پژوهشگاه رویان، هفتم و هشتم اردیبهشت ماه جاری میزبان جمعی از برجسته ترین دانشمندان پروتئومیکس جهان بود که در هفدهمین سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی (C-HPP) در تهران گرد هم آمده بودند تا ضمن ارائه آخرین دستاوردهای تیم تحقیقاتی كشور خود در پروژه جهاني پروتئوم انساني در خصوص راهكارها و روند پیگیری برنامه‌های آينده اين پروژه هم همفکری کنند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، پروژه جهاني پروتئوم انساني از سال ۲۰۱۳ با هدف شناسايي پروتئين های تمام كروموزوم هاي انساني و نقش آنها در شناسايي و درمان بيماري ها با مشارکت ۲۲ کشور جهان از جمله ایران، آمریکا، سوئیس، فرانسه، استرالیا، کانادا، ژاپن، چين، تايوان، روسيه، كره جنوبي و اسپانيا و ايران در حال اجراست.
پژوهشگاه رويان به عنوان متولي اين پروژه در ايران، مسوولیت بررسی پروتئوم كروموزوم Y انساني را بر عهده دارد که طی بیش از چهار سال پیگیری رسمی این پروژه دستاوردهای قابل توجهی در شناسايي ده‌ها پروتئين ناشناخته انسان و همچنين شناسايي نقش و عملكرد اين پروتئين ها در فعالیت‌های سلولی و بروز بيماري ها داشته است.
دکتر قاسم حسینی سالکده، مسوول پروژه پروتئوم کروموزوم Y درگفت‌و‌گو با خبرنگار دیده‌بان علم ایران در تبیین اهداف و روند شکل‌گیری پروژه جهانی پروتئوم انسانی گفت: در پی اجرای پروژه جهانی ژنوم انسانی (HGP) که با هدف تعیین توالی کل ژنوم انسان و شناسایی نقشه دقیق ژنتیکی کروموزومها اجرا شد، دانشمندان موفق به شناسایی حدود ۲۰ هزار ژن کدکننده پروتئین در بدن شدند که در مورد بیش از شش هزار ژن پروتئین‌های بیان شده توسط آنها ناشناخته بودند. با توجه به نقش حیاتی پروتئین‌ها در فعالیت‌های سلول ها و بافت‌ها و اهمیت شناسایی دقیق پروتئین‌های بدن و ژن‌های بیان کننده آنها در تشخیص و درمان بیماری ها قرار شد پروژه ای برای شناسایی دقیق تمام پروتئین‌های انسانی اجرا شود.
وی خاطرنشان کرد: در راستای اجرای این پروژه، سازمانی بین‌المللی با عنوان سازمان پروتئوم انسانی (HUPO) تشکیل و پروژه پروتئوم انسانی در قالب شناسایی پروتئوم کروموزوم‌های انسان‌ها از ژانویه ۲۰۱۳ رسما آغاز شد.
موسس و عضو هیات مدیره انجمن پروتئومیکس ایران با بیان این که ایران سومین کشوری بوده که از سال ۲۰۱۱ و از بدو شکل‌گیری ایده پروژه پروتئوم انسانی با این پروژه بزرگ بین‌المللی همراه شده است اظهار داشت: ۲۲ کشور جهان در این پروژه ۱۰ ساله همکاری دارند که هر یک بر اساس برنامه‌هایی که داشتند کروموزوم خاصی را انتخاب کرده اند با توجه به این که از ایران، پژوهشگاه رویان با این پروژه همکاری دارد به دلیل نقش کروموزوم Y در باروری که از محورهای تحقیقاتی پژوهشگاه رویان است، مسوولیت مطالعه پروتئوم کروموزوم Y را برعهده گرفته‌ایم. در این راستا محققان پژوهشگاه رویان تاکنون حدود ۲۰ درصد پروتئین های ناشناخته بیان شده توسط ژن‌های کروموزم Y انسانی را شناسایی کرده و در حال بررسی عملکرد آنها هستیم.
حسینی سالکده در این باره توضبح داد: همزمان با اجرای این پروژه در حال انجام مطالعات سلولی هستیم به گونه‌ای که پروتئین‌ها را در سلول بنیادی جنین و یا سلول‌های سرطانی بررسی می‌کنیم تا ارتباط آنها را با سرطان، سیستم عصبی و قلب بررسی کنیم.
عضو شورای مرکزی سازمان پروتئوم انسانی آسیا و اقیانوسیه (AOHUPO) تصریح کرد: با مطالعات سلولی و بررسی عملکرد برخی از پروتئین های ناشناخته بیان شده توسط ژن‌های این کروموزم مشخص شده که آنها علاوه بر عملکرد ویژه ای که در حوزه باروری دارند در تشکیل سایر اندام‌ها مثل دستگاه عصبی و قلب و بروز برخی امراض قلبی، سرطان ها و انواع دیگری از بیماری های مرتبط با جنسیت نیز نقش دارند.
دکتر هما حجاران، رییس انجمن پروتئومیکس ایران هم در گفت‌و‌گو با خبرنگار دیده‌بان علم ایران اظهار داشت: در دهه اخیر علم پروتئومیکس پیشرفتهای بسیار وسیعی در تمامی زمینه های علوم پزشکی از جمله بیماریهای عفونی، ویروسی و انگلی داشته است. در ایران نیز انستیتو پاستور و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تحقیقات بسیار وسیعی در زمینه کاربرد علم پروتئومیکس در بیماریهای انگلی و عفونی از جمله بیماری سل و هاری داشته اند.
رییس انجمن پروتئومیکس ایران با بیان این که در سالهای اخیر مطالعات فراوانی در زمینه بیماریهای عفونی انگلی شده تصریح کرد: از جمله بیماریهای مورد توجه در این تحقیقات، لیشمانیوز است که عمده تحقیقات معطوف به یافتن پروتئین های شاخص به عنوان بیومارکرها در تشخیص بیماریهای انگلی از جمله لیشمانیوز احشایی و همچنین بررسی مقاومت دارویی در بیماری لیشمانیوز جلدی یا سالک نسبت به داروهای روتین مانند گلوکانتیم بوده است.
گفتنی است، لیشمانیاز (leishmaniasis) یا لیشمانیوز (leishmaniosis) بیماری ای است که در پی تک‌یاخته انگل‌های طبقهٔ لیشمانیا به وجود می‌آید و از طریق نیش نمونه‌های خاصی از پشهٔ خاکی گسترش می‌یابند.
این بیماری به سه صورت عمده لیشمانیوز پوستی (سالک)، پوستی-مخاطی یا احشایی (کالازار) ظاهر می‌شود. نوع پوستی این بیماری نشانگانی همچون زخم پوست دارد. نشانگان نوع پوستی-مخاطی این بیماری زخم پوست، دهان، و بینی هستند. لیشمانیاز احشایی هم در آغاز نشانگانی همچون زخم پوست دارد و سپس نشانگانی همچون تب، کاهش گلبول قرمز، و بزرگ شدن طحال و کبد بروز پیدا می‌کنند.
بیش از ۲۰ گونهٔ لیشمانیا باعث ایجاد عفونت در انسان‌ها می‌شوند. عوامل خطر شامل فقر، سوء تغذیه، قطع درختان جنگلی، و شهری سازی هستند. راه تشخیص هر سه نوع لیشمانیا، دیدن انگل آن زیر میکروسکوپ می‌باشد.نوع احشایی بیماری را می‌توان از طریق آزمایش خون نیز تشخیص داد.
در حال حاضر حدود ۱۲ میلیون نفر در حدود ۹۸ کشور به لیشمانیا مبتلا هستند که هر ساله نزدیک به دو میلیون مورد جدید به این بیماری آلوده می‌شوند و بین ۲۰ تا ۵۰ هزار نفر در پی آن جان خود را از دست می‌دهند. حدود ۲۰۰ میلیون نفر در آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و مرکزی و جنوب اروپا که از کانون‌های آلودگی به لیشمانیا هستند به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری در گونه‌هایی از حیوانات مانند سگ‌ها و جوندگان نیز رخ می‌دهد.
انتهای پیام