پژوهشگران مرکز تحقیقات نانوفناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به ساخت نمونه‌های آزمایشگاهی نانوحامل‌های گونه‌ای داروی ضدسرطان شده‌اند.
به گزارش دیده‌بان علم ایران این نانوحامل هوشمند می‌تواند با انتقال مناسب دارو به بافت سرطانی و جلوگیری از انتشار آن در بافتهای سالم، از ایجاد عوارض ناخواسته در بدن بکاهد.
بورتزومیب دارویی است که با نام تجاری VELCADEجهت درمان انواع سرطان‌ها از جمله مالتیپل میلوما کاربرد دارد. این دارو در بیمار تحت درمان به دلیل مکانیسم عمل و دوز مصرفی آن، منجر به ایجاد عوارض جانبی متعدد می‌گردد که برای بیمار آزار دهنده است. از جمله‌ی این عوارض، افت فشارخون، مشکلات قلبی، ریوی وکبدی و نوروپاتی محیطی است. با توجه به پیشرفت‌های ایجاد شده در علم پزشکی، دارو رسانی از طریق سسیستم‌های نانوحامل می‌تواند راهکار مناسبی برای فائق آمدن بر این محدودیت‌ها و مشکلات باشد.
میترا کرانی، دانشجوی دکترای طرح روش اتخاذ شده در این پژوهش جهت بهبود درمان سرطان را اینگونه توضیح داد: « محصور نمودن دارو در داخل سامانه‌های ذره‌ای چون لیپوزوم‌ها، میسل‌های پلیمری و یا میکرو کپسول‌ها و هدفمند نمودن انتقال این دارو به بافت سرطانی با استفاده از اين سیستم‌ها، از روش‌های نوین درمانی در سال‌های اخیر است. در این طرح، لیپوزوم‌ها به عنوان نانوحامل‌هایی با خصوصیاتی نظیر سمیت پایین و زیست سازگاری مناسب جهت جلوگیری از توزیع نابجای داروی بورتزومیب در ارگان‌های دیگر و ایجاد آثار ناخواسته انتخاب شده‌اند.»
وی در ادامه نحوه‌ی انتقال دارو توسط این نانوحامل را اینگونه توضیح داد: «نانوحامل طراحی شده مناسب براي داروهاي سمی است و بصورت غير فعال می تواند بافت تومور را با مکانيسم “افزايش نفوذ‌پذيري و نگهداري” (EPR Enhanced Permeation and Retention,) مورد هدف قرار دهد. در واقع پس از تزریق وریدی به دلیل بیشتر بودن نفوذ پذیری مویرگهای بافت تومور در مقایسه با بافت نرمال این نانوحامل بیشتر در بافت تومور تجمع پیدا میکند و از طرف دیگر به دلیل اینکه سیستم لنفاوی مؤثری در تومورهای جامد حضور ندارد تخلیه ذرات از بافت تومور انجام نمی پذیرد. این عوامل در مجموع باعث تجمع بیشتر اين نانوذرات در تومور در مقایسه با بافتهای نرمال می‌شود.»
به گفته‌ی دکتر کرانی، فرمولاسيون‌های ليپوزومی تهیه شده در این تحقیق به گونه‌ای است که زمان حضورشان در جريان خون افزایش یافته و بنابراین زمان کافی براي تجمع در نواحي تومور را دارند. از طرف دیگر ماتریکس لیپیدی تشکیل دهنده نانولیپوزومها به گونه ای است که اجازه خروج دارو از لیپوزوم را مادامی که در خون سیرکوله می شود را نمی دهد. در واقع پس از تجمع لیپوزوم در محوطه تومور دارو به تدریج در مجاورت سلولهای سرطانی به دلایل شرایط فیزیولوژیکی آزاد شده باعث تاثیر بهتر دارو با عوارض جانبی کمتر می گردد. این ویژگی در نانولیپوزوم‌های بورتزومیب طراحی شده وجود دارد.
بنابراین با استفاده از این سیستم دارورسانی طراحی شده در پی اثر بخشی بالای دارو، دوز مصرفی و عوارض جانبی در بیمار نیز کاهش می‌یابد.
این طرح در قالب پایان نامه‌ی دکترای میترا کرانی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد و با راهنمایی دکتر محمودرضا جعفری و به سفارش شرکت مهندسی و تحقیقاتی توفیق دارو در حال انجام است.
انتهای پیام