محققان دانشگاه علوم پزشکی کردستان برای نخستین بار در کشور موفق به تولید موش‌های ناک اوت به روش کریسپر شدند.
به گزارش خبرنگار دیده‌بان علم ایران، دکتر فردین فتحی، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اعلام جفت گیری دو موش نژاد NMRI ناک اوت شده هتروزیگوت به روش کریسپر کس برای ژن fam83h گفت: از ۱۰ سر بچه موش به دنیا آمده از جفت گیری این موش‌ها ۹ سر زنده ماندند که در سن سه هفتگی به سر می‌برند که از میان آنها شش سر از ۹ سر بچه موش زنده دارای فنوتیپ ناک اوت هستند که در والدین هم قابل مشاهده بود.
وی تصریح کرد: این فنوتیپ به صورت موهای کم پشت و شلخته، اندازه کوچک و تاخیر در رشد است به صورتی که علاوه بر سایز کوچک نسبت به موش های خواهر و برادر غیر ناک اوت، تحرک بسیار کم و بدن ضعیف دارند. تکثیر این موش ها نشاندهنده عدم اثر حذف ژن بر روی توان تولیدمثل بوده و همچنین توانایی انتقال به نسل بعد نشاندهنده توانایی روش کریسپر کس برای ناک اوت دقیق بدون ایجاد موزاییسم است.
گفتنی است، موش‌های knock out (دارای نقص در ژن مشخص) برای مطالعه عملکرد ژنها استفاده می‌شوند. براي ايجاد يک ژن ناک اوت شده تمام يا بخشي از منطقه ژن با يک ژن گزارشگر جايگزين مي شود اگر ژن گزارشگر تحت کنترل ژن موردنظر قرار بگيرد اين ژن knock in ناميده مي شود و اطلاعات بيشتري در مورد عملکرد ژن توسط توانايي مطالعه بيان ژن و رديابي سلول هاي هدف قرار گرفته به دست آورد.
در سال هاي اخير تکنيک ناک اوت ژن ها آنقدر پيشرفت کرده که مي توان حيوانات ناک اوت شده شرطي و خاص بافتي ايجاد کرد. اين روش به خصوص هنگامي مفيد است که ناک اوت يک ژن معمول باعث مرگ زودهنگام يا فنوتيپ غير طبيعي شده و باعث مي‌شود تا نتوان عملکرد ژن را در يک بافت خاص دنبال کرد.
تکنیک کریسپر کس (CRISPR/Cas۹) هم که در این کار استفاده شده روشی انقلابی در مهندسی ژنتیک است که بر تمام نگرانی ها مبنی بر یافتن یک راه مناسب در انتقال پایدار یک ژن به درون ژنوم سلول غلبه کرده است.
در CRISPR سکانس نوکلئوتیدی مورد نظر به طورکاملا دقیق در یک لکوس مشخص قرار داده می شود و این امر به منظور به دست اوردن یک تغییر مشخص و یک بیان پایدار، در حالی صورت می گیرد که عملکرد هیچ ژن دیگری مختل نشود.
انتهای پیام