۱۰ سال پیش در بیست و دوم خردادماه ۱۳۸۶ خانواده مهندسي عمران کشور در غم از دست دادن استاد دکتر قالیبافیان به سوگ نشست.
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، زنده‌یاد دكتر مهدی قاليبافيان از استادان پيشکسوت مهندسی ساختمان خصوصا طراحي سازه هاي بتن آرمه در کشور بود كه ۴۰ سال از عمر پربرکت خود را به تدريس در دانشگاه تهران گذراند.
وي در سال ۱۳۸۴ از سوي گروه مهندسي فرهنگستان علوم به عنوان مهندس برجسته شاخه مهندسي عمران کشور برگزيده شد.
زنده ياد دکتر قاليبافيان در سال ۱۳۱۴ در تبريز متولد شد. پس از اتمام دوره ابتدائي، دو سال اول متوسطه را نيز در زادگاهش، در دبيرستان فردوسي تبريز به پايان رساند. سپس به تهران آمد و پس از اتمام دورة متوسطه در دبيرستان شرف، تحصيلات فوق ليسانس مهندسي خود را در رشته راه و ساختمان در سال ۱۳۳۸ در دانشکده فني دانشگاه تهران به پايان برد.
وي از شهريور سال ۱۳۳۹ به کار طراحي و محاسبه سازه ساختمانها پرداخت و در مدت يک سال و نيم، سازه تعدادي ساختمان هاي بزرگ و کوچک از جمله سازه بتن آرمه ساختمان فيليپس واقع در خيابان انقلاب نرسيده به ميدان فردوسي و چند درمانگاه سازمان بيمه هاي اجتماعي را طرح و محاسبه کرد.
ساختمان فيليپس اولين ساختمان بتن آرمه در ايران است که در برابر زلزله طراحي شده است.
قاليبافيان به دليل احراز رتبه اول بين فارغ التحصيلان همه رشته هاي سال ۱۳۳۸ دانشکده فني دربهمن سال ۱۳۴۰، براي ادامه تحصيل به کشور فرانسه اعزام شد و ضمن تحصيل در چارچوب «کميته اروپائي بتن» (فدراسيون بين المللي بتن فعلي) به کار پژوهش پرداخت.
در خرداد سال ۱۳۴۲ در امتحان گواهينامه مطالعات عالي مکانيک فيزيک تجربي شرکت و با احراز رتبه اول در امتحان مزبور به دريافت گواهينامه (C.E.S.) و جايزه نائل آمد. در تير ۱۳۴۳ از هر دو تز دکتري خود (اصلي و مرتبط) با درجه بسيار ممتاز دفاع کرده و نظر به اهميت موضوع تز به خواست و حمايت «موسسه فني ساختمان و ساخت و ساز عمومي» کشور فرانسه(I.T.B.T.P.) به چاپ ونشر آن همت گماشت.
استاد پس از دريافت دکتري خود در مهندسي ساختمان هاي بتن آرمه و چاپ و نشر تز خود در چهاردهم مرداد سال ۱۳۴۴ به ميهن بازگشت . بلافاصله پس از ورود به کشور، گروه مهندسي اي را که پيش از سفر به فرانسه در آن فعاليت داشت و در آن زمان در شرف تعطيل بود، احيا کرد و کار طرح و محاسبه سازه ساختمان هايي با طرح سازة بتن آرمه از جمله ساختمان چاپخانه و ادارت مرکزي روزنامه اطلاعات را آغاز کرد و با طراحي سازه ساختمان هايي ديگر نظير ساختمان مرکزي بيمه هاي اجتماعي ادامه داد.
ساختمان روزنامه اطلاعات، اولين ساختمان بتن آرمه در ايران است که به روش نيم احتمال انديشانه در «حالات حدي» طراحي شده است. در چارچوب تهيه نقشه هاي اجرائي کارخانه ماشين سازي تبريز، دکتر قاليبافيان براي اولين بار در ايران «علائم قراردادي اتصالات در ساختمانهاي فلزي» را تهيه و به جامعه فني کشور ارائه کرد که مجموعه اين علائم، چند سال بعد با اندک حک و اصلاح به استاندارد کشوري تبديل شد.
استاد قاليبافيان از همان سال بازگشت به ميهن در دانشکده فني دانشگاه تهران به تدريس پرداخت و براي اولين بار در ايران، روش طراحي سازه هاي بتن آرمه بر مبناي «حالات حدي» را به دانشجويان آموخت.
از سال ۱۳۴۶ ضمن تدريس بتن آرمه، مسئوليت اداره آزمايشگاه مصالح ساختماني آن دانشکده را هم به عهده گرفت . وي طي سال هاي ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ به اتفاق دکتر پرويز سليماني، طرح آزمايشگاه رويه هاي سياه را تهيه، طرح را اجرا، آزمايشگاه مزبور را تجهيز و در سال ۱۳۵۱ راه اندازي کرد. پس از آن، ايجاد يک کف قوي و سيستم آزمايش قطعات سازه يي را در برنامه توسعه آزمايشگاه وارد کرد و پس از تهيه طرح به همراه زنده ياد دکتر عبد شريف آبادي، پس از افت و خيزهاي متعدد ناشي از محاصره اقتصادي و جنگ، کف قوي را طراحي و شخصاً اجراي آن را پيگيري کرد و در سال ۱۳۷۵ به سرانجام رساند.
در سال ۱۳۸۰ باتفاق دکتر محمد شکرچي زاده، موسسه مصالح ساختماني گروه عمران دانشکده فني را پايه گذاري کرد و وي را در تأسيس اولين پايگاه تحقيقاتي دانشگاهي دوام و پايائي بتن در سواحل خليج فارس ياري داد.
همزمان با کار تدريس در دانشگاه، در خارج از دانشگاه، در دوره هاي بازآموزي مهندسان شاغل نيز تدريس کرده و به عنوان مهندس مشاور، به کار مشاوره فني، طراحي ساختمان ها به ويژه ساختمان هاي صنعتي سنگين،کنترل طرح هاي سازه ساختمان هاي بلند و سازه هاي خاص و تهيه طرح هاي بهسازي ساختمان هاي آسيب ديده اشتغال داشت.
استاد براساس تجربه هاي حاصل از بهسازي ساختمان هاي مختلف، در سال ۱۳۷۳ براي اولين بار در ايران، درس مستقل «بهسازي ساختمان ها» را در دانشکده فني دانشگاه تهران ارائه کرد.
وي در سال ۱۳۸۴، از طرف گروه مهندسي فرهنگستان علوم به عنوان مهندس برجسته شاخه مهندسي عمران برگزيده شد و در مراسم بزرگداشت روز مهندسي به دريافت لوح از فرهنگستان مفتخر شد.
از آن مرحوم حدود ۱۸ کتاب و نشريه به زبان فارسي، دو کتاب به زبان فرانسه، ۸ جزوه درسي، بيش از ۸۰ مقاله به زبان فارسي، يک مقاله به زبان فرانسه و دو مقاله به زبان انگليسي درباره طرح، محاسبه، اجرا و بهسازي ساختمانها به رشته تحرير به يادگار مانده است.
مرحوم قاليبافيان ضمن ايراد بيش از ۷۰ سخنراني در مجامع مختلف در تهيه بيش از ۵۰ مدرک فني رسمي کشور مشارکت فعال داشته که از جمله آنها، ۱۳ استاندارد ملي در موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي، ۱۹ نشريه از نشريات فني سازمان مديريت و برنامه ريزي کشور از جمله آئين نامه بتن ايران «آبا» (متن اول و متن تجديدنظر شده )،۱۰ مبحث ازمباحث مقررات ملي ساختماني کشور در وزارت مسکن و شهرسازي، يک استاندارد مهارت و يک جزوه آموزشي در چارچوب صندوق کارآموزي، آيين نامه طرح و محاسبه پل ها در برابر زلزله براي شهرداري تهران، پنج نشريه در مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن از جمله استاندارد ۵۱۹ (حداقل بار وارد بر ساختمان ها) و استاندارد ۲۸۰۰ (آئين نامه طرح ساختمان ها در برابر زلزله) (متن اول ومتن تجديد نظر شده) است.
دکتر قاليبافيان همچنين تا زمان فوت به عنوان عضو «کميته دائمي بازنگري آئين نامه طرح ساختمان ها در برابر زلزله »، «کميته تدوين آئين نامه بتن ايران» و «شوراي تدوين مقررات ملي ساختمان» فعاليت داشت. وي همچنين به عنوان داور، بررسي و اظهار نظر درباره دهها طرح پژوهشي و مقاله علمي و فني ارسال شده از دانشکده هاي مهندسي، سازمان هاي پژوهشي و نشريه هاي تخصصي را به عهده داشته و ويرايش فني – نگارشي چندين کتاب، تأليف يا ترجمه را به انجام رساند.
دکتر قاليبافيان همچنين از اعضاي موسس و پايه گذار انجمن ها و تشکل هاي متعدد مهندسي از جمله انجمن ايراني مهندسان محاسب ساختمان (سال ۱۳۴۸) (رئيس انجمن ازسال ۱۳۵۶تا ۱۳۵۸ و از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۳)،انجمن مهندسان ژئوتکنيک ايران (انجمن مکانيک خاک و مهندسي پي ايران ) (سال ۱۳۵۱)،کانون مهندسين فارغ التحصيل دانشکده فني دانشگاه تهران(سال ۱۳۶۹)،انجمن بتن ايران (سال ۱۳۷۹) و عضو تشکل هاي مختلف همچون کميته بين المللي بتن (فدراسيون بين المللي بتن فعلي) (از سال ۱۹۶۳)،کانون مهندسين ايران از سال ۱۳۵۴ تا سال ۱۳۵۷، جامعه مهندسان مشاور ايران (از سال ۱۳۵۷)، کميته ملي سدهاي بزرگ ايران (از سال ۱۳۶۲ دو دوره)، انجمن بين المللي مهندسي پل و سازه IABSE (از سال ۱۹۹۲)، نظام مهندسان ساختمان و تأسيسات (از بدو تأسيس، سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷)، سازمان نظام مهندسي ساختمان استان تهران (از بدو تأسيس، سال ۱۳۷۲). (عضو هیات مديرة دوره هاي آزمايشي، اول و دوم) و عضو اولين دوره شوراي مرکزي سازمان نظام مهندسي ساختمان کشور، انجمن مهندسان راه و ساختمان ايران (از بدو تأسيس) و انجمن مديران فني و اجرائي بود.
انتهای پیام