدود ۱۶ هزار تصویر تهیه شده است.
نجاتی ادامه داد: برای هر کودک حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ عکس گرفته شده است که با استفاده از روش‌های استاندارد کد گذاری، تصاویر نهایی انتخاب خواهند شد.
وی در این باره توضیح داد: در حال حاضر پردازش تصاویر را در دستور کار داریم و امید است این بانک پس از معرفی مورد استقبال پژوهشگران علوم شناختی ایران و دنیا قرار گیرد.
بررسی ابزارهای توانبخشی
مدیر مرکز پژوهشی علوم اعصاب شناختی رفتار دانشگاه شهید بهشتی به اجرای مطالعاتی در طراحی ابزارهای جدید در حیطه توانبخشی شناختی اختلالات تکاملی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر پژوهشگران مرکز در حال اجرای ۸ پروژه در زمینه بررسی ابزارهای توانبخشی شناختی طراحی شده هستند که از این میان می‌توان به بسته‌های توانبخشی شناختی «امیر»، «پریا»، «باران»، «عارف»، و «آرام» اشاره کرد.
به گفته وی این بسته‌ها کارکردهای شناختی مختلف را برای تقویت و ترمیم مورد هدف قرار می‌دهد.
انتهای پیام